Κώστας Σαμαράς
«Παρενόχλησαν» ακόμη και το αεροσκάφος που επέβαινε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Τέλος δεν έχει η τουρκική προκλητικότητα, η οποία μάλιστα τα τελευταία 24ωρα εντείνεται προς κάθε κατεύθυνση.
Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να αντιδρά διαρκώς με κάθε δυνατό τρόπο οι προκλήσεις δεν περιορίζονται μόνο στην Κύπρο, καθώς επιχειρείται μεταφορά της έντασης και στην περιοχή του Καστελόριζου και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Μετά την χθεσινή πρωτοφανή διπλή τουρκική πρόκληση σε βάρος του Προέδρου της Δημοκρατίας, οι τουρκικές αρχές, όπως γράφει το «mignatiou.com» εξέδωσαν την NAVTEX 710/17 με την οποία ανακοινώνουν ότι το σκάφος TCG Cesme θα πραγματοποιήσει επιστημονική έρευνα στο διάστημα 22-25 Ιουλίου «εκτός ξένων χωρικών υδάτων» σε μια περιοχή που ορίζεται από συντεταγμένες που επικαλύπτουν μέρος της Ελληνικής περιοχής ευθύνης για έκδοση NAVTEX και αφορούν την ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Η περιοχή που βρίσκεται σε διεθνή ύδατα είναι νότια του Καστελόριζου και μεταξύ Καστελόριζου και Ρόδου στο τμήμα εκείνο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας το οποίο αμφισβητεί ευθέως η Τουρκία και μάλιστα για σημεία της περιοχής αυτής έχει δημοσιευθεί από το 2012 στην τουρκική Εφημερίδας της Κυβέρνησης «άδεια» παραχώρησης ερευνών στην τουρκική κρατική εταιρία ΤΡΑΟ.
Η πραγματοποίηση «επιστημονικών ερευνών» δεν απαιτεί την προηγουμένη άδεια του παράκτιου κράτους, πάρα μόνο γνωστοποίηση ώστε να εκδοθούν οι απαραίτητες NAVTEX για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.
Το γεγονός όμως ότι το τουρκικό ερευνητικό σκάφος δεν γνωστοποίησε τις έρευνες του στην Ελλάδα και δεν ζήτησε την έκδοση των Αναγγελιών από τις Ελληνικές Αρχές αλλά από τις Τουρκικές, συνιστά μια ακόμη προσπάθεια αμφισβήτησης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και αρμοδιοτήτων,σε μια ευαίσθητη και κρίσιμη περιοχή.
Πάντως και η ευθεία αμφισβήτηση μέρους της Κυπριακής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας από την Τουρκία ,στηρίζεται σε αυθαίρετες και μονομερείς ερμηνείες του Διεθνούς Δίκαιου, και παράκαμψη των προβλέψεων της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας και αφορούν άμεσα την Ελλάδα καθώς σημαίνει ταυτόχρονα και αμφισβήτηση όλης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο, πέραν των χωρικών υδάτων των νησιών που σχηματίζουν το τόξο Ρόδος Κάρπαθος, Κρήτη.
Μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου όμως έχει εξαγγείλει για σήμερα η Τουρκία και την πραγματοποίηση άσκησης με πραγματικά πυρά με την ΝΟΤΑΜ Β1899/17 (δίνοντας της με το στοιχείο «Β» χαρακτήρα άσκησης εντός δικών της ορίων αρμοδιότητας). Οι ελληνικές Αρχές αντέδρασαν χθες και με την ΝΟΤΑΜ Α1716/17 δηλώνοντας ότι μέρος της δεσμευμένης περιοχής βρίσκεται εντός του FIR Αθηνών οπού μόνες αρμόδιες Αρχές είναι οι ελληνικές και συνεπώς την τουρκική άσκηση στο μέρος της που αφορά το FIR Αθηνών είναι παντελώς άκυρη.
Η Τουρκία επέμεινε στην πραγματοποίηση της άσκησης και με την ΝΟΤΑΜ Α3444/17, αμφισβητώντας τα όρια του FIR Αθηνών στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου προσθέτοντας μάλιστα ότι η γραμμή από τις συντεταγμένες του Καστελόριζου μέχρι τα χεριά σύνορα των δυο χωρών (στον Έβρο) δεν συνιστούν οροθετημένα σύνορα μεταξύ των δυο χωρών, αλλά χρησιμοποιείται μόνο για πρακτικούς λόγους.
