Πέγκυ Σκουλού
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης προχωρά σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, που αποτελούν τομή στον τρόπο δημοσίευσης των διαθηκών, αξιοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες.
Δομικές Αλλαγές στη Δημοσίευση Διαθηκών
Έπειτα από σχεδόν οκτώ δεκαετίες αμετάβλητων πρακτικών, ο ρόλος της δημοσίευσης των διαθηκών στο Πρωτοδικείο θα ανατεθεί στους συμβολαιογράφους μέσω μιας νέας ψηφιακής πλατφόρμας. Οι αλλαγές αυτές, οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ στους πρώτους μήνες του 2025, φιλοδοξούν να επιταχύνουν και να εκσυγχρονίσουν τις σχετικές διαδικασίες, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια των συναλλαγών και τη μείωση της γραφειοκρατίας.
Ψηφιακή Διαφάνεια και Αποτελεσματικότητα
Η σχεδιαζόμενη πλατφόρμα, υπό την αποκλειστική αρμοδιότητα των συμβολαιογράφων, υπόσχεται μεγαλύτερη διαφάνεια στη δημοσίευση των διαθηκών. Οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να επαληθεύουν και να διασταυρώνουν άμεσα τα αναγκαία στοιχεία μέσω ενός ειδικού ιστοτόπου. Αυτό όχι μόνο θα διευκολύνει τους πολίτες αλλά και τους νομικούς επαγγελματίες, που πλέον δεν θα χρειάζεται να ανατρέχουν σε δυσπρόσιτα αρχεία των δικαστηρίων, καθώς θα έχουν πρόσβαση σε ψηφιακά δεδομένα από τον υπολογιστή τους.
Αναμενόμενα Οφέλη
Οι αλλαγές αναμένεται να επιφέρουν πολλαπλά οφέλη:
– Αποσυμφόρηση Δικαστηρίων: Η μεταφορά της ευθύνης στους συμβολαιογράφους θα ελευθερώσει τα δικαστήρια από την επεξεργασία χιλιάδων υποθέσεων κάθε χρόνο, επιτρέποντας στους δικαστικούς υπαλλήλους να επικεντρωθούν σε άλλες κρίσιμες αρμοδιότητες.
– Απλούστευση Διαδικασιών: Οι πολίτες θα εξυπηρετούνται από τον συμβολαιογράφο της επιλογής τους και θα ολοκληρώνουν τη διαδικασία δημοσίευσης της διαθήκης σε ελάχιστο χρόνο. Αυτή η απλοποίηση εξασφαλίζει την τακτοποίηση των κληρονομικών ζητημάτων ταχύτερα από ποτέ.
– Θετικός Αντίκτυπος στη Δημοσιονομία: Η ταχύτερη διεκπεραίωση των διαδικασιών δημοσίευσης αναμένεται να έχει άμεσο οικονομικό αντίκτυπο, ενισχύοντας τόσο τα έσοδα του Δημοσίου όσο και την ευρύτερη λειτουργία των συναλλαγών.
Θεσμική Εξασφάλιση και Μελλοντικές Μεταρρυθμίσεις
Η νέα διαδικασία, βασισμένη στον θεσμικό ρόλο των συμβολαιογράφων, θα εξασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον και την ασφάλεια των πολιτών. Παράλληλα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω ομάδας εργασίας αποτελούμενης από καταξιωμένους νομικούς και θεσμικούς εκπροσώπους, έχει ξεκινήσει την προετοιμασία νομοθετικών μεταρρυθμίσεων στο κληρονομικό δίκαιο. Οι νέες διατάξεις, προσαρμοσμένες στις σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές ανάγκες, προβλέπεται να ολοκληρωθούν έως τα μέσα του 2025, ανοίγοντας νέους δρόμους δικαιοσύνης και διαφάνειας.
Ξεχάστε ότι ξέρατε σε Κληρονομιές & διαθήκες: Αναστατωμένοι χιλιάδες Έλληνες για ακίνητα και άυλη περιουσία
Η νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Δικαιοσύνης για τον εκσυγχρονισμό του κληρονομικού δικαίου, που ισχύει εδώ και περίπου 80 χρόνια, έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των πολιτών και του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας, καθώς αφορά σε κληρονομιές, διαθήκες, ακίνητα, κινητά και άυλη περιουσία.
Όπως αναφέρει δημοσίευμα των «Νέων», από τη στιγμή που άνοιξε το «παράθυρο» του νέου νομοθετικού έργου για το σύνολο των διατάξεων που ρυθμίζουν τις κληρονομιές και ξεκίνησε ο δημόσιος διάλογος, πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν, όπως λένε συμβολαιογράφοι και δικηγόροι, να ζητήσουν συμβουλές και ενημέρωση για την άμεση διευθέτηση των κληρονομικών τους θεμάτων, φοβούμενοι ότι θα καταργηθούν οι ιδιόχειρες διαθήκες και θα αντικατασταθούν από το μοντέλο των αποκαλούμενων «ψηφιακών διαθηκών».
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως, δείχνει και ο επιχειρηματικός κόσμος, γεγονός που αποτυπώνει την ανάγκη εκσυγχρονισμού του πλέγματος των διατάξεων ενός κλάδου δικαίου, του κληρονομικού, για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές.
