Κώστας Σαμαράς
Ο απολογισμός: 294 νεκροί. 298 βαριά τραυματίες. 4.964 τροχαία ατυχήματα. Την 1η Νοεμβρίου, η ΕΛ.ΑΣ δημοσιοποιεί τα επίσημα στοιχεία. Είναι μόνο για το πρώτο εξάμηνο του 2018.
Έναν μήνα πριν εκπνεύσει το έτος, βράδυ Τρίτης στον τέταρτο όροφο της Πατησίων 48, συναντώ τον Γιώργο Κουβίδη, πρόεδρο του Πανελλαδικού Συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα» που αποτελείται κυρίως από οικογένειες θυμάτων τροχαίων δυστυχημάτων στην Ελλάδα.
Ο κ. Κουβίδης ιδρύει τον σύλλογο μετά από ένα τραγικό συμβάν. Είναι 2007. Ο γιος του επιβαίνει συνοδηγός σε όχημα, το οποίο συγκρούεται με άλλο διερχόμενο στη Σταδίου, στο ύψος της Πεσμαζόγλου.
«Όσον καιρό εμείς είμαστε χαμένοι μέσα στον βυθό του πένθους –τόσο βαθιά που δεν έχει φως– οι δράστες κινούνται για να αποκρύψουν στοιχεία».
Ο Κώστας δεν τα καταφέρνει. Όπως αποδεικνύεται από την πραγματογνωμοσύνη, το αυτοκίνητο που τους χτυπά, πριν από λίγο είχε παραβιάσει κόκκινο σηματοδότη, με ταχύτητα 120 χιλιομέτρων στο κέντρο της πόλης. «Τον πρώτο καιρό μετά το συμβάν, ξυπνάς και λες πως ήταν ένας εφιάλτης. Σιγά σιγά, όμως, καταλαβαίνεις πως ο εφιάλτης είναι η πραγματικότητα» εξηγεί.
11 χρόνια αργότερα, ο σύλλογος μετρά 250 οικογένειες θυμάτων και, δυστυχώς, προστίθενται νέες. Βασικό τους μέλημα, να τις στηρίξουν τις δύσκολες πρώτες μέρες μετά το δυστύχημα. «Τώρα πια έρχονται άνθρωποι με πολύ πρόσφατη απώλεια, ακόμη και ενός μήνα. Είναι δύσκολο να βοηθήσεις σε τέτοιες περιπτώσεις. Καθόμαστε απλά και τους ακούμε».
Αυτό, εντούτοις, το οποίο επιχειρούν να κάνουν μόνο είναι να ενθαρρύνουν, αν όχι τους ίδιους τους γονείς, οι οποίοι πενθούν, συγγενείς εμπιστοσύνης τους, ώστε να τρέξουν για τα νομικά ζητήματα του τροχαίου δυστυχήματος.
«Τον καιρό που εμείς είμαστε χαμένοι μέσα στον βυθό του πένθους –τόσο βαθιά που δεν έχει φως– οι δράστες κινούνται για να αποκρύψουν στοιχεία».
Κάπου εκεί ξεκινά το «δεύτερο μαρτύριο» για την οικογένεια του θύματος, η οποία πρέπει να βιαστεί να βρει μάρτυρες του συμβάντος μέσα από τα social media ή και ακόμη να ψάξει υλικό από κάμερες ασφαλείας εταιρειών ή τραπεζών, που πιθανώς βρίσκονται δίπλα στον δρόμο.
Οι δικαστικές διαμάχες μπορεί να κρατήσουν μέχρι και οκτώ χρόνια, με δίκες μετά δικών και αναβολές μετά αναβολών. Πολλοί, μάλιστα, από τους γονείς τα παρατάνε στην πορεία, όπως εξηγεί ο Γιώργος Κουβίδης, καθώς δεν μπορούν να αντέξουν το ψυχολογικό βάρος των μακρόσυρτων δικών.