Απειλεί με «άλλες διαδικασίες» o Τσαβούσογλου
Ευθείες απειλές κατά της Λευκωσίας και της Αθήνας διατύπωσε χθες, Τρίτη, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, λίγο πριν μεταβεί στα κατεχόμενα για συνομιλίες με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί και την πολιτική ηγεσία του ψευδοκράτους. Ο Τσαβούσογλου έκανε λόγο για «άλλες διαδικασίες» που θα ακολουθήσουν από εδώ και μπρος, η Τουρκία και το ψευδοκράτος, χωρίς να προσδιορίζει επακριβώς ποιες είναι αυτές. Προσπάθησε να δικαιολογήσει αυτές τις «άλλες διαδικασίες» ως αντίδραση στις «μονομερείς» ενέργειες της ελληνοκυπριακής πλευράς με τη συνέχιση των γεωτρήσεων στο οικόπεδο 11 από την Total.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών είπε πως «δεν είναι σωστό η ελληνοκυπριακή διοίκηση (κυπριακή Δημοκρατία) να κάνει μονομερή βήματα. Επειδή για τα αποθέματα στη περιοχή της Κύπρου έχει δικαιώματα και ο τουρκοκυπριακός «λαός». Το σχέδιό τους (Ελλάδας – Κύπρου)» είπε «είναι να παρατείνουν τη διαδικασία και να την αναβάλουν». Απέναντι σε αυτό το βήμα που έκαναν μονομερώς οι Έλληνες, η Τουρκία και το ψευδοκράτος, κατά τον Μ. Τσαβούσογλου δεν θα μείνουν αμέτοχοι και θα κάνουν κάποιο βήμα μαζί. Ισχυρίστηκε ακόμα ότι η Ελλάδα και η Κύπρος προχώρησαν στη γεώτρηση για να αναγκάσουν τη Τουρκία και το ψευδοκράτος να εγκαταλείψουν το τραπέζι των συνομιλιών, αλλά αυτό δεν συνέβη, γιατί «έγινε αντιληπτό το σχέδιο τους». Υποστήριξε πως η διάσκεψη στο Κραν Μοντανά δεν προχώρησε λόγω της ελληνικής πλευράς και για αυτό έδωσε τέλος ο ΓΓ του ΟΗΕ.
Κατά τον Τσαβούσογλου, δεν υπήρξε καλή πρόθεση από την ελληνική πλευρά και διερωτήθηκε: «Αφού η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει δικαίωμα τότε γιατί δεν επικεντρώνεσαι στη λύση και κάνεις μονομερείς δραστηριότητες; Αλλά συνήθισαν. Το 2004 στο δημοψήφισμα απέρριψαν το σχέδιο Ανάν και τους επιβράβευσαν, τους πήραν αμέσως στην ΕΕ, και τους κακόμαθαν. Ό,τι και να κάνουν τους στηρίζουν. Τώρα εδώ μια τόσο μικρή πλευρά και στριμώχνουν τη διαδικασία της ΕΕ (ενταξιακές συνομιλίες Τουρκίας). Και η ΕΕ τους ενθαρρύνει. Ήταν γνωστές οι παράμετροι για να υπάρξει σταθερότητα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι δικές μας κόκκινες γραμμές ήταν γνωστές. Σε αυτό το πλαίσιο θέλαμε να λυθεί». Κατά τον Τσαβούσογλου αποκαλύφθηκε και το πραγματικό πρόσωπο των χωρών που κρύβονται πίσω από το κυπριακό πρόβλημα για να μπλοκάρουν τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
Ο Τσαβούσογλου είπε ότι πλέον οι χώρες της ΕΕ δεν πρέπει να κρύβονται πίσω από το Κυπριακό και πρέπει να άρουν το εμπάργκο εναντίον του ψευδοκράτους το οποίο χαρακτήρισε απάνθρωπο. Πρόσθεσε ότι πέραν του Κυπριακού θέλουν να συνεχίσουν την συνεργασία τους με την ΕΕ και περιμένουν ειλικρίνεια από την ΕΕ.
