Κώστας Σαμαράς
Με την αναγνώριση της «ιστορικής προόδου» στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις και του ηγετικού περιφερειακού ρόλου της Ελλάδας ολοκληρώθηκε το τετ α τετ του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Κατρούγκαλου και του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο με το οποίο έληξε ο εναρκτήριος στρατηγικός διάλογος Ελλάδας-ΗΠΑ στην Ουάσινγκτον.
Χαρακτηρίζοντας τον στρατηγικό διάλογο ως την πιο σημαντική εξέλιξη στην πορεία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, ο Αμερικανός υπουργός έκανε μια ανασκόπηση, λέγοντας ότι είχε προηγηθεί ένα έτος ιστορικής προόδου που είχε ξεκινήσει με την επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Ουάσινγκτον και την συνάντηση του με τον πρόεδρο Τραμπ.
«Εκείνη την περίοδο, ο πρόεδρος (Τραμπ) μίλησε για τις τεράστιες ευκαιρίες που βρισκόταν μπροστά στις δύο χώρες μας, την Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από τότε που ειπώθηκαν αυτά τα λόγια, οι δύο χώρες μας έχουν μετατρέψει τις ευκαιρίες σε συγκεκριμένα επιτεύγματα, ιδιαίτερα καθώς η Ελλάδα, μετά από μια δύσκολη δεκαετία, επιστρέφει στην οικονομική ομαλότητα και ανάπτυξη».
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε την Ελλάδα ως έναν «κρίσιμο σύμμαχο» και αναφέρθηκε στους επιμέρους τομείς συνεργασίας, σημειώνοντας ότι οι δεσμεύσεις που θα αναλάβει η κάθε πλευρά θα οδηγήσουν σε «ένα ισχυρότερο μέλλον συνεργασίας» σε καθένα από αυτά τα μέτωπα.
«Η Ελλάδα έχει υπάρξει μια κρίσιμη σύμμαχος των ΗΠΑ. Τώρα περισσότερο από ποτέ, είμαστε στην ευχάριστη θέση να δούμε ότι η Ελλάδα αναδύεται ξανά ως ηγέτιδα δύναμη της περιφερειακής σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η περιοχή αυτή είναι ένα σημαντικό στρατηγικό σύνορο. Οι ΗΠΑ εργάζονται για να ενισχύσουν τις σχέσεις μας με σταθερές δημοκρατίες και δημοκρατικούς συμμάχους εκεί. Συμμάχους όπως η Ελλάδα και η Κύπρος και το Ισραήλ», επισήμανε χαρακτηριστικά.
Συνεχίζοντας την ομιλία του, ο Μάικ Πομπέο αναφέρθηκε στη διευρυμένη στρατιωτική συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ, λέγοντας ότι αυτή θα βελτιώσει την ασφάλεια και των δύο χωρών.
Από την πλευρά του, ο Έλληνας υπουργός χαρακτήρισε τον στρατηγικό διάλογο ως «ορόσημο» για τη σχέση των δύο χωρών, οι οποίες, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, έχουν μια ταύτιση στρατηγικών συμφερόντων.
«Οι σχέσεις μας ίσως βρίσκονται στο καλύτερο σημείο και αυτό αντικατοπτρίζει, πρώτον, την ευθυγράμμιση των συμφερόντων στην περιοχή. Δεύτερον, τις κοινές αξίες. Τρίτον, την αναγνώριση των προσπαθειών σταθεροποίησης που καταβάλει η Ελλάδα σε ολόκληρη την περιοχή των Βαλκανίων, αλλά και στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Δεν προσπαθούμε μόνο να προστατεύσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα, αλλά να αποτελέσουμε παράγοντα σταθερότητας και ειρήνης στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο επικεφαλής της ελληνικής αποστολής στάθηκε στο γεγονός ότι η Ελλάδα δεν προωθεί απλώς τα εθνικά της συμφέροντα, αλλά ακολουθεί μια εξωτερική πολιτική με γνώμονα την εμπέδωση της σταθερότητας και της ειρήνης στην περιοχή.
ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ
Ως απεικόνιση της δύναμης της διμερούς σχέσης, αλλά και επιστέγασμα της αμοιβαίας δέσμευσης για την εμβάθυνση της συνεργασίας, περιγράφεται ο στρατηγικός διάλογος Ελλάδας-ΗΠΑ στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά την ολοκλήρωση του.
Οπως αναφέρει το κοινό ανακοινωθέν, «ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο και ο Έλληνας αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, εγκαινίασαν τον διάλογο, ο οποίος περιελάμβανε υψηλού επιπέδου εκπροσώπηση και από τις δύο χώρες».