Όχι, όμως, μόνο για αυτό. «Οι 999 στις 1000 περιπτώσεις τροχαίων δυστυχημάτων αντιμετωπίζονται από το δικαστήριο ως πλημμελήματα, ακόμη και αν οδηγεί κανείς έχοντας πιει αλκοόλ ή παραβιάσει κόκκινο σηματοδότη και όριο ταχύτητας» σημειώνει ο ίδιος.
Ως πλημμέλημα εκδικάζεται, όμως, και η εγκατάλειψη θύματος στο δρόμο. Σύμφωνα με το άρθρο 43 του ΚΟΚ, σχετικά με τη συμπεριφορά σε περίπτωση ατυχήματος, η προβλεπόμενη ποινή για αυτόν που χτυπά και εγκαταλείπει θύμα στην άσφαλτο είναι 6 μήνες. Την ίδια ώρα, σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση εγκατάλειψης θύματος που οδηγεί σε έκθεση της ζωής του σε κίνδυνο, τιμωρείται με βάση το άρθρο 306 του Ποινικού Κώδικα με ποινή κάθειρξης έξι ετών.
«Κάνουμε αγώνα για να καταργηθεί το άρθρο. Δεν μπορεί να έχουν διαφορετική αντιμετώπιση οι οδηγοί, καθώς δεν αφορά αυτό καθαυτό το τροχαίο αλλά μετά από εκείνο. Έχει να κάνει πιο πολύ, δηλαδή, με την ηθική υπόσταση του ανθρώπου και τον χαρακτήρα του. Όλοι οι υπουργοί με τους οποίους έχουμε μιλήσει, μας έχουν πει πως έχουμε δίκιο, αλλά ακόμη δεν έχει αλλάξει τίποτα».
Κακούργημα εκδικάζεται μόνο στην περίπτωση που κανείς παραβιάσει τον νόμο περί διατάραξης συγκοινωνιών, δηλαδή αν, με λίγα λόγια, προκαλέσει ατύχημα ενώ διεξάγει αγώνες δρόμου ή κάνει ελιγμούς πάνω σ΄αυτόν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η περίπτωση του Σόλωνα Καρυδάκη, του 15χρονου μαθητή που παρασύρεται τον Δεκέμβριο του 2009 από αυτοκίνητο στη λεωφόρο Κηφισίας και εγκαταλείπεται στο οδόστρωμα.
Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιείται, το αυτοκίνητο χτυπά τον νεαρό με ταχύτητα μεγαλύτερη των 140 χιλιομέτρων. Η ποινή τελικά που του επιβάλλεται από το εφετείο είναι 26.000 ευρώ σε 60 μηνιαίες δόσεις, καθώς, μπορεί ο οδηγός να έτρεχε με τόσο μεγάλη ταχύτητα, ωστόσο δεν έκανε ελιγμούς, αρά δεν λαμβάνεται υπόψιν ως κακούργημα
Το αυτοκίνητο που χτυπά και εγκαταλείπει στο πεζοδρόμιο τον 15χρονο Σόλωνα Καρυδάκη τρέχει με ταχύτητα μεγαλύτερη των 140 χιλιομέτρων. Η ποινή τελικά που του επιβάλλεται από το εφετείο για τον θάνατο του παιδιού είναι 26.000 ευρώ σε 60 μηνιαίες δόσεις, καθώς, μπορεί ο οδηγός να έτρεχε με τόσο μεγάλη ταχύτητα, ωστόσο δεν έκανε ελιγμούς, αρά δεν λαμβάνεται υπόψιν ως κακούργημα.
Στο σημείο το οποίο αφήνει την τελευταία του πνοή ο Σόλωνας, σήμερα έχει χτιστεί αερογέφυρα για να μην κινδυνεύσει ξανά πεζός. «Πολλοί λένε “τι θέλετε, να τους βάλετε ισόβια, να τους εξοντώσετε;”. Ξέρεις από τα ισόβια μέχρι την ατιμωρησία, είναι μια χαώδης διαφορά».
«Υπάρχει μια γενικότερη αντίληψη πως όλα τα τροχαία είναι αμέλεια. Είναι δυνατόν σήμερα να μην ξέρεις τι σημαίνει να περνάς με μια ταχύτητα διπλάσια του ορίου ταχύτητας και με κόκκινο έναν δρόμο;».
