Πέγκυ Σκουλού
Αλλαγή ώρας 2024: Ένας ακόμα γύρος με τα ρολόγια να γυρίζουν κατά μία ώρα, θα έχουμε σε πολύ λίγο καιρό. Οι νέες ημερομηνίες για τη φετινή χρονιά και όλες οι αλλαγές
«Η μέρα της μαρμότας» με την αλλαγή ώρας πλησιάζει ξανά. Κάθε Μάρτιο και κάθε Οκτώβριου επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία γυρίζοντας τα ρολόγια μας, ωστόσο, πλέον αυτό αποτελεί μια τυπική, απλή διαδικασία αφού τα νέα συστήματα γυρίζουν μια ώρα πίσω ή μπροστά από μόνα τους.
Η αλλαγή ώρας γίνεται πάντα τα ξημερώματα της τελευταίας Κυριακής του Μαρτίου όταν εφαρμόζεται η θερινή, ενώ τον Οκτώβριο πρόκειται να περάσουμε ξανά στη χειμερινή ώρα.
Ήδη έχουμε παρατηρήσει ότι η μέρα μεγαλώνει. Η επόμενη Κυριακή λοιπόν που θα περάσουμε και φέτος στη θερινή ώρα είναι την Κυριακή 31 Μαρτίου 2024.
Φυσικά, έχουν περάσει στο απόλυτο παρελθόν οι μέρες που συζητούσαμε για την κατάργηση του συγκεκριμένου θεσμού, αφού η πανδημία «πάγωσε» τις εξελίξεις με το συγκεκριμένο μέτρο.
Θα πάμε όμως, μία ώρα πίσω ή μια ώρα μπροστά; Η νέα ώρα θα αλλάξει τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή (31/3) στις 03:00 τα ξημερώματα. Θα είναι η στιγμή κατά την οποία το ρολόι θα γυρίσει στις 04:00.
Στις έξυπνες συσκευές, όπως smartphones, έξυπνα ρολόγια, υπολογιστές, λάπτοπ, τάμπλετ και λοιπά, η ώρα θα αλλάξει αυτόματα. Θα χρειαστεί να αλλάξετε μονάχα τα αναλογικά ρολόγια, ή τα ρολόγια σε παλιά κινητά τηλέφωνα, παλιές κουζίνες και άλλες συσκευές που αλλάζει η ώρα με χειροκίνητο τρόπο.
Η ιστορία της θερινής ώρας
Η πρώτη αναφορά που υπάρχει για χρησιμοποίηση της θερινής ώρας ήταν από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (Benjamin Franklin) σε γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας αλλά πρόταση να ξυπνούν οι άνθρωποι μία ώρα νωρίτερα.
Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν από τον Γουίλιαμ Γουίλετ (William Willet) στο άρθρο του «Waste of Daylight» που δημοσιοποιήθηκε το 1907 αλλά τελικά δεν κατάφερε να πείσει την Βρετανική κυβέρνηση. Αρχικά εφαρμόστηκε από την γερμανική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916.
Λίγο μετά το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε εφαρμόζοντας τη θερινή ώρα από 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου 1916. Αργότερα, στις 19 Μαρτίου του 1918, το Αμερικανικό Κογκρέσο καθιέρωσε την τυπική χρήση των χρονικών ζωνών και επισημοποίησε την αλλαγή της θερινής ώρας για όλον τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Το μέτρο αυτό όμως καταργήθηκε αμέσως, λόγω της δυσαρέσκειας του κόσμου.
Τα πλεονεκτήματα της θερινής ώρας
Οι υποστηρικτές της θερινής ώρας γενικά υποστηρίζουν ότι εξοικονομεί ενέργεια, προωθεί την υπαίθρια δραστηριότητα τα καλοκαιρινά βράδια και είναι, επομένως, ευεργετική για τη σωματική και ψυχολογική υγεία, μειώνει τα τροχαία ατυχήματα, μειώνει το έγκλημα και λειτουργεί θετικά για τις επιχειρήσεις.
Οι διαφωνούντες υποστηρίζουν ότι η πραγματική εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι ξεκάθαρη, ότι η θερινή ώρα αυξάνει τους κινδύνους για την υγεία, όπως είναι ο κίνδυνος για καρδιακή προσβολή, ότι μπορεί να διαταράξει τις πρωινές δραστηριότητες και ότι η αλλαγή των ρολογιών δύο φορές το χρόνο προκαλεί οικονομική και κοινωνική αναστάτωση και ακυρώνει τυχόν οφέλη. Οι αγρότες τείνουν γενικά να αντιτίθενται στη θερινή ώρα.
