Κώστας Σαμαράς
Σοκ στον γαλαξία: Ο λευκός νάνος που καταπίνει πλανήτες και άστρα σαν τον Πλούτωνα
Το τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε έναν λευκό νάνο να απορροφά ένα παγωμένο σώμα που μοιάζει με τον πλανήτη νάνο Πλούτωνα
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble εντόπισε έναν λευκό νάνο –το λείψανο ενός άστρου παρόμοιου με τον Ήλιο– να καταπίνει ένα παγωμένο αντικείμενο με μέγεθος συγκρίσιμο με τον Πλούτωνα.
Ο «λευκός νάνος» είναι ένα άστρο στο τελικό στάδιο της ζωής του
Ο λευκός νάνος εντοπίζεται στον Γαλαξία μας σε απόσταση περίπου 255 ετών φωτός και διαθέτει μάζα ίση με το 57% αυτής του Ήλιου. Οι λευκοί νάνοι, πυκνά αστρικά αντικείμενα που αποτελούνται κυρίως από άνθρακα και οξυγόνο, σχηματίζονται όταν άστρα με μάζα έως οκτώ φορές αυτή του Ήλιου εξαντλούν τα πυρηνικά τους καύσιμα και αποβάλλουν τα εξωτερικά τους στρώματα. Ανάλογη μοίρα περιμένει και τον Ήλιο σε περίπου 5 με 7 δισεκατομμύρια χρόνια.
Με απλά λόγια: ένας λευκός νάνος είναι το «κουφάρι» ενός άστρου, ένα υπερπυκνό ουράνιο σώμα που μπορεί να «ρουφήξει» ό,τι πλησιάσει πολύ κοντά του
Ο λευκός νάνος της τρέχουσας μελέτης προέρχεται από ένα άστρο με μάζα περίπου 50% μεγαλύτερη από τον Ήλιο. Έχει διάμετρο συγκρίσιμη με τη Γη, αλλά η μάζα του είναι περίπου 190.000 φορές μεγαλύτερη.
Έχει παρατηρηθεί ότι λευκοί νάνοι απορροφούν αστεροειδείς και πλανήτες που πλησιάζουν επικίνδυνα κοντά τους. Το υλικό αυτών των σωμάτων συγκεντρώνεται στην επιφάνειά τους, όπου η χημική του σύνθεση μπορεί να μετρηθεί μέσω φασματικών αναλύσεων από τα τηλεσκόπια.
Η βαρύτητά του μπορεί να τραβάει κοντινούς πλανήτες, φεγγάρια ή ακόμα και άλλα αστέρια. Αν κάτι βρεθεί πολύ κοντά, διαλύεται και απορροφάται από τον λευκό νάνο
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, εντοπίζει μια φασματική υπογραφή που δείχνει ότι το αντικείμενο που καταπίνεται αποτελείται από πάγο νερού και αζώτου, αντί για πετρώματα, όπως το εξωτερικό στρώμα του Πλούτωνα.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το αντικείμενο διαλύθηκε καθώς πλησίαζε τον λευκό νάνο λόγω της ισχυρής βαρυτικής του έλξης. «Ο λευκός νάνος πιθανώς απορρόφησε θραύσματα από τον φλοιό και τον μανδύα ενός παγωμένου κόσμου σαν τον Πλούτωνα» δήλωσε η Σνεχαλάτα Σάχου του Πανεπιστημίου του Γουόρικ στη Βρετανία, επικεφαλής της μελέτης.
«Αν δεν ήταν ένας ολόκληρος Πλούτωνας, πρέπει να ήταν ένα θραύσμα που αποσπάστηκε από ένα παγωμένο σώμα σαν τον Πλούτωνα λόγω σύγκρουσης με άλλο αντικείμενο. Όπως και να έχει, από τη στιγμή που το σώμα αυτό πλησίασε αρκετά τον λευκό νάνο, σε μια απόσταση συγκρίσιμη με τη διάμετρο του Ήλιου, η ισχυρή βαρυτική έλξη θα του προκαλούσε παλιρροϊκή παραμόρφωση και τελικά θα το ράγιζε και θα το θρυμμάτιζε» εξήγησε ο Μπόρις Γκένσικλ του Πανεπιστημίου του Γουόρικ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Η φασματική ανάλυση δείχνει ότι το αντικείμενο δεν ήταν κομήτης, μια κατηγορία κυρίως παγωμένων σωμάτων. «Η βασική ένδειξη προέρχεται από την ασυνήθιστα υψηλή συγκέντρωση αζώτου που ανιχνεύσαμε, πολύ υψηλότερη από ό,τι σε έναν τυπικό κομήτη, η οποία βρίσκεται σε συμφωνία με τους αζωτούχους πάγους που κυριαρχούν στην επιφάνεια του Πλούτωνα» είπε η Σάχου.
Το φαινόμενο, όπως σημείωσε, διαρκεί περίπου 13 χρόνια, με τον λευκό νάνο να απορροφά περίπου 200 τόνους υλικού ανά δευτερόλεπτο. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι σώματα ανάλογα με τον Πλούτωνα ενδέχεται να υπάρχουν και σε άλλα πλανητικά συστήματα, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα.
Επιστήμоνες πρоειδοποιоύν για βίαιо και χαоτικό τέλоς του κóσμоυ – Ο λευκός νάνος θα «καταπιεί» τη Γη
Tο αστέρι που μαζί με τον «θάνατό» του, θα σημάνει και το τέλος της Γης.
