Κώστας Σαμαράς
Μόνο τα ανέκδοτα να σκεφτεί κανείς που έχει παράξει η ελληνική κοινωνία, θα διαπιστώσει ότι (εκτός απ’ τις ξανθιές) έχει μεγάλο άχτι στις πεθερές. Χιλιάδες αράδες έχουν γραφτεί εξυπηρετώντας τον κοινό αγώνα των απανταχού νυφών και γαμπρών έναντι στις φαρμακερές, τυραννικές πεθερές τους. Όλοι έχουν από ένα παράπονο να καταθέσουν κι όλοι νιώθουν καταπιεσμένοι, αδικημένοι ή βαθιά ενοχλημένοι από την μάνα-δυνάστη του/ της συντρόφου τους.
Ωστόσο, πρόσφατα, μια νηφάλια φωνή επικοινώνησε μαζί μας και μας ρώτησε το προφανές: «Γιατί», μας είπε, «δεν γράφετε μια φορά και για τα παράπονα που έχουν οι πεθερές από τις νυφούλες τους;». «Πολύ σωστά!», ανταπαντήσαμε κι εμείς με μια φωνή, ξύνοντας το κεφάλι μας και απορώντας με τους εαυτούς μας, που τόσο καιρό δεν το είχαμε σκεφτεί!
Ιδού, λοιπόν, μερικά μόνο από τα (δικαιολογημένα) παράπονα που έχουν οι πεθερές από τις νύφες τους –γιατί κι αυτές, μανούλες είναι, άνθρωποι είναι κι έχουν πικραθεί.
Οι νύφες λένε «Έλα όποτε θες, είσαι ευπρόσδεκτη» και εννοούν «Μην μπλέκεσαι στα πόδια μου». Αν δεν το εννοούμε, καλύτερα ας μην το λέμε. Το ξινισμένο ύφος, τα περιφρονητικά βλέμματα και οι απαξιωτικές εκφράσεις δεν αξίζουν σε κανέναν. Και, επιπλέον, τα μεγάλα παιδιά μιλάνε πρόσωπο με πρόσωπο για τα προβλήματά τους και δεν κρύβονται πίσω απ’ το δάχτυλό τους.
Δεν απαντάνε στο τηλέφωνο. Η γιαγιά των παιδιών δεν κάνει γκάλοπ, ούτε είναι πλασιέ βιβλίων. Απαντήστε στα τηλεφωνήματά της, γιατί ανησυχεί, νοιάζεται κι αγχώνεται. Απαντήστε και πείτε «Δεν μπορώ να σου μιλήσω τώρα, πνίγομαι», αλλά απαντήστε.
Τρώνε με όρεξη το φαγητό που μαγείρεψε η γιαγιά, αλλά δεν λένε έναν καλό λόγο. Αν η πεθερά σου έχει σπαταλήσει για χάρη της δικής σου οικογένειας χρόνο στην κουζίνα, μαγειρεύοντας με μεράκι επειδή εσύ δεν πρόλαβες, το λιγότερο που μπορείς να κάνεις είναι να πεις ένα «ευχαριστώ» κι έναν καλό λόγο για τη μαγειρική της –κι ας μη σ’ αρέσει.