Όπως αναφέρει, στην Ελλάδα οι περισσότεροι θεωρούν πως η ταχύτητα δεν εγκυμονεί κινδύνους. «Σου λέει ”πάρε ένα γερό αυτοκίνητο και θα σε προστατέψει”. Ναι, όντως θα προστατέψει εσένα, αλλά όχι φυσικά τον πεζό ή τον ποδηλάτη που βρίσκεται απέναντί σου».
Με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ, τον τελευταίο χρόνο παρατηρείται έκρηξη των τροχαίων ατυχημάτων, εξαιτίας της παραβίασης του ορίου ταχύτητας στους ελληνικούς δρόμους. Μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2018, ενώ οι συγκρούσεις οχημάτων μειώνονται, οι παραβιάσεις ταχύτητας αυξάνονται κατά 10 χιλιάδες σε σχέση με πέρυσι – 98.977 από 88.726.
Όπως του επισημαίνουν γιατροί, σήμερα πλέον, λόγω της σφοδρότητας των συγκρούσεων, παρατηρείται το φαινόμενο στα επείγοντα περιστατικά να φτάνουν νεκροί και όχι βαριά τραυματίες από τροχαία.
Με βάση τις μελέτες, από τον θάνατο ενός ανθρώπου σε τροχαίο επηρεάζονται οι ζωές άλλων είκοσι, με πιο δραματικά εκείνες των γονέων και των συντρόφων.
Φοβερό φορτίο καλούνται να σηκώσουν όμως και τα αδέρφια των θυμάτων, ειδικά αν βρίσκονται στην παιδική ή εφηβική ηλικία. «Το σπίτι πέφτει σε βαρύ πένθος. Και το παιδί πενθεί για τον αδερφό του, αλλά θέλει να ζήσει τη ζωή του. Οι γονείς, όμως, δεν είναι από σίδερο για να μπορούν να διαχειριστούν αυτές τις καταστάσεις» εξομολογείται ο κ. Κουβίδης.
Στον σύλλογο λειτουργεί εδώ και καιρό ομάδα ψυχολογικής υποστήριξης για τις οικογένειες των θυμάτων. Μια φορά τον μήνα, συγκεντρώνονται και συνομιλούν με την παρουσία ψυχολόγων.
Στην Ελλάδα δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη δημόσιος φορέας ψυχολογικής υποστήριξης για τις οικογένειες των θυμάτων. «Συμβαίνει το δυστύχημα, σε ειδοποιούν με αυτόν τον απρόσφορο τρόπο –θα μου πεις, υπάρχει και πρόσφορος;– και σου λένε “ελάτε στο νοσοκομείο”. Ένα ηρεμιστικό θες να πάρεις από το φαρμακείο και χρειάζεσαι συνταγή από γιατρό».
«Οι άνθρωποι βρίσκουν στον σύλλογο ένα καταφύγιο, μια κατανόηση. Μπορούν να μιλήσουν ελεύθερα για αυτό που τους συνέβη, όσος καιρός και να περάσει, χωρίς να έχουν απέναντι κάποιον που κουράζεται να τους ακούει ή κάποιον που τους εγκαλεί να γίνουν όπως παλιά. Δεν γίνεται να γίνουμε όπως παλιά».
Κάθε χρόνο, μάλιστα, τα Χριστούγεννα συγκεντρώνονται και περνούν μαζί τις γιορτινές ημέρες. «Πολλοί δεν πηγαίνουν στα τραπέζια των συγγενών τους ή αν πάνε, μένουν λίγο και φεύγουν. Σκέφτονται ότι θα πουν οι άλλοι “να, ήρθε και αυτός με τα μούτρα κάτω”».
«Για μας αυτό το πράγμα είναι λυτρωτικό» καταλήγει. «Γιατί συνεχίζουμε να ζούμε μέσα σ’ αυτό. Χωρίς να το ξεχνάμε, αλλά και χωρίς να παθαίνουμε κανένα εγκεφαλικό ή να κλειδωνόμαστε στα σπίτια μας απ’ την κατάθλιψη».
[Lifo]