Σκυτάλη σε Γιλντιρίμ
Χθες κατά τις επαφές Τσαβούσογλου στα κατεχόμενα συζητήθηκαν οι κοινές πρωτοβουλίες Τουρκίας – ψευδοκράτους χωρίς να ληφθούν αποφάσεις, καθώς όπως θεωρούν δεν πρέπει να γίνουν βιαστικές κινήσεις. Οι συζητήσεις αυτές, θα συνεχιστούν και σήμερα με τον Τούρκο πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ, ο οποίος μεταβαίνει στα κατεχόμενα, για να εκπροσωπήσει τη Τουρκία στους εορτασμούς για τη 43η επέτειο της εισβολής της 20ής Ιουλίου 1974, την οποία χαρακτηρίζουν «ειρηνευτική επιχείρηση». Όπως αναφέρουν πηγές στα κατεχόμενα θα υπάρξουν και συσκέψεις υπό τον Ταγίπ Ερντογάν ώστε να συγκεκριμενοποιηθούν οι «εκτός παραμέτρων του ΟΗΕ» κινήσεις της τουρκικής πλευράς.
Οι «άλλες» διαδικασίες
Κυβερνητικές πηγές στη Λευκωσία σχολιάζοντας την απειλή Τσαβούσογλου για «άλλες διαδικασίες» από εδώ και μπρος εκτιμούσαν ότι ο Τούρκος υπουργός αναφερόταν σε δύο κινήσεις. Η πρώτη, κατά τις εκτιμήσεις είναι η συνέχιση των προκλήσεων στη κυπριακή ΑΟΖ με έρευνες του Barbaros ακόμα και στα νότια παράλια της Κύπρου για δήθεν λογαριασμό των Τουρκοκυπρίων και η άλλη η προσπάθεια αναβάθμισης του ψευδοκράτους με αναζήτηση λύσης του Κυπριακού εκτός παραμέτρων του ΟΗΕ στη λογική δύο κρατών. Οι κινήσεις αυτές έχουν προβλεφθεί από την Αθήνα και τη Λευκωσία και έχει γίνει επεξεργασία διπλωματικών και πολιτικών κινήσεων που εφαρμόζονται βήμα βήμα, αναλόγως των κινήσεων της τουρκικής πλευράς. Οι ίδιες πηγές σημείωναν πως η Τουρκία δεν έχει πολλά περιθώρια για να ελπίζει σε επιτυχία αυτών των «άλλων διαδικασιών» καθώς συγκρούονται με το διεθνές δίκαιο και δεν θα βρει υποστηρικτές.
Χθες ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, είχε τηλεφωνικές επικοινωνίες με την Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλτ Τουσκ, τους οποίους ενημέρωσε για την σύνοδο στο Κραν Μοντανά. Η Λευκωσία ενημερώνει όλες τις κυβερνήσεις των χωρών μελών της ΕΕ, και του Συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ.
O OHE δεν έκλεισε τη πόρτα
Χθες σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, έγινε ενημέρωση από τον ειδικό σύμβουλο και την ειδική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Έσπεν Μπαρθ Έιντε και Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, για τη σύνοδο στο Κραν Μοντανά. Ο κ. Έιντε σε δηλώσεις του ανέφερε πως, ο ΟΗΕ δεν θέλει να μπει σε ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών από τη στιγμή που η μία πλευρά επιρρίπτει ευθύνες στην άλλη για την αποτυχία της διάσκεψης. Ο κ. Έιντε αναφέρθηκε σε «συλλογική αποτυχία» διατηρώντας αποστάσεις. Σημείωσε πως η διαδικασία έφτασε πιο κοντά σε λύση από όσο ποτέ άλλοτε και ο ΟΗΕ είναι έτοιμος να συνδράμει εφόσον το ζητήσουν οι δύο πλευρές, επαναλαμβάνοντας πως η διαδικασία των συνομιλιών είναι κυπριακής ιδιοκτησίας. Ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε σχολιάζοντας την έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ κάλεσε τις δύο πλευρές στη Κύπρο να προβληματιστούν και να μην προτρέχουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν και δηλώσεις που έγιναν από τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Βρετανίας και της Κίνας. Το προσχέδιο για ανανέωση της θητείας της ειρηνευτικής δύναμης στη Κύπρο για ακόμα 6 μήνες, έχει δοθεί σε όλα τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και αναμένεται να εγκριθεί μεθαύριο.
