Κώστας Σαμαράς
Η άνοια δεν είναι μια ενιαία, συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά είναι ένας γενικός όρος-ομπρέλα για προβλήματα με την μνήμη, τη σκέψη και την λήψη αποφάσεων, τα οποία παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή.
Ως γενικός όρος με τόσο ευρύ ορισμό, είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί μερικοί δυσκολεύονται να διακρίνουν την άνοια με την φυσιολογική μείωση της μνήμης, που έρχεται με την ηλικία.
Υπάρχουν χαρακτηριστικά που διαχωρίζουν την άνοια από την καθημερινή λήθη, συμπεριλαμβανομένου ενός απλού «τεστ», που μπορεί να αποκαλύψει ένα βαθύτερο πρόβλημα.
Η άνοια και η φυσιολογική γήρανση είναι δύο ξεχωριστά πράγματα
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι άνοιας και παρουσιάζονται με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Στα πρώτα τους στάδια, μερικά από αυτά μπορεί να φαίνονται παρόμοια με τα φυσιολογικά αποτελέσματα της γήρανσης, αν και οι ειδικοί λένε ότι είναι σαφώς διακριτά.
“Οι φυσιολογικές αλλαγές στην μνήμη, που σχετίζονται με την ηλικία, διαφέρουν πολύ από την άνοια”, λέει η δρ. Verna Porter, νευρολόγος και διευθύντρια του τμήματος Άνοιας, Νόσου Αλτσχάιμερ και Νευρογνωστικών Διαταραχών στο Κέντρο Υγείας Providence Saint John της Καλιφόρνια. “Η βασική διαφορά μεταξύ της απώλειας μνήμης που σχετίζεται με την ηλικία και της άνοιας (όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ) είναι ότι στη φυσιολογική γήρανση η λήθη δεν παρεμβαίνει στην ικανότητά σας να συνεχίσετε τις κανονικές καθημερινές σας δραστηριότητες.
Με άλλα λόγια, τα κενά μνήμης έχουν μικρό αντίκτυπο στην καθημερινή σας ζωή, ή στην ικανότητά σας να συνεχίζετε τις συνήθεις δουλειές, εργασίες και ρουτίνες που συνθέτουν την καθημερινή μας ζωή. Αντίθετα, η άνοια χαρακτηρίζεται από έντονη, επίμονη και παραλυτική μείωση δύο ή περισσότερων διανοητικών ικανοτήτων, όπως η μνήμη, η γλώσσα, η κρίση και η αφηρημένη συλλογιστική, που παρεμβαίνουν και διαταράσσουν σημαντικά τις κανονικές καθημερινές σας δραστηριότητες».
Άνοια: Ένας απλός τρόπος για να επισημάνετε πιθανό σοβαρό πρόβλημα
Ο Max Lugavere, συγγραφέας των μπεστ σέλερ Genius Foods και The Genius Life, έχει γράψει εκτενώς για το θέμα της άνοιας. Αν και κατέστησε σαφές ότι αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί επίσημο διαγνωστικό τεστ, πρόσφερε τον δικό του απλό εμπειρικό κανόνα για τη διάκριση μεταξύ άνοιας και καθημερινής λήθης:
«Το να ξεχάσεις πού είναι τα κλειδιά σου μπορεί να αποδοθεί στη φυσιολογική γήρανση. Αλλά αν ξεχάσεις για ποια κλειδαριά προορίζονται τα κλειδιά σου, τότε πρέπει να πας και να αναζητήσεις τη διάγνωση ενός νευρολόγου».
Άνοια: Προσέξτε και αυτά τα σημάδια
Υπάρχουν αρκετά “καμπανάκια” ότι είναι καιρός να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα για ήπιες γνωστικές αλλαγές. Σύμφωνα με την δρ. Porter, αυτά περιλαμβάνουν τα εξής:
- επανειλημμένη υποβολή της ίδιας ερώτησης
- το να ξεχνάς μια λέξη, φράση ή ιδέα την ώρα που μιλάς
- να χρησιμοποιείς την λάθος λέξη στη συνομιλία
- να καθυστερείς να ολοκληρώσεις καθημερινές δουλειές, ή εργασίες
- να παρατάς συχνά αντικείμενα σε λάθος μέρη
- να χαθείς καθώς περπατάς, ή οδηγείς σε σχετικά γνωστές περιοχές
- ξαφνικές αλλαγές στη διάθεση, την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά χωρίς σαφή λόγο
“Όταν η απώλεια μνήμης γίνεται τόσο διάχυτη που αρχίζει να διαταράσσει την εργασία, τα χόμπι, τις κοινωνικές δραστηριότητες και τις οικογενειακές σχέσεις, αυτό μπορεί να υποδηλώνει τα προειδοποιητικά σημάδια ενός εξελισσόμενου συνδρόμου άνοιας, ή μιας κατάστασης που μιμείται την άνοια”, λέει η δρ. Porter.
