Κώστας Σαμαράς
Ερωτηματικά δημιουργεί νέα έρευνα για την καθημερινή λήψη επί μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Η συχνή λήψη ενός ευρέως χρησιμοποιούμενου παυσίπονου σε μέτριες προς υψηλές δόσεις μπορεί να είναι λιγότερο ασφαλής για την καρδιά απ’ ό,τι πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες, σύμφωνα με μία νέα έρευνα. Το παυσίπονο είναι η παρακεταμόλη, η οποία περιέχεται σε πολλά γνωστά φάρμακα, μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλες ουσίες.
Όταν λαμβάνεται στις συνιστώμενες δόσεις θεωρείται γενικώς πως φέρει χαμηλό κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών. Συχνά, δε, συνιστάται στους πάσχοντες από υπέρταση ή καρδιοπάθεια, αντί για τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ).
Ωστόσο οι έως τώρα μελέτες για τις δυνητικές επιδράσεις της στην καρδιά είχαν αντικρουόμενα ευρήματα, αναφέρουν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ντέιβις (UCD). Αυτό που με συνέπεια έδειχναν ήταν ότι σε υψηλές δόσεις η τακτική κατανάλωση είναι πιο πιθανό να προκαλέσει καρδιολογικά προβλήματα, απ’ ό,τι η σποραδική και σε χαμηλές δόσεις.
Στην παρούσα έρευνα οι επιστήμονες θέλησαν να εξακριβώσουν τι συμβαίνει στην καρδιά σε μοριακό επίπεδο με την καθημερινή λήψη μέτριων δόσεων του φαρμάκου. Έτσι, επί επτά ημέρες έδιναν σε ομάδα ποντικιών νερό που περιείχε παρακεταμόλη σε δόση αντίστοιχη με τα 500 mg για τους ανθρώπους. Η δόση αυτή είναι η συνηθισμένη σε ένα κλασικό χάπι του φαρμάκου για τους ενήλικες.
Τα ευρήματα
Μετά από επτά ημέρες, έκαναν εξετάσεις σε αυτά τα ποντίκια και σε άλλα που έπιναν σκέτο νερό. Τα ζώα που λάμβαναν παρακεταμόλη είχαν σημαντικές αλλαγές στα επίπεδα πολλών πρωτεϊνών της καρδιάς που εμπλέκονται σε λειτουργίες, όπως:
- Η παραγωγή ενέργειας
- Η χρήση των αντιοξειδωτικών
- Η διάσπαση των ελαττωματικών πρωτεϊνών
«Περιμέναμε να βρούμε αλλοιώσεις σε πρωτεΐνες που θα αφορούσαν δύο ή τρεις μοριακούς μηχανισμούς της καρδιάς. Βρεθήκαμε όμως μπροστά σε αλλαγές που επηρεάζουν 20 διαφορετικά σηματοδοτικά μονοπάτια», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Gabriela Rivera, διδακτορική φοιτήτρια Φυσιολογίας στο UCD.
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η μακροχρόνια λήψη μέτριων προς υψηλών δόσεων από την παρακεταμόλη ενδέχεται να προκαλεί καρδιολογικά προβλήματα, πρόσθεσε. Αυτά θα μπορούσαν να οφείλονται στο οξειδωτικό στρες ή στη συσσώρευση τοξινών που παράγονται κατά τη διάσπαση του φαρμάκου.
Βέβαια, ο ανθρώπινος οργανισμός συνήθως απαλλάσσεται από τις τοξίνες πριν προκαλέσουν βλάβη. Η καθημερινή έκθεση σε αυτές, όμως, θα μπορούσε να δυσχεράνει την όλη διαδικασία.
Η πρακτική σημασία
«Βρήκαμε ότι η τακτική χρήση παρακεταμόλης σε συγκεντρώσεις που θεωρούνται ασφαλείς (αντιστοιχούν σε 500 mg την ημέρα) προκαλούν αλλοιώσεις σε πολυάριθμα σηματοδοτικά μονοπάτια της καρδιάς. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι η παρακεταμόλη καλό είναι να χρησιμοποιείται στην χαμηλότερη αποτελεσματική δόση και για το βραχύτερο δυνατό χρονικό διάστημα», τόνισε η κυρία Rivera.
Ένα μειονέκτημα της έρευνας είναι ότι διεξήχθη σε ποντίκια. Επομένως, τα ευρήματά της πρέπει να επαληθευτούν στους ανθρώπους.
Σημειώνεται πως η μέση επιβίωση ενός ποντικιού στα εργαστήρια είναι περίπου 2 χρόνια (στη φύση είναι 12-18 μήνες). Επομένως, μία ημέρα ζωής των ποντικιών αντιστοιχεί σε περίπου 40 ημέρες των ανθρώπων. Επομένως οι επτά ημέρες των ποντικιών αντιστοιχούν σε περισσότερους από 9 μήνες των ανθρώπων.
Τα νέα ευρήματα παρουσιάσθηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Φυσιολογίας (APS). Το συνέδριο διεξήχθη 4-7 Απριλίου 2024 στο Λονγκ Μπιτς της Καλιφόρνιας. Τα ευρήματα που παρουσιάζονται σε συνέδρια θεωρούνται προκαταρκτικά, έως ότου δημοσιευθούν σε ιατρική επιθεώρηση μετά από ανεξάρτητη επιστημονική αξιολόγηση.