Ευθύνες στον Έιντε
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς που χθες βρισκόταν στη Λευκωσία και συμμετείχε σε συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου, διατύπωσε την θέση ότι η διάσκεψη στο Κραν Μοντανά κατέρρευσε πρωτίστως λόγω της τουρκικής αδιαλλαξίας, αλλά και λόγω της κακής προετοιμασίας της από τον ειδικό σύμβουλο του ΓΓ του ΠΗΕ Έσπεν Μπαρθ Έιντε. Ωστόσο από τη Νέα Υόρκη ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, επανέλαβε πως ο κ. Γκουτιέρες έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στον κ. Έιντε.
Ο Νίκος Κοτζιάς σε δηλώσεις του στη Λευκωσία, μετά τη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου και τις συναντήσεις του με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον ομόλογο του Ιωάννη Κασουλίδη, ανέφερε πως Αθήνα και Λευκωσία πρέπει να δουλέψουν, ώστε να δοθεί καινούρια ευκαιρία, αλλά αυτή πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη και αποτελεσματική. Καταλογίζω, είπε, ευθύνη στον Έιντε, ότι ήρθε απροετοίμαστος στο Κραν Μοντανά.
Ο κ. Κοτζιάς είπε ακόμα πως οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό και η άψογη συνεργασία με τον Πρόεδρος Αναστασιάδη, έφερε τις δύο χώρες (Ελλάδα και Κύπρο) και τους λαούς ακόμα πιο κοντά. Όπως είπε, στο Εθνικό Συμβούλιο άκουσε με προσοχή όλους τους αρχηγούς των κυπριακών κομμάτων, τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τους πρώην Προέδρους της Δημοκρατίας και διηγήθηκε την εμπειρία που απέκτησε στο Κραν Μοντανά. Εκεί σημείωσε, «είδαμε μια Τουρκία που έπαιζε με τις λέξεις», αλλά όταν ήρθε η ώρα των αποφάσεων, δεν ήταν έτοιμη.
Με τον κ. Κασουλίδη όπως είπε συζήτησαν για το πώς θα εντατικοποιηθούν οι σχέσεις των δύο χωρών, ποια συνέχεια θα δοθεί σε ότι αφορά στις προσπάθειες για λύση και πώς αξιοποιούνται παράγοντες όπως η ΕΕ, η τελωνειακή ένωση και άλλοι.
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι πρώτος ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε σε «κανονικό κράτος» , φράση την οποία υιοθέτησε στη συνέχεια και ο ΓΓ του ΟΗΕ, ο κ. Κοτζιάς απάντησε ότι θεωρεί μεγάλη του τιμή να υιοθετούνται οι διατυπώσεις του, από σημαντικές προσωπικότητες. «Οι ιδέες δεν είναι για να τις κρατά κανείς για τον εαυτό του» σημείωσε, συμπληρώνοντας ότι η απαλλαγή της Κύπρου από τα δεσμά των Συνθηκών των εγγυήσεων και συμμαχίας είναι το κλειδί για ένα κανονικό κράτος.
Σε ερώτηση, αν υπάρχει περιθώριο άσκησης πιέσεων προς την Τουρκία προς επίτευξη του στόχου, ανέφερε ότι υπάρχουν κίνητρα απαριθμώντας τις σχέσεις της με τον δυτικό κόσμο, τις σχέσεις της με την ΕΕ και την τελωνειακή ένωση κλπ. Υπάρχει συνεπώς τόνισε, ένα διεθνές περιβάλλον στο οποίο θα πρέπει να δουλέψουμε για να «πειθαρχήσει» στο διεθνές δίκαιο.
