Κώστας Σαμαράς
Ένα φαινόμενο που έχει να συμβεί πάνω από 60 χρόνια τόσο νωρίς στη χρονιά
Μια σημαντική διαταραχή του Πολικού Στρόβιλου φαίνεται να βρίσκεται προ των πυλών, καθώς τα μοντέλα προβλέπουν την έναρξη ενός πρόωρου φαινομένου Ξαφνικής Στρατοσφαιρικής Θέρμανσης (SSW) – κάτι που έχει να συμβεί τόσο νωρίς στη σεζόν από τη δεκαετία του 1960.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, αναμένεται κατάρρευση της πολικής κυκλοφορίας μέσα στο δεύτερο μισό του Νοεμβρίου. Το αποτέλεσμα: έντονο ψύχος και χιονοπτώσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, ενώ για την Ευρώπη οι επιπτώσεις παραμένουν προς το παρόν ασαφείς.
Τι είναι ο Πολικός Στρόβιλος;
Ο Πολικός Στρόβιλος είναι ένα τεράστιο σύστημα ανέμων που περιστρέφεται γύρω από τους πόλους, «παγιδεύοντας» τον ψυχρό αέρα στις πολικές περιοχές. Όταν ο στρόβιλος είναι ισχυρός, διατηρεί τη θερμοκρασιακή ισορροπία, κρατώντας το ψύχος μακριά από τις μεσαίες γεωγραφικές ζώνες.
Όμως όταν αποδυναμώνεται ή καταρρέει, ο ψυχρός αέρας «δραπετεύει» προς τις νοτιότερες περιοχές — οδηγώντας σε βαρύ χειμώνα, χιονοπτώσεις και απότομη πτώση της θερμοκρασίας.
Η Ξαφνική Στρατοσφαιρική Θέρμανση
Το φαινόμενο που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι γνωστό ως Sudden Stratospheric Warming (SSW). Πρόκειται για μια απότομη άνοδο της θερμοκρασίας στα ανώτερα στρώματα της στρατόσφαιρας, που αλλάζει τη δυναμική του Πολικού Στρόβιλου.
Τα πρώτα δεδομένα δείχνουν ισχυρό κύμα θέρμανσης στη μέση στρατόσφαιρα γύρω στις 25–27 Νοεμβρίου, το οποίο αναμένεται να αποδυναμώσει ή ακόμη και να αντιστρέψει τους ανέμους του στρόβιλου. Εάν επιβεβαιωθεί, θα πρόκειται για μείζον SSW γεγονός, ικανό να επηρεάσει τον καιρό στην επιφάνεια μέσα σε λίγες ημέρες.
Πιθανές επιπτώσεις στον καιρό
Βόρεια Αμερική:
Τα μοντέλα δείχνουν έντονη ψυχρή εισβολή από τον Καναδά προς τις κεντρικές και ανατολικές ΗΠΑ στις αρχές Δεκεμβρίου. Το μοτίβο αυτό ενισχύει σημαντικά την πιθανότητα για λευκά Χριστούγεννα σε πολλές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ευρώπη:
Μέχρι στιγμής, η Ευρώπη φαίνεται να επηρεάζεται λιγότερο, με ψυχρές εξάρσεις στα βόρεια και ηπιότερες συνθήκες στη νότια και δυτική Ευρώπη. Ωστόσο, όπως έχει δείξει η ιστορία, τέτοιες αλλαγές στη στρατόσφαιρα μπορούν να μεταβληθούν ραγδαία και να επιφέρουν ψυχρές εισβολές μέσα στον χειμώνα.
Ένα σπάνιο φαινόμενο – και τι σημαίνει
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα αρχεία των τελευταίων 70 ετών, τέτοιες πρόωρες στρατοσφαιρικές θερμάνσεις έχουν παρατηρηθεί μόλις τρεις φορές: το 1958, το 1968 και το 2000. Και στις τρεις περιπτώσεις, ο Δεκέμβριος που ακολούθησε ήταν ιδιαίτερα ψυχρός και χιονισμένος σε μεγάλο μέρος της Βόρειας Αμερικής.
Αν οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν, ο φετινός χειμώνας 2025–2026 ίσως αποδειχθεί “December to Remember” — με πιθανότητα για παρατεταμένες περιόδους ψύχους και αυξημένες χιονοπτώσεις.
Η αναμενόμενη διαταραχή του Πολικού Στρόβιλου αποτελεί ένα φαινόμενο που θα μπορούσε να καθορίσει τον χαρακτήρα του φετινού χειμώνα. Ενώ ο κύριος αντίκτυπος φαίνεται να επικεντρώνεται στη Βόρεια Αμερική, η Ευρώπη παρακολουθεί στενά, καθώς ακόμη και μικρές αλλαγές στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας μπορούν να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στον καιρό μας.
