Χαμός με τα ακαθάριστα οικόπεδα, τις καταγγελίες και τη δήλωση στην πλατφόρμα

Πονοκέφαλο για χιλιάδες ιδιοκτήτες οικοπέδων δημιουργεί η δήλωση για τα ακαθάριστα οικόπεδα, καθώς η προθεσμία είναι ασφυκτική (τελικά δόθηκε παράταση για τη δήλωση έως τέλος Ιουνίου) και ήδη υπάρχουν φωνές για παράταση. H ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών : α) την Ψηφιακή Υπηρεσία Δήλωσης Υπόχρεων ιδιωτών καθαρισμού των ιδιοκτησιών τους προς αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασης της, και β) την Ψηφιακή υπηρεσία καταγγελιών πολιτών.

Χρήστες της εφαρμογής είναι: α) φυσικά πρόσωπα ιδιοκτήτες, επικαρπωτές, μισθωτές, υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται: i) σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, ii) σε περιοχές εντός ορίων οικισμών, χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, iii) σε εκτάσεις εντός ακτίνας εκατό (100) μέτρων από τα όρια των περ. α) και β), κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας, και iv) εκτός σχεδίου γηπέδων με κτίσμα, για τις εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας.

Ηλεκτρονική πλατφόρμα καταγγελιών

Φυσικά / νομικά πρόσωπα δύνανται να καταγγείλουν επώνυμα ή ανώνυμα και να προσφέρουν στοιχεία χρήσιμα στο έργο των Δήμων για την ασφάλεια των χώρων, έναντι του κινδύνου έναρξης ή ραγδαίας εξάπλωσης πυρκαγιάς.

Πλέον είναι σε λειτουργία η νέα ψηφιακή πλατφόρμα δήλωσης καθαρισμού των οικοπέδων και λοιπών ακάλυπτων χώρων εντός σχεδίου και εντός οικισμών (https://akatharista.apps.gov.gr) που δημιούργησαν τα υπουργεία Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που σκοπός της είναι η δήλωση και κατ’ επέκταση η τήρηση της υποχρέωσης των ιδιοκτητών τους να προβαίνουν σε ετήσιο καθαρισμό τους ώστε να προλαμβάνονται και να αποφεύγονται πυρκαγιές εντός του αστικού ιστού.

Μέσω της πλατφόρμας αυτής οι Δήμοι, μέσω καταγγελιών και επιτόπιων ελέγχων θα εντοπίζουν τα ακαθάριστα οικόπεδα και στην συνέχεια θα μπορούν να διασταυρώνουν εάν οι πολίτες έχουν υποβάλει δήλωση καθαρισμού και να τους ενημερώσουν για την υποχρέωσή τους να προχωρήσουν σε εργασίες.

Εφόσον παρέλθει άπρακτη η προθεσμία δήλωσης του καθαρισμού στο Ηλεκτρονικό Μητρώο, τεκμαίρεται ότι παρέχεται η συναίνεση του υπόχρεου στην διενέργεια καθαρισμού της ιδιοκτησίας του από τον οικείο δήμο. Σε κάθε περίπτωση καθαρισμού από τον δήμο, καταλογίζεται εξ ολοκλήρου στους υπόχρεους, από τον οικείο δήμο, η δαπάνη καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών. Η δαπάνη αποτελεί έσοδο του οικείου δήμου και εισπράττεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

Η μη υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης στο Ηλεκτρονικό Μητρώο επισύρει πρόστιμο χιλίων ευρώ (1.000 €), ο τρόπος επιβολής του οποίου, η διαδικασία είσπραξής του κάθε άλλο σχετικό με αυτό θέμα θα καθοριστεί με κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομιών και Εσωτερικών.

Η υποβολή ψευδούς υπεύθυνης δήλωσης στο Μητρώο ως προς την τήρηση της υποχρέωσης του καθαρισμού και της συντήρησης αυτού επισύρει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δυο (2) ετών και χρηματική ποινή εκατόν ογδόντα (180) έως τριακόσιες εξήντα (360) ημερήσιες μονάδες με ελάχιστο ύψος ημερήσιας μονάδας τα εβδομήντα ευρώ (70 €) και μέγιστο ύψος τα εκατόν πενήντα ευρώ (150€). Όμως με το αρ. 8 του Ν. 5090/2024, με έναρξη ισχύος από 01.05.2024, αφενός καταργήθηκε ο υπολογισμός της χρηματικής ποινής του αρ. 57 του Ν. 4619/2019 σε ημερήσιες μονάδες και αφετέρου ορίστηκε ότι για τα πλημμελήματα η χρηματική ποινή δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τριακόσια ευρώ (300 €) και μεγαλύτερη από σαράντα χιλιάδες ευρώ (40.000 €).

