Κώστας Σαμαράς
Μήπως το κόμμα των Γκρίζων Λύκων και ο αρχηγός τους Μπαχτσελί είναι εκείνοι που «κρατούν» τον Ερντογάν; Χωρίς το δικό τους ποσοστό άλλωστε, το AKP δεν έχει πλειοψηφία στη Βουλή. Μια πλειοψηφία που χρειάζεται και θέλει ο πρόεδρος της Τουρκίας. Ο Ερντογάν είχε δηλώσει προεκλογικά πως αν βγει (που βγήκε) θα άρει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Την επέβαλε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, την ανανεώνει… συνέχεια. Βέβαια, η αναφορά του έγινε υπό την πίεση του Ιντζέ. Και μόλις μια φορά…
Και τώρα, που έχει υποσχεθεί πως αυτό θα αλλάξει, έρχεται βουλευτής του MHP να του… στείλει μήνυμα. «Η Τουρκία θα πρέπει να διατηρήσει για κάποιο χρονικό διάστημα την κατάσταση έκτακτης ανάγκης», διεμήνυσε στέλεχος του Εθνικιστικού κόμματος.
Ο Μουσταφά Καλαϊτζί, αντιπρόεδρος του MHP, δήλωσε επίσης στο δίκτυο CNN Turk ότι το κόμμα του δεν θα διαπραγματευτεί με τον πρόεδρο για τις έδρες στο νέο κοινοβούλιο. Με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Πανίσχυρος ή «χρεωμένος» στον Μπαχτσελί ο Ερντογάν;
Έχοντας εξασφαλίσει τη νίκη, ο Ερντογάν θα μπορούσε να επιλέξει μία πολιτική κατευνασμού προς μία βαθιά διαιρεμένη κοινωνία. Αλλά ένα τέτοιο άνοιγμα θα μπορούσε να προκαλέσει την αντίδραση των εθνικιστών συμμάχων του MHP, που διατηρούν μία εξαιρετικά σκληρή γραμμή, κυρίως στο Κουρδικό.
Μετά τις εκλογές, η Τουρκία περνά από το κοινοβουλευτικό πολίτευμα σε ένα προεδρικό καθεστώς – Ο πρόεδρος ελέγχει το σύνολο της εκτελεστικής εξουσίας και μπορεί να κυβερνά με διατάγματα
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τα προσωρινά αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, το AKP του Ερντογάν έχει 295 από τις 600 έδρες. Δεν έχει πλειοψηφία χωρίς τους 49 (αριθμός έκπληξη) του Μπαχτελί. «Επειδή έχει χρέος απέναντι στο MHP στο κοινοβούλιο, θα είναι δύσκολο για τον Ερντογάν να σηκώσει κεφάλι, να βελτιώσει την ελευθερία της έκφρασης ή να αμβλύνει την θέση του στο Κουρδικό», θεωρεί η Asli Aydintasbas, του Conseil Europeen des Relations Internationales. «Θεωρώ ότι μία τέτοια πολιτική αποκλείεται εξαιτίας των εκλογικών αποτελεσμάτων», λέει.
Η Jana Jabbour, του ινστιτούτου CERI/Sciences Po, είναι απαισιόδοξη: «Η διαχείριση του Κουρδικού θα γίνει με σιδηρά πυγμή και αναμένονται νέες στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των Κούρδων στην Συρία και το Ιράκ». Πιστεύει ότι τα εσωτερικά πογκρόμ θα λάβουν νέες διαστάσεις. «Το δικαστικό σύστημα θα ελέγχεται από τον Ερντογάν, οι πολιτικές και οι ατομικές ελευθερίες θα περιορισθούν».
Ρίχνει τους τόνους
Σε διεθνές επίπεδο, ο τόνος έχει αμβλυνθεί από τις αρχές της χρονιάς, με τον Ερντογάν να εμφανίζει σημάδια κατευνασμού προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Ο Ερντογάν πλέον έχει την εξουσία να εξομαλύνει τις σχέσεις του με την δύση, εάν το θέλει», λέει η Asli Aydintasbas.
