Κώστας Σαμαράς
Τις ακραίες διεκδικήσεις και τον τυχοδιωκτισμό της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο περιγράφουν οι χάρτες που παρουσιάζουν το τελευταίο διάστημα αξιωματούχοι της Άγκυρας και αποκαλύπτει σήμερα η «Καθημερινή της Κυριακής”.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για επτά χάρτες που έχει παρουσιάσει στο πρόσφατο παρελθόν ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, στη λιβυκή κυβέρνηση και αποτελούν δημιούργημα του νυν Τούρκου υποναυάρχου του γενικού επιτελείου ναυτικού, Γιαϊτσί, που έχει δημοσιεύσει και σχετική μελέτη.
Τα βασικά σημεία αυτών των χαρτών είναι τα ακόλουθα:
Α. Η Τουρκία εμφανίζεται να είναι το κράτος με το οποίο πρέπει να γίνουν όλες οι οριοθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Β. Οι χαράξεις βασίζονται στη μέση γραμμή ανάμεσα στις ηπειρωτικές ακτές της Τουρκίας και απέναντι κράτη.
Γ. Κατά την οριοθέτηση αγνοούνται απολύτως όλα τα νησιά ανεξαρτήτως μεγέθους. Έτσι αγνοούνται η Ρόδος, η Κάρπαθος, η Κρήτη, ακόμη και η Κύπρος που είναι κράτος. Στα νησιά «αφήνονται» ως θαλάσσια ζώνη μόνο χωρικά ύδατα.
Δ. Το δέλεαρ για τις παράκτιες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου είναι, ότι εάν υπογράψουν συμφωνίες με την Τουρκία, θα «κερδίσουν» σημαντικές θαλάσσιες εκτάσεις εν συγκρίσει με οριοθετήσεις με Ελλάδα και Κύπρο.
Δείτε παρακάτω τους χάρτες που δημοσιεύει η εφημερίδα «Η Καθημερινή» με τους οποίους η Άγκυρα διατυπώνει τις διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο
Συνολική απεικόνιση της καταστάσεως στην Ανατολική Μεσόγειο
Με κίτρινο σημειώνονται οι επίσημες τουρκικές εκχωρήσεις δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της κυπριακής ΑΟΖ ήδη από τον Μάιο του 2002. Με την κόκκινη γραμμή απεικονίζονται οι νέες διεκδικήσεις που προβάλλει ο Τούρκος υπουργος Άμυνας και εκτείνονται νοτίως της Κρήτης σε περιοχές που η Ελλάδα έχει ήδη διαχωρίσει σε ερευνητικά τεμάχια.
Πρόταση οριοθετήσεως Τουρκίας με Λίβανο
Η Τουρκία προτείνει στο Λίβανο να καταγγείλει τη συμφωνία που υπέγραψε με την Κύπρο (2007). Με πορτοκαλί χρώμα σημειώνονται οι περιοχές που θα κερδίσει εν συγκρίσει με τη σημερινή οριοθέτηση. Για τις ανάγκες της τουρκικής προτάσεως αγνοείται η Κύπρος.
Πρόταση οριοθετήσεως Τουρκίας με Ισραήλ
Πρόκειται για τον πιο ακραίο από πλευράς συλλήψεως χάρτη. Η Τουρκία βασίζεται σε ένα μικρό τμήμα της ακτογραμμής της για να αμφισβητήσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα και την κυπριακή ΑΟΖ. Η πρόταση, σύμφωνα με την εφημερίδα, παραβιάζει ελαφρώς και την υποτιθέμενη πρόταση οριοθετήσεως Τουρκίας – Αιγύπτου. Το δέλεαρ για τους Ισραηλινούς είναι ότι το προτεινόμενο όριο τοποθετείται δεκάδες μίλια δυτικότερα του σημερινού.
Πρόταση οριοθετήσεως Τουρκίας και Αίγυπτο
Η Τουρκία ζητάει από την Αίγυπτο να αποκηρύξει την κατατεθειμένη στον ΟΗΕ συμφωνία της με την Κύπρο (2003). Προτείνει οριοθέτηση ανάμεσα στις τουρκικές και αιγυπτιακές ακτές, αγνοώντας την Κύπρο. Επειδή επιλέγει τη μέση γραμμή, αφήνει εκτός των διεκδικήσεών της το επίμαχο τεμάχιο 10, όπου κάνει γεωτρήσεις η Exxon Mobil. Η Αίγυπτος εμφανίζεται να «κερδίζει» πολλές χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιας περιοχής (με πορτοκαλί χρώμα).