Σημειώνεται ότι η πλατφόρμα αυτή δεν έχει σχέση με την προαναγγελθείσα πλατφόρμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την πυροπροστασία των κτιρίων που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων, η οποία δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία.

Οι αλλαγές στα ακαθάριστα οικόπεδα που ζητάει η ΠΟΜΙΔΑ

Επιστολή με αίτημα για εκλογίκευση της νομοθεσίας για τον καθαρισμό των οικοπέδων απέστειλε η ΠΟΜΙΔΑ προς τον Υπουργό και τον Υφυπουργό Κλιματικής Κρίησης και Πολιτικής Προστασίας κ.κ. Β. Κικίλια και Χ. Τριαντόπουλο, ζητώντας την αναστολή και εν συνεχεία μείωση του προστίμου των 1.000 ευρώ, την προηγούμενη ειδοποίηση των ιδιοκτητών από τους Δήμους ως προυπόθεση για κάθε πρόστιμο ή ποινική δίωξη και άλλες αναγκαίες ρυθμίσεις, ώστε αυτές να είναι λογικές, εφαρμόσιμες και αποτελεσματικές.

Με την ευκαιρία από την ΠΟΜΙΔΑ διευκρινίζεται ότι η πλατφόρμα που ηδη άνοιξε αφορά αποκλειστικά τα ακαθάριστα αστικά οικόπεδα ενώ η πλατφόρμα για τα μέτρα πυροπροστασίας των κτιρίων που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε δασικές εκτάσεις, αρμοδιότητας του ΥΠΕΝ, δεν έχει ανοίξει ακόμη.

Το πλήρες κείμενο της επιστολής της ΠΟΜΙΔΑ έχει ως εξής:

Πρώτον θέλουμε να τονίσουμε ότι η καθημερινή και επίμονη σύστασή μας προς τους ιδιοκτήτες αστικών οικοπέδων όλης της χώρας είναι να προβαίνουν κάθε χρόνο, και ιδιαίτερα εφέτος, στον ετήσιο καθαρισμό τους από κάθε είδους καύσιμη ύλη, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι πρόκλησης και διάδοσης των πυρκαγιών.

Μετά την έναρξη λειτουργείας του Ηλεκτρονικού Μητρώου (πλατφόρμας) για τα ακαθάριστα οικόπεδα, ζητούμε τις εξής απόλυτα αναγκαίες αλλαγές στις ισχύουσες σχετικές ρυθμίσεις, ώστε αυτές να είναι λογικές, εφαρμόσιμες και αποτελεσματικές, και να μην αιφνιδιάζουν τους πολίτες, για τους οποίους η συμμόρφωση με αυτές δεν είναι ούτε πάντοτε εύκολη, ούτε δωρεάν, ιδιαίτερα για όσους κατοικούν μακράν από τα περιουσιακά στοιχεία τους:

Για το 2024 – την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο:

1. Παράταση της ημερομηνίας υποβολής δήλωσης στο «Εθνικό Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών» του αρ. 53Α του Ν. 4662/2020 («Εθνικό Μητρώο») τουλάχιστον μέχρι τις 30.06.2024, δεδομένου ότι αυτή τέθηκε σε λειτουργία μόλις εχθές το βράδυ, ήτοι στις 26.05.2024, μόλις δηλαδή πέντε (5) ημέρες πριν την συμπλήρωση της προθεσμίας υποβολής δήλωσης!

2. Αναστολή εφαρμογής για το 2024 των διατάξεων του προστίμου των 1.000 ευρώ σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης (παρ. 5, αρ. 53Α, Ν. 4662/2020) και του ποινικού αδικήματος της υποβολής ψευδούς δήλωσης (παρ. 7, αρ. 53Α, Ν. 4662/2020), δεδομένου ότι σε περίπτωση μη υποβολής της δήλωσης στο «Εθνικό Μητρώο» τεκμαίρεται ως αυτομάτως παρασχεθείσα η συναίνεση καθαρισμού (παρ. 6, αρ. 53Α, Ν. 4662/2020), οπότε σε περίπτωση μη εκπλήρωσης και της υποχρέωσης καθαρισμού o Δήμος δικαιούται να επιβάλλει στον υπόχρεο πρόστιμο 0,50 €/τ.μ. με ελάχιστο ποσό τα 200 ευρώ (υποπερ. 26, περ. β, παρ. Ι, άρθρο 75, Ν. 3463/2006) και καταλογισμό της δαπάνης καθαρισμού (παρ. 6, αρ 53Α, Ν. 4662/2020).

