Κώστας Σαμαράς
Η Λεπτοσπείρωση στο σκύλο και στη γάτα!
Ο κτηνίατρος Ευάγγελος Παπαγιάννης εξηγεί τι είναι η λεπτοσπείρωση και τι πρέπει να προσέχεις σε περίπτωση που έχεις σκύλο ή γάτα! Μάθε, επίσης, πώς επηρεάζει τον άνθρωπο και πώς να προφυλαχθείς.
Τι είναι η λεπτοσπείρωση;
Η Λεπτοσπείρωση είναι γνωστή σαν νόσημα σε πάνω από 150 είδη θηλαστικών. Ακόμα και ο άνθρωπος (θηλαστικό) μπορεί να μολυνθεί. Ως παθογόνος μικροοργανισμός, μορφολογικά είναι ένα λεπτό, κινητό, νηματώδες βακτήριο (Λεπτόσπειρα), η οποία εξαπλώνεται εύκολα στον οργανισμό. Υπάρχουν πάνω από 260 διαφορετικοί ορότυποι του παθογόνου οργανισμού (Leptospira (L.) interrogans).
Όσον αφορά τον σκύλο
Οι λεπτόσπειρες είναι πολύ διαδεδομένες στον πληθυσμό των σκύλων σε όλο τον κόσμο. Η σημασία της νόσου αυτής, συχνά υποτιμάται στα ιατρεία, αφού πολλά περιστατικά δεν διαγνώσκονται. Ένα 10 με 50% των άρρωστων σκύλων πεθαίνουν σαν αποτέλεσμα μίας λοίμωξης, η οποία σχεδόν δεν ταυτοποιείται ποτέ.
Οι σκύλοι μπορεί να μολυνθούν απευθείας όταν έρθουν σε επαφή με μολυσμένα ούρα, που προέρχονται από μολυσμένα τρωκτικά όπως το ποντίκι ή ο αρουραίος. Η μόλυνση μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω του ζευγαρώματος, μέσω της μήτρας εγκύων σκύλων, από δαγκώματα και μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων μικρών τρωκτικών. Ακόμα, το μολυσμένο έδαφος, η μολυσμένη τροφή, και ο χώρος που κοιμούνται είναι πιθανές πηγές μόλυνσης (έμμεση μετάδoση).
Συχνότερα οι σκύλοι κολλάνε τη νόσο όταν έρχονται σε επαφή με το νερό και κυρίως όταν το πίνουνε. Αφού οι λεπτόσπειρες δεν επιβιώνουν σε θερμοκρασίες κάτω από μηδέν βαθμούς κελσίου, οι μολύνσεις γίνονται συχνότερες το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Τα μολυσμένα με λεπτόσπειρες νερά, είναι συνήθως εκείνα που λιμνάζουν σε λακκούβες και λιμνούλες και όπου μπορεί και συσσωρεύεται νερό για διάστημα εβδομάδων έως μηνών και παραμένει μολυσμένο. Τα τρωκτικά εξακολουθούν να είναι η κύρια δεξαμενή του μικροοργανισμού στο περιβάλλον. Σκύλοι οι οποίοι δεν θεραπεύτηκαν επαρκώς, σκύλοι που δεν έχουν εκδηλώσει συμπτώματα και σκύλοι στους οποίους η νόσος παραμένει αδιάγνωστη μπορούν να διασπείρουν τον μικροοργανισμό στο περιβάλλον για μήνες ή και για χρόνια. Με αυτόν τον τρόπο το περιβάλλον μένει διαρκώς μολυσμένο.
Όσον αφορά την γάτα
Η λεπτοσπείρωση παρουσιάζεται στη γάτα πολύ σπάνια. Οι γάτες πηγαίνουν σπάνια στο νερό και γι’ αυτό μολύνονται συνήθως από την κατανάλωση μολυσμένων τρωκτικών. Όταν μολύνονται με λεπτόσπειρες, παρουσιάζουν μια εξαιρετική αντοχή και αντίσταση στη νόσο. Περνούν σχεδόν πάντα τη νόσο χωρίς συμπτώματα και διασπείρουν το βακτήριο μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα. Σε περίπτωση που η γάτα νοσήσει τελικά, έχει τα ίδια συμπτώματα με το σκύλο. Αφού οι γάτες διασπείρουν το βακτήριο για πολύ μικρό χρονικό διάστημα με τα ούρα, δεν αποτελούν κίνδυνο μετάδοσης της λεπτοσπείρωσης για τη δημόσια υγεία και τον άνθρωπο. Επομένως, ο εμβολιασμός της γάτας για τη λεπτοσπείρωση, σε αντίθεση με το σκύλο, δεν είναι χρήσιμος.
Όσον αφορά τον άνθρωπο
Οι λεπτόσπειρες φθάνουν μέσω των ούρων μολυσμένων θηλαστικών (σκύλος, αρουραίος, ποντίκι) στο περιβάλλον και μπορούν να μεταδοθούν και στον άνθρωπο. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από άμεση επαφή με το μολυσμένο ζώο. Για παράδειγμα, όταν ένας σκύλος γλείψει τα γεννητικά του όργανα και μετά γλείψει το χέρι του ιδιοκτήτη. Ο άνθρωπος δηλαδή μπορεί να μολυνθεί διά μέσου μιας μικρής πληγής ή διά μέσου των βλεννογόνων.
