7 ψυχολογικοί λόγοι για τους οποίους ορισμένα παιδιά απομακρύνονται συναισθηματικά από τη μητέρα τους

Υπάρχει ένας σιωπηλός πόνος που πολλές μητέρες κουβαλούν για χρόνια.

Δεν φαίνεται απ’ έξω και σπάνια μιλιέται, όμως είναι πολύ βαρύς. Είναι ο πόνος όταν μια μητέρα νιώθει ότι όλα όσα έδωσε —χρόνο, δύναμη, θυσίες και αγάπη χωρίς όρους— δεν αναγνωρίζονται από το άτομο για το οποίο τα έκανε όλα: το παιδί της.

Αυτή η συναισθηματική απόσταση σπάνια οφείλεται σε σκληρότητα ή επίτηδες αχαριστία. Πιο συχνά δημιουργείται μέσα από σύνθετες και, τις περισσότερες φορές, ασυνείδητες ψυχολογικές διεργασίες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το παιδί βλέπει, εκτιμά και σχετίζεται με τη μητέρα του. Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών δεν σβήνει τον πόνο, αλλά μπορεί να βοηθήσει τη μητέρα να κατηγορεί λιγότερο τον εαυτό της και να αρχίσει να θεραπεύεται.

1. Όταν το σταθερό γίνεται «αόρατο»

Ο ανθρώπινος νους προσέχει κυρίως τις αλλαγές, όχι ό,τι είναι πάντα εκεί. Ό,τι είναι σταθερό, σίγουρο και δεν αλλάζει, συχνά το θεωρούμε δεδομένο. Όπως δεν σκεφτόμαστε τον αέρα μέχρι να μας λείψει, έτσι και η αγάπη μιας μητέρας μπορεί να περνά απαρατήρητη ακριβώς επειδή δεν σταματά ποτέ.

Έτσι, η μητέρα γίνεται «φόντο» στη ζωή του παιδιού: απαραίτητη, αλλά συχνά αόρατη. Όχι επειδή δεν έχει αξία, αλλά επειδή η παρουσία της θεωρείται δεδομένη. Αυτό μπορεί να κάνει τη μητέρα που δίνει συνεχώς να νιώθει βαθιά υποτιμημένη.

2. Η απόσταση που χρειάζεται για να μεγαλώσει κανείς

Για να ωριμάσει ψυχολογικά ένα παιδί, χρειάζεται να απομακρυνθεί συναισθηματικά από τους γονείς του. Πρέπει να διαφωνήσει, να αμφισβητήσει και να βρει τον δικό του δρόμο. Αυτή η διαδικασία λέγεται εξατομίκευση.

Αυτό που για το παιδί είναι ένα βήμα προς τον εαυτό του, για τη μητέρα συχνά μοιάζει με απόρριψη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, η αγάπη δεν έχει χαθεί. Το παιδί απλώς προσπαθεί να καταλάβει ποιο είναι. Όταν αυτή η απομάκρυνση συνοδεύεται από ενοχές ή πίεση, η απόσταση συνήθως μεγαλώνει.

3. Ο πόνος ξεσπά εκεί όπου υπάρχει ασφάλεια

Τα παιδιά συχνά ξεσπούν στο άτομο που ξέρουν ότι δεν θα τα εγκαταλείψει ποτέ. Η μητέρα, επειδή συμβολίζει την άνευ όρων αποδοχή, γίνεται το πιο ασφαλές μέρος για να βγουν θυμός, απογοήτευση και εσωτερική ένταση.

Γι’ αυτό μπορεί ένα παιδί να είναι ευγενικό έξω και σκληρό στο σπίτι. Δεν είναι σωστό ούτε υγιές. Όμως, αν καταλάβουμε ότι αυτή η συμπεριφορά δείχνει τον εσωτερικό αγώνα του παιδιού και όχι την αξία της μητέρας, τότε ο πόνος δεν γυρίζει εναντίον μας.

4. Όταν η μητέρα χάνει τον εαυτό της μέσα στον ρόλο

Κάποιες μητέρες, από αγάπη, ξεχνούν τον εαυτό τους. Υπάρχουν μόνο για να φροντίζουν, να λύνουν προβλήματα και να στηρίζουν τους άλλους. Δεν ξεκουράζονται, δεν ζητούν, δεν δείχνουν ανάγκες. Ο πόνος τους μένει μέσα τους και τα όρια σπάνια μπαίνουν.

