Κώστας Σαμαράς
Το γνωρίζατε ότι η συντήρηση στο οικιακό ψυγείο αποτελεί τον πιο αδύναμο κρίκο της ελληνικής ψυκτικής αλυσίδας;*
Το πλήθος των ψυγείων που βρέθηκαν να λειτουργούν σε υψηλές θερμοκρασίες ή ακόμα και σε ιδιαίτερα χαμηλές, δείχνει ότι οι καταναλωτές, είτε δεν ελέγχουν τη θερμοκρασία του ψυγείου τους είτε αγνοούν τη σημασία της σωστής θερμοκρασίας ψύξης.
Οι συνθήκες συντήρησης των τροφίμων στα ελληνικά οικιακά ψυγεία θα μπορούσαν να βελτιωθούν σημαντικά μέσω τήρησης ορισμένων κανόνων ορθής χρήσης.
Η τοποθέτηση τροφίμων στο ψυγείο είναι ένας πολύ καλός τρόπος να τα διατηρήσουμε φρέσκα μέχρι την κατανάλωση τους καθώς και να επιβραδύνουμε το ρυθμό ανάπτυξης των μικροοργανισμών που θα μπορούσαν να καταστήσουν τα τρόφιμα επικίνδυνα.
Πολλές φορές παρατηρούμε ότι στα τρόφιμα που τοποθετήσαμε στο ψυγείο μας αλλοιώθηκαν πριν την ημερομηνία λήξεως ή ενώ το τρόφιμο δεν έδειχνε αλλοιωμένο, μετά την κατανάλωσή του εμφανίστηκαν συμπτώματα τροφικής δηλητηρίασης.
*Αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε από το Α.Π.Θ.
ΡΥΘΜΙΖΩ ΣΩΣΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΩ ΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΟΥ ΨΥΓΕΙΟΥ
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να ρυθμίσουμε το θάλαμο συντήρησης του ψυγείου σε θερμοκρασία 2-4 oC. Καλό θα ήταν να έχουμε ένα θερμόμετρο ψυγείου, ώστε να ελέγχουμε την θερμοκρασία. Στον θάλαμο κατάψυξης , η ιδανική θερμοκρασία για να αποτραπεί η ανάπτυξη βακτηρίων είναι -18oC και κάτω. Ωστόσο, η θερμοκρασία δεν είναι ομοιόμορφη σε ολόκληρο το εσωτερικό του ψυγείου. Αξιοποιώντας τις διαφορές της θερμοκρασίας, μπορείτε να εξασφαλίσετε την βέλτιστη αποθήκευση.
―Μην γεμίζετε υπερβολικά το ψυγείο σας. Εάν είναι γεμάτο σε σημείο να μην υπάρχει χώρος ανάμεσα στα είδη, ο ψυχρός αέρας δεν κυκλοφορεί αρκετά, γεγονός που επηρεάζει την κατανομή της θερμοκρασίας.
―Τοποθετείτε τα τρόφιμα σε κατάλληλα σκεύη, τυλίγετε ή σκεπάζετε το φαγητό ώστε να αποφεύγετε τη μεταφορά υγρών και την απώλεια υγρασίας και γεύσης.
―Μην ξεχνάτε το καλοκαίρι να ρυθμίζετε πιο χαμηλά την θερμοκρασία του ψυγείου σε σχέση με τον χειμώνα.
― Μην αφήνετε να συσσωρευτεί πάγος. Αν συμβεί κάτι τέτοιο το ψυγείο δεν θα λειτουργεί αποδοτικά. Επίσης, μειώνεται ο διαθέσιμος χώρος του. Αν το ψυγείο δεν είναι νέας τεχνολογίας (nofrost) ώστε να ρυθμίζει μόνο του την απόψυξη, μπορείτε να κάνετε απόψυξη χρησιμοποιώντας ζεστό νερό με λίγο ξίδι για να απομακρύνει τις οσμές.
―Δεν τοποθετούμε ποτέ ζεστό φαγητό μέσα στο ψυγείο, γιατί μπορεί να προκαλέσει άνοδο στη θερμοκρασία του θαλάμου ψύξης. Καλό θα ήταν να περιμένουμε μέχρι η θερμοκρασία του φαγητού να έρθει σε θερμοκρασία δωματίου.
―Μην αφήνετε για πολλή ώρα ανοιχτή τη πόρτα του ψυγείου και μην το ανοιγοκλείνετε άσκοπα.
―Συμβουλεύεστε πάντα και τηρείτε πάντα όσα αναγράφονται στις ετικέτες των τροφίμων για τη σωστή ψύξη και διατήρησή τους πριν και μετά το άνοιγμα της συσκευασίας.
―Να εφαρμόζετε τον κανόνα της κατά προτεραιότητας κατανάλωσης των παλαιότερων τροφίμων. Ο κανόνας FIFO (firstin, firstout) αποτελεί ίσως τον πιο σημαντικό κανόνα διατήρησης τροφίμων και σημαίνει πως αυτό που μπήκε πρώτο στο ψυγείο, πρέπει να καταναλωθεί πρώτο. Όταν αποθηκεύετε ένα τρόφιμο, είναι καλύτερο να τοποθετείτε αυτό που αγοράσατε πρόσφατα πίσω από αυτά που υπάρχουν στο ψυγείο.
ΣΩΣΤΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ-ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΟ ΨΥΓΕΙΟ
ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ
Τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούν ιδιαίτερα ευπαθή τρόφιμα. Πρέπει να τοποθετούνται στα συρτάρια των λαχανικών, όπου η θερμοκρασία τους φτάνει έως και τους 10oC, γιατί σε χαμηλότερες θερμοκρασίες μπορεί να καταστραφούν.
Τα φρούτα πρέπει να τοποθετούνται μέσα στο συρτάρι χωρίς σακούλα, ενώ τα λαχανικά ανάλογα με το είδος:
• Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (μαρούλι, σπανάκι) χρειάζονται υγρασία και κρύο. Για το λόγο αυτό πρέπει να τοποθετούνται αεροστεγώς σε κλεισμένες σακούλες για να διατηρούν την υγρασία τους χωρίς να πιέζονται ασφυκτικά.
•Τα βολβώδη λαχανικά πρέπει να μπαίνουν σε σακούλες με τρύπες έτσι ώστε να «αναπνέουν».
Τέλος, μην πλένετε τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα βάλετε στο ψυγείο και να κόβετε τις σαλάτες λίγο πριν τη κατανάλωση τους.
ΝΩΠΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΨΑΡΙ
Το πιο ψυχρό σημείο στο ψυγείο είναι το χαμηλότερο ράφι,πάνω από τα συρτάρια των λαχανικών. Εκεί πρέπει να τοποθετούνται το νωπό κρέας και το ψάρι, λόγω του ότι τα προϊόντα αυτά είναι τα πιο ευπαθή και πολύ επικίνδυνα στο να μολύνουν άλλα τρόφιμα. Με αυτόν τον τρόπο δεν κινδυνεύετε να τρέξουν ζωμοί από αυτά τα φαγητά σε άλλα.
ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ
Το πιο συχνό λάθος που κάνουμε είναι να τοποθετούμε το γάλα στη πόρτα του ψυγείου. Η πόρτα του ψυγείου είναι η περιοχή με την υψηλότερη θερμοκρασία (10 oC) και προορίζεται για προϊόντα που απαιτούν ελαφριά ψύξη όπως ποτά, μουστάρδα, βούτυρο κ.α. Το γάλα, το τυρί, τα αλλαντικά πρέπει να διατηρούνται στο μεσαίο ράφι σε θερμοκρασία 4-5oC.
Στο μεσαίο (4-5 βαθμοί Κελσίου) και το ψηλότερο ράφι με θερμοκρασία (8 βαθμών Κελσίου) τοποθετούνται αυγά, αλλαντικά, περισσεύματα τροφών, κέικ και προϊόντα με την επισήμανση «διατηρείται στο ψυγείο μετά το άνοιγμα».
Διατηρείτε τη φέτα στην άλμη της. Μην αφαιρείτε από τα τυριά το εξωτερικό περίβλημα τους. Μην βγάζετε το γιαούρτι από το κεσεδάκι. Αν θέλετε να αποθηκεύσετε τυρί στην κατάψυξη, θα πρέπει να το κλείσετε αεροστεγώς σε σακούλες.
ΑΠΟΨΥΞΗ-ΞΕΠΑΓΩΜΑ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Τι θερμοκρασία πρέπει να έχει η κατάψυξη
Βακτήρια μπορούν να αναπτυχθούν σε κατεψυγμένα τρόφιμα κατά την απόψυξη γι΄αυτό να διατηρείτε τα κατεψυγμένα τρόφιμα εκτός της επικίνδυνης ζώνης θερμοκρασίας
•Το σταδιακό ξεπάγωμα, μέσα στο ψυγείο, όλη τη νύχτα αποτελεί τον πιο σωστό τρόπο απόψυξης
• Επίσης, είναι ασφαλές να αποψύχετε σε κρύο νερό μέσα σε αεροστεγή πλαστική ερμητικά κλειστή σακούλα, αλλάζοντας το νερό κάθε 30 λεπτά μέχρι να ολοκληρωθεί η απόψυξη.
• Όταν ξεπαγώνετε τα τρόφιμα σε φούρνο μικροκυμάτων, καλό θα ήταν να ακολουθείτε τις οδηγίες συσκευασίας. Αφήνουμε ένα περιθώριο 5 εκ. μεταξύ τροφίμου και εσωτερικών τοιχωμάτων του φούρνου, έτσι ώστε να διευκολύνεται η κυκλοφορία του θερμαινόμενου αέρα.
Μην ξαναπαγώνετε τρόφιμα που έχουν ξεπαγώσει!
Κατά το ξεπάγωμα έχουμε πολλαπλασιασμό των βακτηρίων. Αν το ίδιο τρόφιμο καταψυχθεί ξανά, τα βακτήρια δεν θα θανατωθούν αλλά θα «πέσουν σε λήθαργο». Στο επόμενο ξεπάγωμα θα ξυπνήσουν περισσότερα βακτήρια και θα πολλαπλασιαστούν ακόμα περισσότερο!