Κάνουν όλη την ώρα παρατηρήσεις για τον τρόπο που συμπεριφέρεται στα παιδιά. Είναι γεγονός ότι, καμιά φορά, οι γιαγιάδες και οι παππούδες δεν συμμορφώνονται με τους όρους των γονιών, προκαλώντας ανομοιογένεια στις παιδαγωγικές τακτικές και τα όρια που έχουν επιλέξει οι γονείς. Κάθε γονιός έχει όλα τα δικαιώματα του κόσμου να ζητήσει «υπακοή» στους κανόνες υπό τους οποίους τα παιδιά του μεγαλώνουν, όμως δεν πρέπει να ξεχνά ότι η γιαγιά μεγάλωσε αλλιώς, ότι βλέπει τα παιδιά πολύ λιγότερο κι ότι –σε κάθε περίπτωση- υπάρχουν πολλοί τρόποι να ζητήσεις κάτι. Γιατί να μην διαλέξεις τον ευγενικότερο;
Δεν την επισκέπτονται συχνά με τα εγγόνια, ενώ εκείνη έρχεται όποτε μπορεί (αλλάζοντας δυο, τρία λεωφορεία). Ο χρόνος είναι σίγουρα περιορισμένος και οι ευκαιρίες για διασκέδαση ακόμα πιο περιορισμένες. Δεν είναι όμως άδικο για μια γιαγιά να «περιθωριοποιείται» και να μαραζώνει μακριά απ’ τα παιδιά των παιδιών της; Ναι, μπορεί να μην ταιριάζει στο σκηνικό του τέλειου Σαββατοκύριακου η επίσκεψη στη γιαγιά, αλλά η γιαγιά είναι πιο μεγάλη και πιο ταλαιπωρημένη, οπότε είναι (και) δική μας δουλειά να την επισκεφτούμε.
Θέλει κι η γιαγιά να κάνει διακοπές μια φορά με τα εγγόνια της! Κι αν είναι ακατόρθωτο, δυσλειτουργικό ή, εν πάση περιπτώσει, δυσάρεστο να πάτε όλοι μαζί, τότε επιτρέψτε στη γιαγιά να χορτάσει τα εγγόνια της για δυο, τρεις ή περισσότερες ημέρες.
Η γιαγιά αντιμετωπίζεται σαν νταντά! Όσο κι αν η πεθερά σας λατρεύει τα εγγόνια της, δεν πρέπει η βοήθειά της να λογίζεται ως δεδομένη και να γίνεται κατάχρηση της προσφοράς της. Ναι, αν της ζητήσετε να «κρατήσει» τα παιδιά, σίγουρα θα δεχτεί, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορείτε να χτυπήσετε το κουδούνι της ανά πάσα στιγμή.
Κατά κανόνα, η μαμά της μαμάς είναι πιο κοντά στα εγγόνια απ’ τη μαμά του μπαμπά. Σίγουρα αυτός ο κανόνας δεν βρίσκεται γραμμένος σε μάρμαρο, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις κάπως έτσι συμβαίνει. Η μαμά θα απευθυνθεί στη μαμά της για να την κατατοπίσει, να την καθησυχάσει ή να τη διευκολύνει. Αυτήν ξέρει, αυτήν εμπιστεύεται και είναι απόλυτα λογικό, όμως χρειάζεται να προσέχουμε, γιατί συχνά η άλλη γιαγιά μένει παραπονεμένη.
Δεν καταλαβαίνουν ότι κι αυτές… είναι μαμάδες και ανησυχούν! Η πεθερά – η κάθε πεθερά- είναι κι αυτή μανούλα που ανησυχεί και αγχώνεται. Μπορεί να μην είναι απολύτως ενημερωμένη για τις σημερινές παιδαγωγικές πρακτικές και τις τελευταίες οδηγίες των παιδιάτρων, αλλά αξίζει να θυμόμαστε ότι εκείνη μεγάλωσε κι ανέθρεψε τον άνθρωπο που επιλέξαμε για σύντροφό μας. Δεν μπορεί, κάτι θα έχει κάνει σωστά…
Μήπως γινόμαστε αχάριστες; Μπορεί η μαμά του συντρόφου σας να είναι αδιάκριτη. Ίσως το ύφος της είναι «χοντροκομμένο» και ίσως πράγματι να γίνεται από παρεμβατική έως ενοχλητική. Δεν παύει όμως να είναι μια μεγάλη γυναίκα –μια μεγάλη μαμά- που δίνει ό,τι έχει και δεν έχει στα παιδιά των παιδιών της. Βοηθά επειδή αγαπά, όχι επειδή είναι υποχρεωμένη και οφείλουμε να της έχουμε μια ωραία θέση φυλαγμένη στις αναμνήσεις των παιδιών μας -μια θέση στην πρώτη σειρά, όχι στη γαλαρία.