Τουρκικές διεκδικήσεις νοτίως της Κρήτης
Μέχρι το 2011 οι τουρκικές διεκδικήσεις ορίζονταν δυτικά από χωρικά ύδατα Ρόδου – Καρπάθου – Κάσου και ανατολικά από τα χωρικά ύδατα της Κύπρου. Οι Τούρκοι χαρτογράφοι πρότειναν να μην περιοριστούν οι Τουρκοκύπριοι στις περιοχές βορείως και ανατολικώς του νησιού (10.600 τετρ. χλμ.) αλλά να διεκδικήσουν και τις θαλάσσιες νοτίως (24.500 τετρ. χλμ). Αυτό έγινε τον Σεπτέμβριου του 2011. Ο χάρτης με τις τουρκικές διεκδικήσεις νοτίως της Κρήτης (8.900 τετρ. χλμ) εμφανίστηκε από τον Ακάρ τον Οκτώβριο του 2018.
Στο πλαίσιο της επιδίωξης να προωθηθεί το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας», η Τουρκία δεν αρκείται πλέον σε μια «δίκαιη» επίλυση του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, αλλά θεωρεί ότι, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, θα διεκδικήσει τον μαξιμαλιστικό στόχο της για να γίνει ο διαμοιρασμός της υφαλοκρηπίδας της Ανατολικής Μεσογείου μόνον μεταξύ των χωρών που έχουν ηπειρωτικές ακτές. Και τα νησιά (στα οποία συμπεριλαμβάνει και την Κύπρο, Κρήτη, Γαύδο, Κάρπαθο, Ρόδο, Καστελόριζο) θα περιορισθούν μόνον στα χωρικά ύδατά τους (6 ν.μ. για τα ελληνικά νησιά και 12 ν.μ. για την Κύπρο).
Οι ιδέες αυτές, που για πρώτη φορά άρχισαν να διατυπώνονται το 2011 με «πατέρα» τον αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού Τζιχάτ Γιαϊτζί, υποβαθμίστηκαν τα πρώτα χρόνια. Όμως, ο Τζιχάτ Γιαϊτζί είναι πλέον ναύαρχος υπαρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού της Τουρκίας και απολύτως έμπιστος του ερντογανικού κατεστημένου.
Ο πρώτος χάρτης που παρουσίασε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ στις 24 Οκτωβρίου, και άφηνε να εννοηθεί ότι η Τουρκία δικαιούται υφαλοκρηπίδα μέχρι και νότια της Ιεράπετρας, αποδόθηκε σε κάποιον χάρτη του Πανεπιστημίου της Σεβίλης, που παρουσίαζε τις «ελληνικές βλέψεις» στη Μεσόγειο…
Όμως, λίγες ημέρες αργότερα, ήρθε μια ακόμη αποκάλυψη με δύο χάρτες που παρουσίασε ο κ. Ακάρ στην επίσκεψή του στην Λιβύη, που ακριβώς αποτύπωναν τα οφέλη που θα έχουν τόσο η Τουρκία όσο και η Λιβύη εάν γίνει αποδεκτή η τουρκική θέση και εξαφανισθεί η υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας και της Κύπρου στη Μεσόγειο, όπως αναφέρει ο Ν. Μελέτης για την εφημερίδα Φιλελεύθερο.
Και οι τρεις αυτοί χάρτες αποτελούν μέρος των μελετών που είχε κάνει ο ναύαρχος Γιαϊτζί από το 2011-2012 και είναι πλέον σαφές ότι οι θεωρίες αυτές μετατρέπονται σταδιακά σε επίσημη τουρκική πολιτική, λόγω και των στενών σχέσεών του και με τον υπουργό Άμυνας, Χ. Ακάρ.
Από το 2011!
Οι παρουσιάσεις του ναυάρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί έγιναν στο «Guvenlik Stratejileri Dergisi», που συνδέεται ευθέως με τη Στρατιωτική Ακαδημία (National Defense University), τo 2011, με τίτλο «Ο ρόλος της Λιβύης και η επίδρασή της στις προσπάθειες οριοθέτησης θαλασσίων αρμοδιοτήτων στην Ανατολική Μεσόγειο».