Η συνεχής αλλαγή της ώρας είναι επιζήμια για την υγεία και τη διάθεση, αφού επηρεάζει τον κιρκαδικό ρυθμό.
Πότε η Ελλάδα υιοθέτησε την αλλαγή ώρας
Το μέτρο αυτό θεσπίστηκε για την εξοικονόμηση ενέργειας πριν από αρκετές δεκαετίες, όταν τη δεκαετία του ’70, είχε ξεσπάσει πάλι μια ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη το 1973. Έτσι, αρκετές χώρες ακολούθησαν αυτή την πολιτική, μαζί τους και η Ελλάδα.
Από το 1996 ισχύει μία ενιαία, πανευρωπαϊκή ρύθμιση, κατά την οποία την Άνοιξη γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά (ώστε να αξιοποιούμε το φως της ημέρας για μία ώρα επιπλέον), ενώ το Φθινόπωρο τα επαναφέρουμε μία ώρα πίσω.
Η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Η Λευκορωσία σταμάτησε την εναλλαγή ώρας μετά το 2011 και υιοθέτησε μόνιμα τη θερινή ώρα (UTC +3), για να συμβαδίσει με την αλλαγή που είχε κάνει αρχικά η Ρωσία. Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του ρώσου (τότε) προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ καθιερώθηκε η θερινή ώρα Μόσχας (+4 UTC) καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Πόσο επηρεάζει την ψυχολογία μας η αλλαγή ώρας
Το Ινστιτούτο Ιατρικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου έχει προβλέψει «τεράστια προβλήματα από μια παντοτινή θερινή ώρα, περισσότεροι διαβητικοί, καταθλιπτικοί, προβλήματα ύπνου και μάθησης, προσθήκη βάρους».
Σε έρευνα του γερμανικού ασφαλιστικού φορέα υγείας DAK-Gesundheit το 2019, το 29% των ερωτηθέντων παραπονέθηκε για μια σειρά από παθήσεις τη χειμερινή ώρα, όπως διαταραχή ύπνου, προβλήματα αρτηριακής πίεσης και κόπωση διάρκειας πολλών εβδομάδων. Κυρίως οι άνθρωποι που δουλεύουν σε βάρδιες, νιώθουν στο πετσί τους την αλλαγή ώρας.
Επίσης, χρονοβιολόγοι, που ερευνούν τον βιορυθμό του ανθρώπινου οργανισμού, επικροτούν την οριστική παραμονή στη χειμερινή ώρα και επισημαίνουν ότι η καλοκαιρινή είναι τεχνητή ώρα που «αφαιρεί φως το πρωί, κάτι που επηρεάζει αρνητικά την εργασιακή επίδοση και επιβαρύνει το σώμα το βράδυ με μιαν επιπλέον ώρα φωτός, όταν είναι ώρα για ύπνο».
Γιατί «πάγωσε» η κατάργηση της αλλαγής ώρας στην Ε.Ε.
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τον τερματισμό των εποχικών αλλαγών της ώρας το 2019 σε όλη την ΕΕ, ενώ παράλληλα άφησε τα κράτη μέλη ελεύθερα να αποφασίσουν την επίσημη ώρα τους.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τελική απόφαση βρίσκεται επί του παρόντος στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προκειμένου η πρόταση να αρχίσει να παράγει νομικά αποτελέσματα, θα πρέπει πρώτα να καταλήξουν σε συμφωνία. Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, τασσόμενο υπέρ της κατάργησης των εποχικών αλλαγών της ώρας έως το 2021. Το Συμβούλιο δεν έχει ακόμη οριστικοποιήσει τη θέση του.
Η Ε.Ε. σχεδίαζε να σταματήσει την αλλαγή της ώρας το 2021, αλλά ήρθε το Brexit και η πανδημία και κάποια άλλα ζητήματα διεθνούς γραφειοκρατίας. Στη συνέχεια ήρθε η πανδημία και κάπως έτσι φτάσαμε στο σήμερα, με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικότερα ζητήματα.
Ποιες είναι οι ώρες κοινής ησυχίας άνοιξη και καλοκαίρι
Σύμφωνα με τη Αστυνομική Διάταξη 3 του 1996 οι ώρες μεσημβρινής και νυκτερινής ησυχίας είναι οι ακόλουθες:
- Κατά τη χειμερινή περίοδο από 15:30 έως 17:30 και από 22:00 έως 07:30.
- Κατά τη θερινή περίοδο από 15:00 έως 17:30 και από 23:00 έως 07:00.
Θερινή περίοδος, λογίζεται το χρονικό διάστημα, από την 1 Απριλίου έως 30 Σεπτεμβρίου.