Η άμεση μετάδοση του μικροβίου από το σκύλο στον άνθρωπο, είναι παρόλα αυτά πολύ σπάνια. Συχνότερα μολύνεται ο άνθρωπος όπως και ο σκύλος από κατάποση μολυσμένου νερού! Οι περισσότερες περιπτώσεις λεπτοσπείρωσης στον άνθρωπο, παρατηρούνται σε ζεστές και υγρές περιοχές της γης και πάνω από όλα σε αυτούς που ασχολούνται πολύ με το νερό (επαγγελματικά ή από χόμπι ή μετά από πλημμύρες). Σε περιπτώσεις επιδημιών έχουνε παρατηρηθεί μολύνσεις σκύλων και ανθρώπων ταυτόχρονα.
Από τη λεπτοσπείρωση μολύνονται λιγότερο από ένας στο ένα εκατομμύριο το χρόνο στις αναπτυγμένες χώρες.
Παθογένεια
Η ασθένεια μπορεί να παρουσιαστεί σε σκύλους κάθε ηλικίας. Νεαροί σκύλοι ως 6 μηνών, αρρωσταίνουν σχεδόν πάντα πιο βαριά από άλλες ηλικίες. Αμέσως, από την πρώτη μέρα της μόλυνσης, οι λεπτόσπειρες πολλαπλασιάζονται στο αίμα και μεταφέρονται σε πολλά όργανα. Σε αυτά τα όργανα ανήκουν κυρίως οι νεφροί και το ήπαρ όπως επίσης ο σπλήνας, το κεντρικό νευρικό σύστημα, οι οφθαλμοί και το γεννητικό σύστημα. Όλο αυτό οδηγεί σε φλεγμονή στο σώμα και καταστρέφει τα όργανα που προσβάλλονται. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων εξαρτάται από την ηλικία και το ανοσοποιητικό του κάθε σκύλου. Περιβαλλοντικοί παράγοντες και η ποσότητα των μικροοργανισμών παίζουν σπουδαίο ρόλο στην εκδήλωση των συμπτωμάτων όπως και στην εξέλιξη της λοίμωξης. Σε περίπτωση βαριάς μορφής λεπτοσπείρωσης, τα συμπτώματα προέρχονται από το ήπαρ, τους νεφρούς, τους πνεύμονες και τη δυσλειτουργία του μηχανισμού της πήξης του αίματος. Τα αρχικά συμπτώματα είναι συνήθως μη ειδικά. Οι περισσότεροι σκύλοι έρχονται στο ιατρείο με πυρετό, ατονία, ανορεξία, έμετος, διάρροια, ίκτερο (κίτρινοι βλεννογόνοι), με αυξημένη δίψα ή/και πολυουρία. Ο βήχας και η δυσκολία στην αναπνοή είναι επίσης πιθανά.
Οι εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να δείξουν φλεγμονή, αυξημένα ηπατικά ένζυμα, μη φυσιολογικούς δείκτες των νεφρών και ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Όλα αυτά τα εργαστηριακά ευρήματα μαζί με την κλινική εικόνα μπορεί να οδηγήσουν στην υποψία της νόσου, η οποία μπορεί να επιβεβαιωθεί με ειδικές εξετάσεις.
Διάγνωση
Η λεπτοσπείρωση μπορεί να διαγνωστεί με διαφορετικούς τρόπους. Ένας τρόπος είναι η έμμεση μέθοδος, όπου εξετάζουμε τα αντισώματα στον ορό του αίματος, Ένας άλλος τρόπος είναι η άμεση μέθοδος όπου εξετάζουμε το DNA του μικροοργανισμού. Ο πιο συχνός τρόπος είναι η ανίχνευση των αντισωμάτων αν και κάποιες φορές μπορεί να μην μας δώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα λόγω του ότι αντισώματα μπορεί να βρεθούν και σε υγιείς εμβολιασμένους σκύλους. Συνήθως εξετάζουμε τον τίτλο αντισωμάτων μεταξύ δύο εβδομάδων για να επιβεβαιώσουμε την υποψία μας.
Προληπτικά μέτρα
Επειδή είναι σχεδόν αδύνατον να ελέγξεις τον μικροοργανισμό στο περιβάλλον, ο μοναδικός τρόπος πρόληψης της νόσου και των συμπτωμάτων της, είναι ο εμβολιασμός των σκύλων και μάλιστα σε ετήσια βάση. Επομένως, όλα τα σκυλιά ανεξαρτήτου τρόπου διαβίωσης πρέπει να εμβολιάζονται.
Θεραπεία
Η θεραπεία της λεπτοσπείρωσης χρειάζεται την χρήση αντιβιοτικών και ίσως την υποστήριξη με υγρά για μερικές ημέρες.