Ειδικότερα, ο εναρκτήριος στρατηγικός διάλογος απαρτιζόταν από έξι θεματικές ενότητες, στις οποίες αναφέρεται ξεχωριστά το κοινό ανακοινωθέν:
– Περιφερειακή Συνεργασία
– Άμυνα και Ασφάλεια
– Κράτος Δικαίου και Αντιτρομοκρατία
– Εμπόριο και Επενδύσεις
– Ενεργειακή Συνεργασία
– Επαφές των Πολιτών
Περιφερειακή Συνεργασία
Όπως σημειώνει το κοινό ανακοινωθέν, «οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα αντάλλαξαν απόψεις για την Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, σημειώνοντας το κοινό τους όραμα για μια ειρηνική και ευημερούσα περιοχή, την ανάγκη ενσωμάτωσης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στους ευρωπαϊκούς και διατλαντικούς θεσμούς, σύμφωνα με την επιλογή του λαού τους, και τον στόχο της περαιτέρω σύνδεσης των εταίρων στην Ανατολική Μεσόγειο σε ένα πλαίσιο πολιτικών και οικονομικών δεσμών». Σε αυτό το πλαίσιο, οι δύο χώρες υπογράμμισαν τη σημασία του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών ως κατευθυντήρια αρχή για τις σχέσεις καλής γειτονίας και ως μέσο για την επίλυση των προβλημάτων.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τον ηγετικό περιφερειακό ρόλο που διαδραματίζει η Ελλάδα, μέσω μιας σειράς πρωτοβουλιών που συμβάλουν στην προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας και συνεργασίας.
«Η Ελλάδα συζήτησε τις τριμερείς της συμπράξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους για την αύξηση της υποστήριξής τους στον τριμερή διάλογο Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου, όπου έχουν προσκληθεί», σημειώνει η ανακοίνωση.
Τέλος, οι δύο πλευρές εξέτασαν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη υποδομών στα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και τις συνεχείς προκλήσεις που έχει δημιουργήσει η προσφυγική κρίση στην Ευρώπη.
Άμυνα και Ασφάλεια
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα συζήτησαν κοινές ανησυχίες για την ασφάλεια, όπως η διεθνής τρομοκρατία και η αστάθεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Υπό αυτό το πρίσμα, επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να ενισχύσουν περαιτέρω την εταιρική τους σχέση για την άμυνα και την ασφάλεια, έχοντας ως βασικό στόχο την προώθηση της σταθερότητας και της ευημερίας στην περιοχή, καθώς και την ενδυνάμωση του ΝΑΤΟ.
Επιπλέον, οι δυο πλευρές εξέφρασαν την επιθυμία τους να επεκτείνουν τις πολύπλευρες αμυντικές τους σχέσεις, προκειμένου να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες των δύο χωρών και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις περιφερειακές και παγκόσμιες προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας.
Κράτος Δικαίου και Αντιτρομοκρατία
Και οι δύο πλευρές υπογράμμισαν τη σημασία της συνεργασίας τους σε ζητήματα επιβολής του νόμου και αντιτρομοκρατίας. Όπως σημειώθηκε, αυτή η συνεργασία έχει οδηγήσει σε πολλές σημαντικές επιτυχίες σε τομείς όπως η κατάσχεση όπλων και μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών, ο επαναπατρισμός αρχαιοτήτων και η εξάρθρωση διεθνών εγκληματικών οργανώσεων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες τόνισαν τη συμμετοχή της Ελλάδας στο Πρόγραμμα Απαλλαγής Βίζας και τη θετική πρόοδο που έχει σημειώσει η χώρα στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων της. Τέλος, οι δύο κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον τομέα της επιβολής του νόμου, της ανταλλαγής πληροφοριών, της συνεργασίας για την ασφάλεια των συνόρων και της καταπολέμησης των παράνομων δραστηριοτήτων.
Εμπόριο και Επενδύσεις
Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχάρησαν την Ελλάδα για την έξοδο από τα προγράμματα οικονομικής στήριξης και για το άνοιγμα ενός νέου οικονομικού κεφαλαίου, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τις προκλήσεις που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει η χώρα, καθώς συνεχίζει την πορεία της προς την ανάκαμψη.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες τόνισαν τον αυξανόμενο ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού, μεταφορικού και εμπορικού κόμβου στην περιοχή, λέγοντας ότι σκοπεύουν να συμβάλλουν στην περαιτέρω ενίσχυση αυτού του ρόλου. Επιπλέον, η αμερικανική πλευρά επαναβεβαίωσε την υποστήριξή της στις ελληνικές προσπάθειες για την πραγματοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, με τις δύο κυβερνήσεις να δεσμεύονται για τη συνέχιση της συνεργασίας στον συγκεκριμένο τομέα μέσω της Ομάδας Εργασίας για το Εμπόριο και τις Επενδύσεις.
Ενέργεια
Οι δύο κυβερνήσεις σημείωσαν την ανάγκη βελτίωσης της ενεργειακής ασφάλειας και της ενεργειακής διαφοροποίησης της Ευρώπης. Στο σημείο αυτό, υπογράμμισαν την πρόσφατη άμεση αγορά αμερικανικού φυσικού αερίου από την Ελλάδα και τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για μια μακροπρόθεσμη συμφωνία προμήθειας.