Το δεύτερο κείμενο δημοσιεύθηκε στην έκδοση Bilge Strateji, το 2012, με τίτλο «Το πρόβλημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και η Τουρκία» και την ίδια χρονιά υπήρξε μια ακόμη δημοσίευση στο Geostrategic Pulse.
Η βασική αντίληψη που προωθεί ο Τούρκος ναύαρχος είναι ότι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο πρέπει να γίνει με τη μέση γραμμή μεταξύ των ακτών της Ανατολίας και της Αφρικής και καθώς στο βόρειο τμήμα ανατολικά είναι η Κύπρος και δυτικά τα ελληνικά νησιά, με «κίνδυνο να αποκλεισθεί η Τουρκία», θα πρέπει τα νησιά αυτά λόγω των «ειδικών περιστάσεων να περιορισθούν σε θαλάσσιες ζώνες που ταυτίζονται με τα χωρικά ύδατά τους».
Με τη θεωρία αυτή επιχειρείται επέκταση των διεκδικήσεων της Τουρκίας πέραν του 28ου μεσημβρινού, σημείο το οποίο επισήμως έχει καταθέσει μονομερώς η Τουρκία ως εξωτερικό σημείο της υφαλοκρηπίδας της, φθάνοντας ακόμη και πιο δυτικά του 26ου μεσημβρινού, κάτι που σημαίνει ότι φθάνει μέχρι και νότια της Κρήτης στο σημείο 34.34.41N, 25.27.24E, το ακρότατο σημείο δηλαδή μιας παντελώς αυθαίρετης και μονομερούς χάραξης της «μέσης γραμμής» μεταξύ των ακτών της Τουρκίας και της Λιβύης.
Ο Τούρκος ναύαρχος έχει κάνει μάλιστα υπολογισμούς για το πώς με τη θεωρία του και την πλήρη εκμηδένιση της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας, η Τουρκία αποκτά θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη, την Αίγυπτο, αλλά και αυτό ακόμη το Ισραήλ, καθώς χαράσσει αυθαίρετα τη μέση γραμμή, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την Κύπρο, την Κρήτη, το Καστελόριζο, τη Ρόδο και την Κάρπαθο!
Οι θαλάσσιες ζώνες
Αυτή η θεωρία στοχεύει κατ’ αρχήν στο να υπονομεύσει τις συνομιλίες της Ελλάδας με την Αίγυπτο και τη Λιβύη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, μια και θα είναι δύσκολο για μια κυβέρνηση να αντιμετωπίσει την κριτική ότι εάν εφαρμοσθεί το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως ζητά η Ελλάδα, οι δυο χώρες χάνουν σημαντικό μέρος της υφαλοκρηπίδας τους.
Όμως, το πιο σημαντικό πλέον είναι ότι η ίδια η Τουρκία διευρύνει τις διεκδικήσεις της εις βάρος της Ελλάδας ακόμη και σε περιοχές που ήταν αδιανόητο πριν μερικά χρόνια. Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που τίθεται θέμα για τις συνομιλίες της Ελλάδας με τη Λιβύη, καθώς ο τότε υπουργός Εξωτερικών Αλί Μπαμπατσάν είχε διαμηνύσει στην Ντόρα Μπακογιάννη ότι η Τουρκία έχει λόγο σε κάθε οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε έναν από τους χάρτες του μάλιστα ο ναύαρχος Γιαϊτζί ξεπερνά όλα τα όρια, καθώς πλέον εμφανίζει ως «απώλεια» για την Τουρκία την ύπαρξη κυπριακής υφαλοκρηπίδας γύρω από το νησί πέραν των 12 ν.μ. όσο και την αποδοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στη νοτιοανατολική Κρήτη πέραν των 6 ν.μ., ανεβάζοντας έτσι την έκταση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας από 41.000 τ.χλμ. (που είναι με βάση την πλήρη επήρεια του Καστελόριζου, της Κύπρου, της Ρόδου και της Κρήτης), στα… 189.000 τ.χλμ.
Η Τουρκία, ακόμη και με τη μονομερή κατάθεση στον ΟΗΕ των εξωτερικών ορίων της υφαλοκρηπίδας της, είχε δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσεις, καθώς, αν και είχε αναφέρει το όριο του 28ου Μεσημβρινού, άφηνε ανοικτό το θέμα επέκτασης των διεκδικήσεών της προς τα δυτικά, με πλήρη διαγραφή των δικαιωμάτων των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.
Δείτε τους χάρτες:
