Κώστας Σαμαράς
Κοινοπραξία ενεργειακών κολοσσών, με πρωταγωνιστές το Ισραήλ, βρίσκεται πολύ κοντά σε συμφωνία για τη σύνδεση Κύπρου-Αιγύπτου, μέσω αγωγού από την «Αφροδίτη” που θα καταλήγει σε αιγυπτιακό τερματικό, ενώ την ίδια στιγμή «ανοίγει” ο δρόμος για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων δυτικά της Κρήτης.
Παράλληλα, η Άγκυρα ετοιμάζεται να βγάλει στη Μεσόγειο τον «Πορθητή” και να διεξάγει τις πρώτες γεωτρήσεις τέλους Οκτωβρίου, μια προσπάθεια να προλάβει τετελεσμένα και να οδηγήσει αναπόφευκτα σε μια μετωπική σύγκρουση με τις εμπλεκόμενες δυνάμεις.
Είναι γεγονός πως ο Ερντογάν έχει βλέψεις για τα κοιτάσματα σε Αιγαίο και Μεσόγειο, ενώ οι κινήσεις από όλες τις πλευρές πραγματοποιούνται με ταχύτατους ρυθμούς. Μια σύγκρουση στη Μεσόγειο αποτελεί ένα σενάριο πολύ κοντά στην πραγματικότητα πλέον.
Οι τελευταίες εξελίξεις προμηνύουν ένα ντόμινο γεωπολιτικών και ενεργειακών αλλαγών στην περιοχή.
Πολύ κοντά στην επίτευξη συμφωνίας βρίσκονται οι εταιρείες Noble Energy, Delek και Shell, οι οποίες έχουν άδεια εκμετάλλευσης του κοιτάσματος Αφροδίτη, στις διαπραγματεύσεις τους με το τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης σε συνέντευξή του στην αιγυπτιακή Αλ- Ακμπάρ, με την ευκαιρία της συνόδου κορυφής Αιγύπτου – Κύπρου – Ελλάδας, στην Κρήτη.
Σε ερώτηση πότε θα εφαρμοστεί η συμφωνία για τον αγωγό φυσικού αερίου, ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι είναι σε εξέλιξη εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των εταιρειών Noble Energy, Delek και Shell που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ και του τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Αίγυπτο.
«Αυτό που μπορώ να πω, είναι ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι προχωρημένες και πολύ κοντά στην ολοκλήρωση, ανοίγοντας το δρόμο για την έναρξη της εφαρμογής του αγωγού φυσικού αερίου», είπε.
Σε ερώτηση για την Τριμερή Σύνοδο Αιγύπτου, Ελλάδας και Κύπρου, η οποία θα πραγματοποιηθεί, αύριο Τετάρτη, στην Ελούντα της Κρήτης, ο Υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι οι ηγέτες θα αξιολογήσουν τις εξελίξεις στους διαφορετικούς τομείς συνεργασίας που συμφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια προηγούμενων Συνόδων και θα αξιολογήσουν τα τριμερή έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη.
«Βλέπουμε τη Σύνοδο ως μια ευκαιρία για να επαναβεβαιώσουμε την πολιτική μας προσήλωση στην παραγωγή ουσιαστικών αποτελεσμάτων στους διαφορετικούς τομείς συνεργασίας μας», είπε, προσθέτοντας πως «υπάρχει μια αξιοσημείωτη, συνεχής προσπάθεια και εμπλοκή από όλα τα Υπουργεία και ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να υπογράψουμε ορισμένες σημαντικές Συμφωνίες και Μνημόνια Συναντίληψης».
Αναφέρθηκε επίσης στον κοινό στόχο της τριμερούς από την αρχή να συμβάλει στις προσπάθειες για τη δημιουργία συνθηκών ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας στην περιοχή, προσθέτοντας ότι γι` αυτό οι ηγέτες θα έχουν την ευκαιρία «να συνεχίσουν τις συζητήσεις τους για περιφερειακά ζητήματα και ιδιαίτερα για τις προκλήσεις και το μέλλον της περιοχής μας».
Σε ερώτηση για τις απειλές της Τουρκίας στη Μεσόγειο, ο Υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, «ως μέλος της ΕΕ και κράτος που απολαμβάνει εξαίρετων σχέσεων με όλους τους γείτονες του, ενεργεί σε πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο και την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982) και καθοδηγείται από τα συμφέροντα όλων των Κυπρίων όταν παίρνει αποφάσεις σε σχέση με την ενεργειακή στρατηγική της».