Για τα επόμενα έτη – τις επόμενες αντιπυρικές περιόδους:

1. Μετατροπή της υπεύθυνης δήλωσης σε απλή δήλωση (όπως προβλεπόταν στην παρ. 2 του αρ. 4 της Πυροσβεστική Διάταξη 20/2023) προκειμένου να μην υπάρχουν υπέρμετρες και ανεπιεικείς ποινικές συνέπειες σε περίπτωση που η δήλωση θεωρηθεί ανακριβής. Αυτό δεδομένου ότι εν όψει εφαρμογής των δρακόντειων διατάξεων του νέου Ποινικού Κώδικα, ο υπόχρεος θα καλείται να δηλώσει υπεύθυνα στο «Εθνικό Μητρώο» ότι εκτός από τον καθαρισμό όπως αυτός εξειδικεύεται, θα μεριμνά και για τη συντήρηση αυτού καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, κάτι που σε πολλές περιπτώσεις θα είναι πρακτικά αδύνατον να τηρηθεί, και δεδομένων των ισχυουσών συνεπειών της ψευδούς/ανακριβούς δηλώσεως εγκυμονεί σοβαρότατος κίνδυνος ποινικής καταδίκης και έκτιση πραγματικού χρόνου φυλάκισης των πολιτών.

2. Το πρόστιμο σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης να περιοριστεί στο ποσό των εκατό (100) ευρώ, όπως ισχύει για τη Δήλωση Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) σε περίπτωση μη υποβολής, εκπρόθεσμης υποβολής ή ανακριβούς υποβολής δήλωσης (βλ. αρ. 54, Ν. 4174/2013).

3. Διαφορετικά, εφόσον διατηρηθεί η υποχρέωση υποβολής υπεύθυνης δήλωσης, η παράβασή της αυτή να τιμωρείται σύμφωνα με την παρ. 6 του αρ. 22 του Ν. 1599/1986, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, όπως και για όλες τις υπεύθυνες δηλώσεις. Άλλωστε, βάσει αυτής ακριβώς της διάταξης τιμωρείται η ψευδής/ανακριβής υπεύθυνη δήλωση εφαρμογής μέτρων πυρασφάλειας του «Κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων» της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/5554/2019 (ΦΕΚ Β΄3475/24.05.2023), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

Γενικά

1. Ρητή προϋπόθεση για την επιβολή του βαρύτατου και απαράδεκτου προστίμου των 1.000 € ή την άσκηση οποιασδήποτε ποινικής δίωξης πρέπει να είναι η προηγούμενη έγγραφη ατομική ειδοποίηση του κάθε ιδιοκτήτη οικοπέδου από τον οικείο Δήμο για την υποχρέωση του εντός ρητής προθεσμίας καθαρισμού του οικοπέδου του.

2. Να συσχετιστεί το αρ. 53Α του Ν. 4662/2020 και η υποπερ. 26 της περ. β’ της παρ. Ι του αρ. 75 του Ν. 3463/2006, γιατί ενώ η πρωτογενής υποχρέωση καθαρισμού των οικοπέδων πηγάζει από τον Ν. 3463/2006 (Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων), ίδια αυτή υποχρέωση παραδόξως επανεισάγεται και με τον Ν. 4662/2020, με τρόπο που δημιουργεί ερμηνευτικά και κατ’ επέκταση εφαρμοστικά ζητήματα σε αμφότερες περιπτώσεις.

3. Σε περίπτωση τεχνικής αδυναμίας ή για άτομα μεγάλης ηλικίας να προβλέπεται ότι η δήλωση, απλή ή υπεύθυνη, θα μπορεί να υποβάλλεται και στον οικείο δήμο από τον υπόχρεο, ο οποίος με τη σειρά του θα καταχωρεί τα στοιχεία της ηλεκτρονικά στο «Εθνικό Μητρώο».

Στη διάθεσή σας για κάθε διευκρίνιση και συνεργασία!