Ο Ερντογάν βρισκόταν εδώ και δύο χρόνια σε διαρκή προεκλογική εκστρατεία για το δημοψήφισμα και στην συνέχεια για τις πρόωρες βουλευτικές και προεδρικές εκλογές
Αναρωτιέται όμως αν θα είναι αρκετά «ευέλικτος». «Πιστεύω ότι θα υπάρξει μία τάση εκ μέρους των δυτικών κυβερνήσεων να του δώσουν νέα πίστωση για την ανοικοδόμηση των σχέσεων με την Τουρκία τώρα που είναι πανίσχυρος». Αλλά στο σημείο αυτό η συμμαχία με τους εθνικιστές περιπλέκει την κατάσταση.
«Η νέα συμμαχία με το MHP, που εμφανίζεται ως σωτήρας του Ερντογάν, θα δημιουργήσει προβλήματα με τις ΗΠΑ στο θέμα των συριακών δυνάμεων συμμάχων της Ουάσινγκτον στην Συρία, αλλά θεωρούμενες «τρομοκρατική οργάνωση» από την Άγκυρα», εξηγεί ο Soner Cagaptay, του Washington Institute of Near East Policy. «Ο κ. Ερντογάν θα έχει ακόμη μικρότερα περιθώρια ελιγμών στα θέματα αυτά σε σχέση με πριν. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα».
Σκληρή γραμμή
Οι υπερεξουσίες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά την νίκη του στις εκλογές θα τον ενισχύσουν στην σκληρή πολιτική γραμμή που έχει υιοθετήσει, σύμφωνα με τους αναλυτές. «Ενισχυμένος από την νέα πολιτική νομιμοποίηση, ο Ερντογάν θα εγκαθιδρύσει επιτέλους το προεδρικό καθεστώς και θα ασκήσει μία πολιτική αυτοεπιβεβαίωσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο», σύμφωνα με την Jana Jabbour.
Τα τελευταία δυο χρόνια ο Ερντογάν εφάρμοσε αμείλικτη πολιτική κατά των πολιτικών του αντιπάλων στο πλαίσιο του πογκρόμ που ακολούθησε το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016. Ακολούθησε γενικευμένη καταστολή που δημιούργησε ένταση στις σχέσεις του Ερντογάν με την Δύση.
Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε μία σοβαρή κρίση στις σχέσεις με την Ε.Ε. που πολλαπλασίασε τις επικρίσεις για την καταπάτηση των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών εξοργίζοντας τον Ερντογάν. Σύμφωνα με τους αναλυτές, ο πρόεδρος της Τουρκίας εκμεταλλεύθηκε αυτήν την ένταση για να ερεθίσει τα εθνικιστικά αισθήματα του εκλογικού σώματος.
Νέο πογκρόμ
Όλα αυτά ενώ οι τουρκικές αρχές έδωσαν εντολή για την κράτηση άλλων 132 ανθρώπων. Όλοι τους θεωρούνται ύποπτοι ως υποστηρικτές του Φετουλάχ Γκιουλέν, του ανθρώπου που ο Ερντογάν θεωρεί υπεύθυνο για την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016.
Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή, νωρίς το πρωί, οι αρχές διέταξαν την κράτηση 30 ανθρώπων από την τουρκική ακτοφυλακή και το ναυτικό για φερόμενες σχέσεις τους με το δίκτυο του Γκιουλέν. Σε άλλη σειρά επιχειρήσεων, οι αρχές διέταξαν την κράτηση άλλων 102, μεταξύ των οποίων βρίσκονται στρατιώτες και προσωπικό ασφαλείας, σε 23 επαρχίες.
Οι τουρκικές αρχές έχουν συλλάβει 160.000 ανθρώπους και απολύσει σχεδόν τον ίδιο αριθμό δημόσιων λειτουργών μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΟΗΕ τον Μάρτιο. Από αυτούς, σε περισσότερους από 50.000 έχουν απαγγελθεί επισήμως κατηγορίες και βρίσκονται στη φυλακή κατά τη διάρκεια της δίκης τους.