Ερωτηθείς για το σχέδιο Β’ και Γ’ της Τουρκίας είπε ότι υπάρχει ένα μεγάλο ερώτημα για το κατά πόσο η Τουρκία οδήγησε τη διαπραγμάτευση στο ναυάγιο έχοντας κατά νου να «παίξει» με άλλα πράγματα. Δουλειά μας σημείωσε, είναι να την εμποδίζουμε να παίζει με σχέδια Β και Γ. Πολλοί όπως είπε, είχαν την αίσθηση στην «Γενεύη 1» ότι αυτά που λέγαμε για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, τα λέγαμε για το θεαθήναι. Η Τουρκία ωστόσο, διαπίστωσε στην πορεία ότι όχι μόνο δεν παραδοθήκαμε, αλλά και ότι αυτά τα θέματα μπήκαν ψηλά στην ατζέντα. Ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι η διαπραγμάτευση για λύση του Κυπριακού δεν είναι οι 10 μέρες στο Κραν Μοντανά. «Οι καθημερινές δηλώσεις, ο τρόπος που πείθει κανείς την δικιά του κοινωνία, ο τρόπος που περιορίζει κανείς παίχτες, είναι στοιχεία διαπραγμάτευσης. Γι’ αυτό μιλάμε για δημόσια διπλωματία κλπ. Ο πυρήνας είναι η καθ’ αυτό διαπραγμάτευση. Όταν ακούτε λοιπόν τουρκικές δηλώσεις βάλτε κι αυτό υπόψη».
Λίγα λόγια για γεώτρηση
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε χθες πως οι ενεργειακοί σχεδιασμοί στο τεμάχιο 11, στην κυπριακή ΑΟΖ συνεχίζονται χωρίς κανένα πρόβλημα. Παράλληλα, σημείωσε ότι η προσέγγιση της Κυπριακής Δημοκρατίας συνοψίζεται στη σοβαρότητα, ψυχραιμία και λίγα λόγια. Σε ερώτηση για τη νέα Navtex (οδηγία προς ναυτιλομένους) της Τουρκίας που επηρεάζει και την κυπριακή ΑΟΖ, ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι «είναι η προσφιλής τακτική της Άγκυρας όπως τη βιώνουμε εδώ και πολλά χρόνια, αν θυμάμαι καλά από το 2011 που ξεκίνησαν, αν θέλετε, πιο συγκεκριμένα οι δραστηριότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΑΟΖ». Πρόσθεσε ότι «αμέσως μετά την έκδοση της οδηγίας προς ναυτιλομένους έχουμε προχωρήσει στην έκδοση οδηγίας που ακυρώνουμε αυτό που επιχείρησε η Τουρκία να κάνει, την ίδια στιγμή έχουμε ήδη προβεί σε ενέργειες σε διπλωματικό επίπεδο».
Ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ακόμη ότι «συνεχίζουμε να έχουμε την ίδια προσέγγιση. Δεν θα κάνουμε, τη χάρη στην Τουρκία να δημιουργήσουμε σε ένα δημόσιο επίπεδο μια κρίση στη Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που δεν υφίσταται».
Θυμίζουμε ότι η έκδοση της χθεσινής NAVTEX από την Τουρκία αφορούσε τη δέσμευση μέρους των θαλάσσιων οικοπέδων 4,5,6 και 7 της ΑΟΖ. Η οδηγία προς ναυτιλομένους εκδόθηκε μετά την εξάωρη συνεδρία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στην Άγκυρα υπό την προεδρία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Barbaros συνοδευόμενο από την φρεγάτα Gokseada παραμένει στα νοτιοδυτικά της Κύπρου, χωρίς να προσεγγίζει το τεμάχιο 11 που γίνεται η γεώτρηση της Total. Τα τουρκικά πλοία κινούνται μεταξύ των τεμαχίων 6 και 7 της κυπριακής ΑΟΖ.
Η Λευκωσία εκτιμά ότι δεν τίθεται θέμα παρεμπόδισης της γεώτρησης της Total από τη Τουρκία η οποία θα περιοριστεί σε προκλήσεις αμφισβήτησης της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Εν τω μεταξύ ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ Farhan Haq, δήλωσε πως τα Ηνωμένα Έθνη παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις σχετικά με το θέμα των γεωτρήσεων.
Ο κ. Haq εξέφρασε την εμπιστοσύνη που έχουν τα Ηνωμένα Έθνη στις εμπλεκόμενες χώρες για αποφυγή περιττών εντάσεων.
