Κώστας Σαμαράς
Όλες τις λανθασμένες αντιλήψεις και τους μύθους που κυριαρχούν αναφορικά με την υγεία της καρδιάς ξεδιαλύνει ο Εμμανουήλ Καλλιέρης καρδιολόγος, Διευθυντής Εντατικής Μονάδας Εμφραγμάτων στο Metropolitan Hospital
Είναι γεγονός ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής επηρεάζει την υγεία των ανθρώπων, αυξάνοντας σημαντικά τις αρνητικές επιπτώσεις από καρδιαγγειακά νοσήματα στα ανεπτυγμένα κράτη. Τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται άνοδος των παραγόντων κινδύνου και, κατά συνέπεια, αυξημένη απώλεια ατόμων από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Στη χώρα μας σήμερα, αν και το ποσοστό των καπνιστών έχει μειωθεί, περισσότερα και νεότερα άτομα είναι υπερτασικά, περισσότερα και νεότερα άτομα έχουν αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, σακχάρου και επιπλέον κατέχουμε ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στον δυτικό κόσμο.
Περίπου 250.0000 Έλληνες έχουν τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου, δηλαδή 1 στους 4 διατρέχουν κίνδυνο για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ τα ποσοστά αυξάνονται για τους άνω των 45 ετών στο 50%, δηλαδή 1 στους 2.
Τα τελευταία τρία χρόνια, η πανδημία και ο εγκλεισμός στο σπίτι δημιούργησαν περισσότερο στρες, κατάθλιψη και ο συνδυασμός έτοιμου φαγητού με λιγότερη κινητικότητα αύξησαν το σωματικό βάρος.
Επίσης, μειώθηκαν και οι επισκέψεις σε ιατρούς και νοσοκομεία, λόγω του φόβου λοίμωξης από τον κορωνοϊό, οι ασθενείς δεν έκαναν κλινικοεργαστηριακούς έλεγχους, ακόμα και όταν υπήρχαν συμπτώματα (π.χ. αρρυθμίες, καρδιαγγειακές ενοχλήσεις, δύσπνοια κ.α.). Έτσι, λοιπόν, τις δύσκολες εκείνες ημέρες, πολλά περιστατικά απευθύνονταν με μεγάλη καθυστέρηση στα τμήματα επειγόντων και οι ιατροί προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στο τελευταίο τους στάδιο, ενώ αυτά θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί πολύ καλύτερα αν οι ασθενείς είχαν ζητήσει εγκαίρως ιατρική συνδρομή.
Καρδιά – Τι πρέπει να προσέχουμε
Η καρδιά είναι μια αντλία, η οποία, για να στείλει το αίμα στην κυκλοφορία, «χτυπάει» 100.000 φορές την ημέρα, 3.000.000 φορές το μήνα, 40.000.000 φορές το χρόνο και 500.000.000 στη δεκαετία. Αυτό σημαίνει ότι, για να συνεχίζει να λειτουργεί σωστά, πρέπει να φροντίζουμε να την διατηρούμε σε καλή κατάσταση και να συμμορφωνόμαστε με τις εντολές των ειδικών ιατρών. Οι τακτικοί έλεγχοι που χρειάζονται για να γνωρίζουμε την κατάσταση της καρδιάς μας δεν πρέπει για κανένα λόγο να αμελούνται ή να παραλείπονται. Οι έλεγχοι αυτοί, όμως, δεν είναι ίδιοι για όλους.
Άνθρωποι που ανήκουν σε ομάδες υψηλότερου κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως άτομα με ιστορικό καρδιαγγειακών προβλημάτων, καπνιστές, άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ειδικά αν δεν κόβουν το τσιγάρο, δεν ρυθμίζουν τη χοληστερίνη τους, τον διαβήτη τους και δεν αθλούνται, θα πρέπει να κάνουν τακτικό καρδιολογικό έλεγχο (άτομα άνω των 35 ετών, τουλάχιστον μία φορά κατ’ έτος). Όλοι, δε, ανεξαιρέτως (άτομα με προβλήματα και μη) καλό θα είναι να έχουν υπόψη τους κάποιους μύθους και κάποιες αλήθειες για τα καρδιαγγειακά προβλήματα και την αντιμετώπισή τους.
