Κώστας Σαμαράς
Παρουσιάζει τη ζωή του Χίτλερ από την παιδική του ηλικία στην Αυστρία και την εποχή που ήταν ζωγράφος έως την εμπειρία του ως στρατιώτη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μετέπειτα άνοδό του στην εξουσία
Περισσότερα από 70 χρόνια μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ στο μπούνκερ του στο Βερολίνο κατά τις τελευταίες ημέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια έκθεση στην πρωτεύουσα εξετάζει πώς έγινε ναζί και τι ήταν αυτό που έκανε τους απλούς πολίτες της Γερμανίας να γίνουν δολοφόνοι στη διάρκεια του Τρίτου Ράιχ.
Για δεκαετίες ήταν ταμπού στη Γερμανία να επικεντρώνει κάποιος στον Χίτλερ, αν και αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει με ταινίες όπως η «Πτώση» το 2004, που καταγράφει τις τελευταίες ημέρες του δικτάτορα, και μια έκθεση για τον Χίτλερ το 2010.
Η έκθεση «Χίτλερ – πώς μπόρεσε να συμβεί» πραγματοποιείται σε ένα μπούνκερ στο Βερολίνο το οποίο χρησιμοποιήθηκε από αμάχους στη διάρκεια δύο αεροπορικών επιδρομών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κοντά στο μπούνκερ όπου ζούσε ο Χίτλερ καθώς το Βερολίνο βομβαρδιζόταν που δεν είναι προσβάσιμο στο κοινό.
Παρουσιάζει τη ζωή του Χίτλερ από την παιδική του ηλικία στην Αυστρία και την εποχή που ήταν ζωγράφος έως την εμπειρία του ως στρατιώτη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μετέπειτα άνοδό του στην εξουσία. Άλλα εκθέματα εστιάζουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα πογκρόμ και στο Ολοκαύτωμα στο οποίο έχασαν τη ζωή τους έξι εκατομμύρια Εβραίοι.
Η έκθεση τελειώνει με μια αμφιλεγόμενη ανακατασκευή του δωματίου του μπούνκερ όπου αυτοκτόνησε ο Χίτλερ στις 30 Απριλίου 1945 – το οποίο κοσμούν ένα παλιό ρολόι δαπέδου, ένας λουλουδάτος καναπές και μια δεξαμενή οξυγόνου. Η έκθεση παρουσιάζεται πίσω από γυαλί και παρακολουθείται από κάμερα. Οι επισκέπτες απαγορεύεται να τραβήξουν φωτογραφίες.
Ο επιμελητής της έκθεσης, Βίλαντ Γκίμπελ, 67 ετών, είπε πως έχει κατηγορηθεί ότι προσπαθεί να παρουσιάσει έναν «Ντίσνεϊ Χίτλερ» επειδή θέτει σε κοινή θέα ένα δωμάτιο. Υπερασπίστηκε την απόφασή του λέγοντας πως η έκθεση εστιάζει στα εγκλήματα που διέπραξε το καθεστώς του Χίτλερ και πρόσθεσε: «Αυτό το δωμάτιο είναι εκεί όπου τελείωναν τα εγκλήματα, όπου όλα τελείωναν, άρα αυτός είναι ο λόγος που το δείχνουμε».
Είπε πως έχει αναρωτηθεί πώς προέκυψαν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα από την εποχή που έπαιζε ως παιδί στα ερείπια της μεταπολεμικής Γερμανίας και είπε πως η έκθεση επιχειρεί να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα.
«Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πολλοί Γερμανοί αισθάνθηκαν ταπεινωμένοι λόγω της Συνθήκης των Βερσαλλιών», είπε ο Γκίμπελ, αναφερόμενος στη συμφωνία που υπογράφηκε το 1919 και ανάγκασε την ηττημένη Γερμανία να καταβάλει μαζικές αποζημιώσεις.
«Την ίδια στιγμή υπήρχε αντισημιτισμός στην Ευρώπη και όχι μόνο στη Γερμανία… και ο Χίτλερ επένδυσε σε αυτό τον αντισημιτισμό και αυτό που ο κόσμος αποκάλεσε ‘επαίσχυντη ειρήνη των Βερσαλλιών’ με αποτέλεσμα να χρησιμοποιήσει αυτά τα δύο θέματα για να κινητοποιήσει τον κόσμο», πρόσθεσε.
Ο Γκίμπελ που τρέφει προσωπικό ενδιαφέρον επειδή ένας από τους παππούδες του ήταν μέλος ενός εκτελεστικού αποσπάσματος ενώ ο άλλος έκρυβε έναν Εβραίο, είπε επίσης πως ήθελε η έκθεση να δείχνει πόσο γρήγορα μια δημοκρατία μπορεί να καταργηθεί και να καταστήσει σαφές πως τα αντιδημοκρατικά κινήματα πρέπει να καταπνίγονται προτού γιγαντωθούν.
Είπε πως η έκθεση δείχνει επίσης ότι ορισμένοι Γερμανοί έγιναν ναζί καθώς ήθελαν να επωφεληθούν προσωπικά από τις περιουσίες των Εβραίων, ενώ άλλοι γοητεύθηκαν από τους ναζί γιατί είχαν δυσαρεστηθεί από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και «ακολούθησαν τον Χίτλερ επειδή υποσχέθηκε να κάνει και πάλι μεγάλη τη Γερμανία».
Η έκθεση, που περιλαμβάνει φωτογραφίες, σχέδια του Χίτλερ, ταινίες που αναφέρονται στον γάμο του με την επί χρόνια σύντροφό του Εύα Μπράουν και ένα μοντέλο του μπούνκερ του Χίτλερ, έχει προσελκύσει περισσότερους από 20.000 επισκέπτες αφότου εγκαινιάστηκε πριν από δύο μήνες.