Όλοι γνωρίζουμε ότι το τέλος του κόσμου θα έρθει κάποια στιγμή, αλλά πώς ακριβώς θα μοιάζει; Θα είναι η τελείωση μίας αργής, προοδευτικής φθοράς, ή ένα κοσμικό γεγονός τεράστιων διαστάσεων;
Σε μια νέα μελέτη, επιστήμονες προειδοποίησαν ότι η κατάρρευση της Γης θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο βίαιη και χαοτική από ό,τι πιστεύαμε. Όπως ενημερώνει η Daily Mail, πηγή αυτής της καταστροφής θα είναι ο ίδιος ο Ήλιος μας, ο οποίος με τα χρόνια θα αυξηθεί σε μέγεθος, καταπίνοντάς μας, σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Warwick.
Ευτυχώς, δεν υπάρχει λόγος πανικού ακόμα, καθώς οι επιστήμονες λένε ότι αυτό πιθανότατα θα συμβεί σε περίπου έξι δισεκατομμύρια χρόνια.
Η «γέννηση» των άστρων
Αν και δεν είναι ζωντανοί οργανισμοί, τα αστέρια αποτελούν σχηματισμούς που μετέρχονται διάφορων σταδίων σχηματισμού και «θανάτου». Ένα αστέρι «γεννιέται» μέσα από ένα νεφέλωμα, μία περιοχή του διαστήματος όπου πολλά αέρια στοιχεία, κυρίως υδρογόνο, συγκεντρώνονται και συμπυκνώνονται σε μία μικρή περιοχή.
Αυτό οφείλεται φυσικά στο ότι κάθε ποσότητα μάζας, όσο απειροελάχιστη και αν είναι, ασκεί έναν βαθμό βαρυτικής έλξης. Τα «αδέσποτα» άτομα υδρογόνου που κυκλοφορούν στο διάστημα αρχίζουν έτσι να προσελκύουν το ένα το άλλο, και με την πάροδο εκατομμυρίων χρόνων σχηματίζουν αυτά τα πυκνά νεφελώματα.
Κοντά στο κέντρο αυτών των σχηματισμών, η ολοένα αυξανόμενη βαρύτητα και πυκνότητά τους αυξάνει επίσης δραματικά την πίεση, οδηγώντας κάποια στιγμή στην σχάση των πυρήνων του υδρογόνου.
Αυτή η σχάση απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες θερμικής ενέργειας, και σημαίνει τη «γέννηση» του άστρου, στην ουσία ένας πυρηνικός αντιδραστήρας, που διασπά άτομα οξυγόνου, ενώ σχηματίζει πολλά ακόμα χημικά στοιχεία, εκλύοντας στο διάστημα τα παράγωγα αυτής της διαδικασίας, με τη μορφή φωτός, ακτινοβολίας και θερμότητας.
Ο «πεινασμένος» λευκός νάνος
Ωστόσο, όλα τα αστέρια έχουν μόνο μια περιορισμένη ποσότητα υδρογόνου, και όταν αυτό αρχίζει να εξαντλείται, οι δυνάμεις που κρατούν το αστέρι σταθερό αρχίζουν να καταλύονται.
Ξεκινώντας σε περίπου πέντε δισεκατομμύρια χρόνια, ο ήλιος μας θα «κάψει» και τα τελευταία αποθέματα υδρογόνου στον πυρήνα του, προτού μειωθεί περίπου 200 φορές σε μέγεθος, καθώς ξεκινά η διαδικασία της σύντηξης του ήλιου (χημικό στοιχείο) που περιέχει, για να διαιωνιστεί η ύπαρξή του.
Ενώ μερικά τεράστια αστέρια εκρήγνυνται σε σουπερνόβα καθώς καταρρέουν, το άστρο μας είναι αρκετά μικρό ώστε απλά να πεθάνει καθώς καταναλώνει τα τελευταία υπολείμματα του πυρηνικού του καυσίμου.
Όταν αυτό συμβεί σε περίπου έξι δισεκατομμύρια χρόνια, θα αφήσει πίσω του έναν λευκό νάνο: ένα εξαιρετικά πυκνό απομεινάρι του πυρήνα του ήλιου, που λάμπει μέσω της υπολειπόμενης θερμότητας του εκλιπόντος άστρου.
Τότε είναι που θα ξεκινήσει και η σίγουρη καταστροφή της Γης. Αν και ένας λευκός νάνος θα έχει μικρότερο μέγεθος από τον Ήλιο, η πυκνότητά του θα είναι πολλαπλάσια, με πολλαπλάσια βαρυτική έλξη.
Αυτή η αύξηση της βαρυτικής του έντασης θα καταστρέψει τη λεπτή ισορροπία πάνω στην οποία περιφέρεται το ηλιακό μας σύστημα, με τον Ερμή, την Αφροδίτη και τη Γη να είναι οι πρώτοι πλανήτες που θα μπουν σε πορεία σύγκρουσης προς τον λευκό νάνο.
Ο καθηγητής Boris Gaensicke του Πανεπιστημίου του Warwick σημείωσε ωστόσο: «Τα θλιβερά νέα είναι ότι η Γη πιθανότατα θα καταστραφεί από έναν διαστελλόμενο Ήλιο, προτού γίνει λευκός νάνος».
Στην πρόσφατα εκδοθείσα διαχρονική μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν τη φωτεινότητα τριών διαφορετικών λευκών νάνων επί 17 χρόνια, αλλά και τις κινήσεις των πλανητικών σωμάτων που περιφέρονταν γύρω τους.
Αυτό που παρατήρησαν ήταν πως τα ουράνια αυτά σώματα δεν διέγραφαν σταθερές τροχιές γύρω από τους λευκούς νάνους τους, αλλά χαοτικές και βίαιες περιδινίσεις, προλέγοντας τη μοιραία κατάληξη που θα έχει και ο δικός μας πλανήτης.