Τα παιδιά έτσι μαθαίνουν, χωρίς λόγια, ότι η μητέρα τους δεν έχει δικές της ανάγκες. Και όταν μια μητέρα δεν δείχνει αυτοσεβασμό, τα παιδιά δυσκολεύονται να τον μάθουν κι εκείνα. Η κατανόηση ότι το να δείχνεις τον εαυτό σου δυνατό είναι κι αυτό μάθημα.

5. Το βάρος ενός «χρέους» που δεν αντέχεται

Όταν η αγάπη ενός γονιού μοιάζει γεμάτη θυσία, κάποια παιδιά νιώθουν ένα βάρος: ότι χρωστούν κάτι που δεν μπορούν ποτέ να ξεπληρώσουν. Για να αποφύγουν αυτή την ενοχή, υποβαθμίζουν όσα έλαβαν λέγοντας «έτσι έπρεπε» ή «δεν ήταν κάτι ιδιαίτερο».

Έτσι, η αγάπη παύει να μοιάζει ελεύθερη και αρχίζει να μοιάζει υποχρεωτική. Και όταν η αγάπη γίνεται βάρος, μπορεί να γεννηθεί απόσταση —όχι επειδή λείπει το συναίσθημα, αλλά επειδή υπάρχει πίεση.

6. Μια κοινωνία που βάζει τον εαυτό στο κέντρο

Η σύγχρονη ζωή δίνει μεγάλη σημασία στην άμεση ικανοποίηση και την προσωπική άνεση. Σχέσεις που χρειάζονται υπομονή, χρόνο και αντοχή συχνά μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα.

Η μητρική αγάπη είναι ήσυχη, σταθερή και προβλέψιμη. Σε έναν κόσμο που κυνηγά το καινούργιο και το γρήγορο, συχνά παραμερίζεται. Όχι επειδή δεν έχει αξία, αλλά επειδή δεν «φωνάζει».

7. Πληγές που περνούν από γενιά σε γενιά

Πολλές μητέρες υπήρξαν κόρες που δεν ένιωσαν αρκετά αγαπημένες ή σημαντικές. Όταν γίνονται μητέρες, μπορεί ασυνείδητα να προσπαθούν να καλύψουν αυτές τις παλιές πληγές δίνοντας υπερβολικά πολλά.

Όταν μια γυναίκα ταυτίζει όλη της την ύπαρξη με τη μητρότητα, τα παιδιά το νιώθουν. Αισθάνονται υπεύθυνα για τη χαρά της. Και τότε η απόσταση γίνεται ένας σιωπηλός τρόπος να πουν: «Δεν μπορώ να σηκώσω αυτό το βάρος».

Σκέψεις και καθοδήγηση

• Θύμισε στον εαυτό σου την αξία σου, χωρίς να περιμένεις αναγνώριση από κανέναν.

• Μάθε να βάζεις όρια και να το λες όταν κουράζεσαι.

• Μη μπερδεύεις τη συμπεριφορά του παιδιού σου με την αξία σου ως μητέρα.

• Δες αν η συναισθηματική σου ισορροπία εξαρτάται μόνο από τα παιδιά σου.

• Κράτησε στη ζωή σου ενδιαφέροντα και σχέσεις πέρα από τη μητρότητα.

• Αν ο πόνος είναι έντονος και διαρκής, η βοήθεια από ειδικό είναι πράξη δύναμης.

Η δυσκολία ενός παιδιού να δείξει την αγάπη που η μητέρα θα ήθελε δεν ακυρώνει όσα εκείνη έδωσε ούτε την αξία της. Συχνά φανερώνει εσωτερικές δυσκολίες και πληγές που δεν έχουν να κάνουν με εκείνη. Η κατανόηση αυτού δεν εξαφανίζει τον πόνο, αλλά μπορεί να ελαφρύνει την ενοχή και να ανοίξει τον δρόμο για κάτι πολύ σημαντικό: Να δώσεις και στον εαυτό σου την ίδια αγάπη και φροντίδα που έδωσες απλόχερα στους άλλους.