Επίσης, το δημοσίευμα σημειώνει ότι, το ενδιαφέρον του επιχειρηματικού κόσμου, όπως λένε πηγές από το υπουργείο Δικαιοσύνης, είναι στραμμένο στη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν κυρίως εμπορικά σήματα, επωνυμίες επιχειρήσεων, αλλά και πνευματικά δικαιώματα, που εντάσσονται στο πεδίο της «άυλης» κληρονομιάς, με ζητούμενο, όπως λένε ειδικοί, με τις αλλαγές να ρυθμιστούν τα θέματα αυτά που συνδέονται με τη θεσμοθέτηση κληρονομικών συμβάσεων υπό προϋποθέσεις, με τον βέλτιστο τρόπο για τον διαθέτη, τους κληρονόμους, και εν τέλει να επιτυγχάνεται η αδιάλειπτη συνέχεια των επιχειρήσεων, χωρίς να δημιουργούνται μεταθανάτιες ενδοοικογενειακές έριδες που καταλήγουν στη Δικαιοσύνη και απαιτούνται πολυετείς νομικές μάχες μέχρι την επίλυσή τους.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης αποδίδει μεγάλη σημασία στις επερχόμενες αλλαγές και, για τον λόγο αυτό, έχει αναθέσει το σύνθετο και πολυεπίπεδο νομοθετικό έργο σε ομάδα εργασίας αποτελούμενη από υψηλού κύρους νομικούς και εκπροσώπους θεσμικών φορέων, με πρόεδρο τον επίτιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ, ακαδημαϊκό και δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω, Απόστολο Γεωργιάδη.
Στόχοι της νομοθετικής ρύθμισης
Στόχος του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι η διαδικασία για τη νομοθετική ρύθμιση να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025 και να αντιμετωπιστούν όλα τα ζητήματα που ανακύπτουν και τα οποία συνδέονται με τη ρύθμιση των κληρονομικών δικαιωμάτων, τα οποία θα είναι προσαρμοσμένα στις σύγχρονες αλλαγές σε οικογενειακό, τεχνολογικό και οικονομικό επίπεδο.
Στο τέλος αναμένεται να προκύψει ένα στέρεο νομοθέτημαπου θα αντικαταστήσει, έπειτα από οκτώ δεκαετίες, τις προηγούμενες διατάξεις, οι οποίες, κατά κοινή ομολογία, έχουν φτάσει στο σημείο να αλλάξουν άρδην.
Η πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής πραγματοποιήθηκε στις αρχές Νοεμβρίου, με τον υφυπουργό Δικαιοσύνης Ιωάννη Μπούγα να αναφέρεται στη «σημαντική κοινωνική λειτουργία», που επιτελεί το κληρονομικό δίκαιο και στην ανάγκη «να συμβαδίζει με τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της εποχής. Από την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα το 1946 έως σήμερα, έχουν επέλθει σημαντικές κοινωνικές και δημογραφικές μεταβολές, καθώς και νέα τεχνολογικά επιτεύγματα, τα οποία οφείλουμε να λάβουμε υπόψη».
Μεγαλύτερη προστασία με τη νομοθετική ρύθμιση
Ούτως ή άλλως, όλα τα ζητήματα είναι ανοιχτά προς κάθε κατεύθυνση στο τραπέζι των μελών της ομάδας εργασίας, τα οποία, ήδη από την πρώτη συνεδρίασή τους, προχώρησαν και στην κατανομή αρμοδιοτήτων ως προς την επεξεργασία κρίσιμων διατάξεων.
Υπό αυτό το πρίσμα – σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα των «Νέων» – η ανάγκη παροχής μεγαλύτερης προστασίας σε ορισμένα πρόσωπα, που δεν συνδέονται με συγγενική σχέση με τον κληρονομούμενο, η προσαρμογή των διατάξεων που ρυθμίζουν την κληρονομική διαδοχή, λόγω και των μεταβολών που υφίσταται ο θεσμός της οικογένειας, η διεύρυνση της ελευθερίας διάθεσης της περιουσίας, η αναμόρφωση του δικαίου της νόμιμης μοίρας, καθώς και των διαθηκών, όπως και οι κληρονομικές συμβάσεις υπό προϋποθέσεις, αποτελούν ορισμένες από τις πρώτες κατευθύνσεις, στις οποίες θα κινηθεί και θα εξετάσει η ομάδα εργασίας.
Νομικές πηγές, εστιάζοντας στο ζήτημα που έχει τεθεί στον δημόσιο διάλογο και αφορά την κατάργηση της ιδιόχειρης διαθήκης, είναι προβληματισμένοι, υπογραμμίζοντας ότι ο συγκεκριμένος θεσμός δεν μπορεί να καταργηθεί εν μία νυκτί, καθώς κάτι τέτοιο θα προκαλούσε προβλήματα και αναταραχή.
Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με τους ίδιους, με βάση την εμπειρία τους, θα μπορούσε να θεσπιστεί ένα πλαίσιο περιορισμών στις ιδιόχειρες διαθήκες και όχι η πλήρης κατάργησή τους.