Μύθος: «Εγώ δεν κινδυνεύω»
Οι καρδιολόγοι καλούμαστε πολλές φορές να προσπαθήσουμε έντονα για να πείσουμε τους ασθενείς για τους κινδύνους που διατρέχουν και για να πάρουν τα φάρμακά τους. Τέτοιες περιπτώσεις είναι π.χ. οι γυναίκες που πιστεύουν ότι δεν διατρέχουν κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Η αλήθεια είναι ότι αυτό ισχύει μέχρι κάποια ηλικία, αλλά δεν ισχύει από την εμμηνόπαυση και μετά, που ο κίνδυνος αυξάνεται και γίνεται σχεδόν ίδιος με αυτόν των ανδρών αντίστοιχης ηλικίας. Οι νέες γυναίκες, όταν είναι καπνίστριες και παράλληλα κάνουν χρήση αντισυλληπτικών (ακόμα και για ρύθμιση του κύκλου τους), τείνουν να παραγνωρίζουν ότι αυτός ο συνδυασμός, (παρά το γεγονός ότι τα νεότερα αντισυλληπτικά έχουν λιγότερες παρενέργειες) μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευμονικές εμβολές ή θρομβώσεις, γεγονός που επιβάλλει προσοχή και έλεγχο.
Μύθος: «Το φάρμακο για τη χοληστερίνη καταστρέφει το συκώτι»
Πολλοί ασθενείς λένε: «Γιατρέ μου, δεν παίρνω το φάρμακο για τη χοληστερίνη, γιατί καταστρέφει το συκώτι». Αυτή η κατά βάση λανθασμένη αντίληψη ίσως προέρχεται από το γεγονός ότι συστήνεται έλεγχος ηπατικής λειτουργίας και χοληστερόλης ένα μήνα μετά την έναρξη της χρήσης φαρμάκου/-ων για τη μείωση της χοληστερόλης. Τα υπολιπιδαιμικά φάρμακα δεν καταστρέφουν το συκώτι. Ακόμα και αν παρουσιαστεί κάποια επίδραση στην ηπατική λειτουργία, αντικαθίστανται χωρίς πρόβλημα, από άλλα φάρμακα, που δεν έχουν αυτή την επίδραση. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που συνιστάται ο προαναφερθείς έλεγχος της ηπατικής λειτουργίας: «για την περίπτωση που…» και όχι γιατί «αυτό κάνουν αυτά τα φάρμακα».
Η αλήθεια είναι ότι, λαμβάνοντας τη φαρμακευτική αγωγή και ρίχνοντας την «κακή χοληστερίνη», αυτήν δηλαδή που φράσσει τα αγγεία του εγκεφάλου και της καρδιάς στα 100mg και κάτω, μειώνεται η ολική καρδιαγγειακή θνησιμότητα κατά 25-30%. Αυτό σημαίνει ότι πεθαίνουν 25-30% λιγότεροι άνθρωποι. Απέναντι σε αυτό το πραγματικά σημαντικό ποσοστό επιβίωσης, δεν μπορούμε να αντιπαραθέτουμε ένα «Εγώ δεν παίρνω φάρμακο για τη χοληστερίνη».
Μύθος: «Η υψηλή “μεγάλη” (συστολική) πίεση δεν είναι τόσο σημαντική»
Πολλά άτομα με υπέρταση τείνουν να υποτιμούν την υψηλή συστολική (τη «μεγάλη») πίεση. Ακούγονται συχνά στα ιατρεία υπέρτασης φράσεις όπως: «Έχω 16 πίεση και πίεση καρδιάς 9,5, αυτή είναι ανεβασμένη».
Η αλήθεια είναι ότι αυτό το 16 -συστολικής, δηλαδή, υπέρτασης- που δεν ενδιαφέρει/που «περνάει κάτω από το ραντάρ του ασθενούς», είναι και το πιο σημαντικό. Όλες οι επιπλοκές, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια, τα εγκεφαλικά, τα ανευρύσματα, οφείλονται στη συστολική υπέρταση. Το ασφαλές, συνεπώς, για όλες τις ομάδες των ασθενών είναι επίσκεψη στον ειδικό ιατρό, όταν η πίεση υπερβαίνει το 140/90 mmHg.
Μύθος: «Δεν καπνίζω τσιγάρο, αλλά ατμίζω γιατί είναι πιο ασφαλές»
Η αλήθεια είναι ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν διάφορες επικίνδυνες ουσίες, όπως και πρόσθετα διαλυτικά και γεύσεις, τα οποία βλάπτουν τα αγγεία και τους πνεύμονες, όπως φαίνεται από πολλές σύγχρονες μελέτες.