Υπό αυτό το πρίσμα, οι ΗΠΑ επαίνεσαν την πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα σε ενεργειακά έργα που σχετίζονται με την διεύρυνση του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας, τον Διαδριατικό Αγωγό φυσικού αερίου (TAP) και τον αγωγό διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας. Επιπλέον, οι ΗΠΑ εξέφρασαν τη στήριξη τους στην ενίσχυση του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη και στον αγωγό EastMed με έναν εμπορικά εφικτό τρόπο.
Επαφές των Πολιτών
Οι δύο πλευρές αναγνώρισαν τους ισχυρούς δεσμούς που συνδέουν τους δύο λαούς, καθώς και τον ζωτικό ρόλο που αυτές οι σχέσεις διαδραματίζουν για την ενίσχυση της διμερούς σχέσης. Ειδικότερα, οι δύο κυβερνήσεις συζήτησαν τρόπους για την αύξηση της συνεργασίας μεταξύ μουσείων, προγραμμάτων ανταλλαγής φοιτητών και προγραμμάτων αγγλικής γλώσσας και χαιρέτισαν την έναρξη του προγράμματος ανταλλαγής FLEX το καλοκαίρι του 2019.
Οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν επίσης τη δέσμευσή τους για το πρόγραμμα Fulbright στην 70η του επέτειο, τονίζοντας ότι αυτές οι συζητήσεις θα συνεχιστούν καθ ‘όλη τη διάρκεια του επόμενου έτους, με στόχο την ανασκόπηση της προόδου στον επόμενο διάλογο που θα γίνει στην Ελλάδα το 2019.
ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ – Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ
Εδώ και λίγες ώρες έπεσαν οι υπογραφές ανάμεσα στην Ελλάδα και το Ισραήλ, μόλις επτά ημέρες πριν από την τριμερή συνάντηση σε επίπεδο κορυφής στην πρωτεύουσα του κράτους της Μέσης Ανατολής.
Το πρόγραμμα υπέγραψαν ο Διευθυντής Διεθνών Σχέσεων του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, Αρχιπλοίαρχος Μιχαήλ Ναούμ και ο ομόλογός του, Brigadier General Erez David Maisel.
Μαχητικά αεροσκάφη των δυο χωρών είχαν την ευκαιρία μέσα στο έτος που διανύουμε να βρεθούν στον αέρα, μ’ ένα ευρύ πρόγραμμα το οποίο οι ιπτάμενοι έπρεπε να φέρουν εις πέρας και μάλιστα δεν ήταν λίγες οι φορές που οι αποστολές των αεροσκαφών δεν ήταν μόνο πάνω από χερσαίο έδαφος αλλά τα Ισραηλινά F-16 Soufa βρέθηκαν και στο Αιγαίο σε πτήσεις εξοικείωσης και σε σημεία τα οποία «πόνεσαν» πάρα πολύ την Άγκυρα.
Μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της συνεργασίας των δυο χωρών μπορεί να θεωρηθεί -και το παινεύονται στην Αεροπορία Στρατού- οι πολύωρες πτήσεις Ελληνικών Chinook και Apache από το Στεφανοβίκειο προς το Ισραήλ.
Τα Ελικόπτερα του Στρατού Ξηράς και τα έμπειρα πληρώματά τους έδειξαν με αυτό τον τρόπο πως τίποτα δεν είναι μακριά και πως με τους χειρισμούς τους, ο αιφνιδιασμός θεωρείται δεδομένος. Η συνεργασία Ελλάδας-Ισραήλ αναπτύχθηκε σιωπηρά και με πολύ ιδιαίτερο τρόπο στον τομέα των Ειδικών Επιχειρήσεων.
Η ατομική και επιχειρησιακή εκπαίδευση ανάμεσα στις δυο χώρες θα συνεχιστεί, όπως θα συνεχιστούν κι άλλες δράσεις στον τομέα των εξοπλισμών. Η Ελλάδα έχει μισθώσει Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη από το Ισραήλ με τεράστιες τεχνολογικές δυνατότητες και με αυτά στέκεται ικανή στην επιτήρηση μιας μεγάλης περιοχής στην Ανατολική Μεσόγειο, αποφεύγοντας παράλληλα να ξοδεύει τεράστια ποσά για την αποστολή μονάδων επιφανείας ή αεροσκαφών με συστήματα παρακολούθησης.
Μάλιστα πριν λίγες ημέρες οι συζητήσεις ανάμεσα στις δυο χώρες επεκτάθηκαν και στον Στρατό Ξηράς με παρουσίαση συστήματος αυτοπροστασίας αλλά και τεθωρακισμένου οχήματος του Ισραήλ στο στρατόπεδο του Αυλώνα.