Αυτή η στρατηγική, πρόσθεσε, «στοχεύει στην ενίσχυση των περιφερειακών συνεργιών και συνεργασίας και είναι πλήρως σύμφωνη με τις προσπάθειες της ΕΕ για να δημιουργήσει εναλλακτικούς ενεργειακούς διάδρομους».
Η Τουρκία, είπε ο κ. Χριστοδουλίδης, «με την ρητορική και τις ενέργειες της, προσπαθεί να θέσει υπό αμφισβήτηση τα κυρίαρχα δικαιώματα όχι μόνο της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και εκείνα των γειτονικών χωρών και δημιουργεί εμπόδια στην εφαρμογή της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ».
Συμπλήρωσε πως «η προσοχή μας παραμένει πλήρως αφοσιωμένη στην ανάπτυξη των σχεδιασμών μας και στην εφαρμογή της ενεργειακής στρατηγικής μας».
Η αποκάλυψη αυτή από τον Κύπριο ΥΠΕΞ έρχεται μετά από την είδηση πως ο «Πορθητής” θα βγει στη Μεσόγειο για γεωτρήσεις τέλος του τρέχοντος μήνα, γεγονός που σταδιακά θα οδηγήσει σε ένα αναπόφευκτο «θερμό” επεισόδιο με την Τουρκία.
Τα ψέματα τελείωσαν. Η Τουρκία είναι έτοιμη να προχωρήσει στο επόμενο βήμα, βάζοντας φωτιά σε Αιγαίο και Α. Μεσόγειο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι όλα είναι πιθανά πλέον.
Στο τέλος αυτού του μήνα το γεωτρύπανο «Πορθητής’ της Τουρκίας θα ξεκινήσει την πρώτη του γεώτρηση στη Μεσόγειο, δήλωσε ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ.
Σύμφωνα το τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολού, σε ομιλία του στην 9η Σύνοδο Ενέργειας Τουρκίας, ο Τούρκος Υπουργός είπε ότι τις επόμενες μέρες ο «Πορθητής” θα κάνει την πρώτη του γεώτρηση στην Μαύρη Θάλασσα ενώ ανακοίνωσε ότι έχει ξεκινήσει και η διαδικασία αγοράς δεύτερου γεωτρύπανου από την Τουρκία. “Μακάρι και αυτό να το συμπεριλάβουμε σύντομα στο νηολόγιό μας”.
Είπε επίσης ότι «θα διαφυλάξουμε τα δικαιώματά μας που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο ιδιαίτερα στην Μεσόγειο. Στα τέλη αυτού του μήνα το γεωτρύπανό μας «Πορθητής” θα ξεκινήσει γεώτρηση στη Μεσόγειο”, προσθέτοντας ότι το τουρκικό ερευνητικό πλοίο ‘Χαϊρετίν Πασά’ θα συνεχίσει τις έρευνες στη Μεσόγειο.
Η Άγκυρα πλέον θέλει να προλάβει τετελεσμένα.
«Ανοίγει» ο δρόμος για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων δυτικά της Κρήτης
Θετική γνώμη υπό όρους για το σύνολο του έργου, είχε εκφράσει και η διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης, αλλά και το Πολυτεχνείο Κρήτης, με τους καθηγητές Ν. Καλογεράκη και Κ. Κομνίτσα, θέτοντας παράλληλα αυστηρότερους όρους, τόσο για το στάδιο των ερευνών, όσο κυρίως για το στάδιο των εξορύξεων, σε σχέση με τα προτεινόμενα από την αρχή σχεδιασμού, που είναι η «Ελληνική Διαχειριστική εταιρεία Υδρογονανθράκων Α.Ε» και τα οποία περιλαμβάνονταν στην μελέτη.
Αντικείμενο της μελέτης αποτελεί η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των τριών σταδίων που αφορούν το έργο συνολικά, τα οποία είναι κατά σειρά:
– η έρευνα – κυρίως μέσω σεισμικών ερευνών αλλά και ερευνητικών γεωτρήσεων σε επόμενο στάδιο
– η ανάπτυξη και παραγωγή υδρογονανθράκων μέσω γεωτρήσεων από πλωτές εξέδρες, καθώς και
– η αποξήλωση – αποσυναρμολόγηση των εγκαταστάσεων και η πλήρης αποκατάσταση της περιοχής όταν η διαδικασία των εξορύξεων ολοκληρωθεί.
Ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης και εισηγητής, Νίκος Καλογερής, σε σχέση με την εξεταζόμενη ΣΜΠΕ εστίασε σε τρία βασικά σημεία. Η πρόταση του αντιπεριφερειάρχη η οποία και έγινε δεκτή από το σώμα, αφορούσε, την έγκριση της ΣΜΠΕ υπό όρους, όπου στους όρους να συμπεριληφθούν – εκτός της τεκμηριωμένης εισήγησης της Περιφέρειας Κρήτης – και οι προτάσεις των καθηγητών του Πολυτεχνείου Κρήτης. Τα βασικά σημεία της εισήγησης είναι τα παρακάτω:
α) Η ΣΜΠΕ δεν έκανε αναφορά και δεν ανέλυσε τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης των δευτερογενών επιπτώσεων που προκύπτουν από την υλοποίηση τέτοιων έργων, όπως οι επιπτώσεις στον τουρισμό και η αστικοποίηση περιοχών που θα αναπτυχθούν με τη λειτουργία των έργων. Η Κρήτη απαιτεί σε μεγάλο βαθμό εξειδίκευση όσον αφορά στα μέτρα αντιμετώπισης που πρέπει να ληφθούν, ώστε να προστατευτεί ο τομέας του τουρισμού, που πιθανά θα επηρεαστεί από την ανάπτυξη εγκαταστάσεων αυτής της εμβέλειας και των συνοδών τους έργων στην ξηρά, αλλά κυρίως από την πιθανότητα ενός απλού ατυχήματος διαρροής προϊόντων εξόρυξης και διάχυση προς τις ακτές. Επίσης, η αστικοποίηση που θα δημιουργήσουν τα έργα, με τη συσσώρευση πληθυσμού και σχετικών υποδομών που θα ακολουθήσουν σε συγκεκριμένες περιοχές (νοτιοδυτικά και δυτικά) που δεν έχουν προβλεφθεί στις – κυρίως ήπιας ανάπτυξης – περιοχές σύμφωνα με το Περιφερειακό Χωροταξικό της Κρήτης.
Επομένως, σύμφωνα με τον κ. Καλογερή, όλα τα παραπάνω θα πρέπει να εξεταστούν αναλυτικά από την ΣΜΠΕ, τόσο για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της σπάνιας βιοποικιλότητας της περιοχής, όσο και για την επίδραση της όλης διαδικασίας στον τουρισμό της Κρήτης, που αποτελεί πυλώνα ανάπτυξης της τοπικής αλλά και της εθνικής οικονομίας.
β) Η Περιφέρεια ζητάει από τους εταίρους (ελληνική κυβέρνηση και εταιρείες), έναν ολοκληρωμένο μηχανισμό παρακολούθησης και ελέγχου όλης της διαδικασίας, προκειμένου να διασφαλιστεί – στο βαθμό που είναι αυτό δυνατόν – η προστασία των θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών, με παράλληλη παρουσία ειδικού επιστημονικού προσωπικού επιλογής της, καθώς και να υπάρξει αναλυτική ενημέρωση για τις εξελίξεις σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.
γ) Ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι να ολοκληρωθούν οι ηχοβολιστικές έρευνες, δίνει την δυνατότητα σύμφωνα και με την πρόταση των καθηγητών Ν. Καλογεράκη και Κ. Κομνίτσα, να «τρέξουν» μαθηματικά μοντέλα για την θαλάσσια περιοχή, που θα υπολογίζουν τις διαδρομές και τις ταχύτητες εξάπλωσης των πετρελαιοκηλίδων σε περιπτώσεις ατυχήματος, με διαφορετικά σενάρια τοποθεσίας, έντασης και καιρικών συνθηκών. Κάτι τέτοιο θα επιτρέψει την καλύτερη διαχείριση ειδικευμένου προσωπικού, μέσων μεταφοράς αλλά και εξοπλισμού για γρήγορη και αποτελεσματική επέμβαση.
Ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ανέφερε ότι για το στάδιο των ερευνών που δεν προβλέπεται περιβαλλοντική αδειοδότηση από την εθνική νομοθεσία, ζητείται να εκπονηθεί ένα σχέδιο δράσης, που θα εγκριθεί αρμοδίως και θα κάνει σεβαστά τα διεθνή πρωτόκολλα που ισχύουν για την προστασία των κητωδών που διαβιούν στην περιοχή του έργου.
Όσον αφορά στα επόμενα έργα μετά την ολοκλήρωση των ερευνών, δηλαδή γεωτρήσεις, εξόρυξη – επεξεργασία – μεταφορά των Υ/Α, καθώς και την αποκατάσταση, ο κ. Καλογερής τόνισε πως θα ακολουθηθεί υποχρεωτικά η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, και στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, θα αναπτυχθούν αναλυτικά όλες οι επιπτώσεις και τα μέτρα προστασίας και πρόληψης για την κατασκευή, λειτουργία και πιθανή ατυχηματική κατάσταση των έργων.
