Κώστας Σαμαράς
Χρειάζεται και ένα δυνατό κίνητρο, ένας λόγος. Ποιος ήταν αυτός; Σύμφωνα με τον Ν. Σαραντάκο, δεν ήταν κάποια ιδεολογική εμμονή εθνικο-πατριωτικού χαρακτήρα στην ελληνική γλώσσα.
Ήταν μια σαφής πολιτική κίνηση: να στρέψει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης στη βαθιά λαβωμένη από τον εμφύλιο πόλεμο, Ελλάδα. Οι λόγοι εκφωνήθηκαν στο πλαίσιο των ετήσιων συναντήσεων της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η πρώτη ομιλία έγινε το 1957 και προκάλεσε τόσο ενθουσιασμό που μετά από απαίτηση του επικεφαλής της διεθνούς Τράπεζας, επαναλήφθηκε παρόμοια ομιλία το 1959. Ο Ζολώτας ήταν διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.
Το κείμενο της πρώτης ομιλίας, αφού ενημέρωσε το κοινό για το εγχείρημα του, προκείμενου να τραβήξει την προσοχή τους, είναι το εξής:
«Kyrie, I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Oecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas. With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed and synthesized.
Our critical problems such as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is charateristic of our epoch. But, to my thesis we have the dynamism to program therapeutic practices as a prophylaxis from chaos and catastrophe. In parallel a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic.
I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistia to your Kyrie to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizers and protagonists of this Ampitctyony and the gastronomic symposia».
Αν και μίλησε στα «ελληνικά» τον αντελήφθησαν οι πάντες. Ίσως επειδή και το ακροατήριο είχε υψηλή γνώση της αγγλικής και πολλοί είχαν διδαχθεί αρχαία στο σχολείο τους. Το τέλος της ομιλίας προκάλεσε παρατεταμένο χειροκρότημα και ανυπόκριτο θαυμασμό, ενώ πολλές εφημερίδες των ΗΠΑ, του αφιέρωσαν τίτλους στην πρώτη σελίδα
Το κείμενο της δεύτερης ομιλίας είναι το ακόλουθο:
Kyrie, It is Zeus” anathema on our epoch for the dynamism of our economies and the heresy of our economic methods and policies that we should agonize the Scylla of numismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia.
It is not my idiosyncrasy to be ironic or sarcastic, but my diagnosis would be that politicians are rather cryptoplethorists. Although they emphatically stigmatize numismatic plethora, they energize it through their tactics and practices. Our policies have to be based more on economic and less on political criteria. Our gnomon has to be a metron between political, strategic and philanthropic scopes.
Political magic has always been anti-economic. In an epoch characterized by monopolies, oligopolies, monophonies, monopolistic antagonism and polymorphous inelasticities, our policies have to be more orthological. But this should not be metamorphosed into plethorophobia, which is endemic among academic economists.
Numismatic symmetry should not hyper-antagonize economic acme. A greater harmonization between the practices of the economic and numismatic archons is basic. Parallel to this, we have to synchronize and harmonize more and more our economic and numismatic policies panethnically. These scopes are more practicable now, when the prognostics of the political and economic barometer are halcyonic.
The history of our didymus organizations in this sphere has been didactic and their gnostic practices will always be a tonic to the polyonymous and idiomorphous ethnical economies. The genesis of the programmed organization will dynamize these policies.
Therefore, I sympathize, although not without criticism on one or two themes, with the apostles and the hierarchy of our organs in their zeal to program orthodox economic and numismatic policies, although I have some logomachy with them. I apologize for having tyrannized you with my Hellenic phraseology. In my epilogue, I emphasize my eulogy to the philoxenous autochthons of this cosmopolitan metropolis and my encomium to you, Kyrie, and the stenographers.
Διαβάστε εδώ την ανάλυση του Νίκου Σαραντάκου για τις δυο ομιλίες, αλλά και για τα γλωσσικά αντιδάνεια από και προς την ελληνική γλώσσα: sarantakos.com/language/zolotas
Με δεδομένο το υψηλό επίπεδο του κοινού στο οποίο απευθυνόταν ο Ξενοφών Ζολώτας, το εγχείρημα ήταν εξαιρετικά εύστοχο και αντάξιο της διάνοιας για την οποία φημιζόταν ο ίδιος. Οι λόγοι του είναι κάθε άλλο παρά κενοί περιεχομένου, ενώ ταυτόχρονα έχουν ύφος εύστοχο και πνευματώδες, καθώς θίγει σημαντικά οικονομικά ζητήματα.
Στην πρώτη ομιλία ζητά διεθνή εναρμόνιση και συνέργειες για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, ενώ στη δεύτερη περιγράφει γλαφυρά τα προβλήματα που αναδύονται από την ταυτόχρονη συνύπαρξη «της Σκύλλας του πληθωρισμού και της Χάρυβδης της οικονομικής ύφεσης». Δείτε στο τέλος της δεύτερης ομιλίας ότι δεν παραλείπει να μνημονεύσει ακόμη και τους στενογράφους που θα βασανίζονταν ατελείωτα να καταγράψουν τον λόγο του! Η λέξη «stenographer» εξ άλλου είναι κι αυτή ελληνική!
Ποιος ήταν ο Ξενοφών Ζολώτας;
Ήταν ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε την υποτίμηση της δραχμής το 1953 και το ακόμη πιο ριζοσπαστικό μέτρο της… αφαίρεσης τριών μηδενικών από τα χαρτονομίσματα το 1954. Αυτά τα δυο μέτρα βοήθησαν την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ακόμη περισσότερο από τις ομιλίες του.
Ο Ξενοφών Ζολώτας έζησε έναν ολόκληρο, ταραχώδη αιώνα, από το 1904 έως το 2004. Ήταν τακτικός καθηγητής στα οικονομικά ήδη από το 24 του χρόνια και το αντικείμενο της διατριβής του ήταν η εκβιομηχάνιση της Ελλάδας στα τέλη του 19ου αιώνα.
Δίδαξε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών απ’ όπου τον απομάκρυνε το καθεστώς των Συνταγματαρχών ένα χρόνο μετά την επιβολή της χούντας.
Κατά την επαγγελματική του πορεία συμμετείχε στο Ανώτατο Συμβούλιο Οικονομικών της κυβέρνησης Βενιζέλου, εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και κατέλαβε καίριες θέσεις στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τη Νομισματική Επιτροπή, τον ΟΗΕ και στην Οικονομική Επιτροπή της Ευρώπης.
Διετέλεσε επίσης Υπουργός Συντονισμού το 1974 και Πρωθυπουργός για λίγους μήνες στην οικουμενική κυβέρνηση της περιόδου 1989-1990.
