Κώστας Σαμαράς
Στην πρόβλεψη ότι «κάποια στιγμή θα έχουμε ένα μεγάλο σεισμό στο ελληνικό τόξο» προχώρησε πριν λίγους μήνες ο Καθηγητής Φυσικών Καταστροφών, Κώστας Συνολάκης, αναλύοντας το ενδεχόμενο ενός σεισμού της τάξεως των 8,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στη χώρα μας.
Σεισμός: Ο κίνδυνος είναι όλο και πιο κοντά μας
Ο Κώστας Συνολάκης, εξηγώντας το γιατί, σημείωσε ότι «αν πάτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων θα δείτε ότι υπάρχει ένα έκθεμα που μιλάει για τον πολύ μεγάλο σεισμό που έγινε στη δυτική Κρήτη το 365 μ.Χ. Και που τον ξέρουμε αυτόν τον σεισμό; Από τις περιγραφές… Είναι τότε που εξαφανίζεται η Αλεξάνδρεια σαν παγκόσμια πόλη».
Δείτε το βίντεο:
Από ένα τσουνάμι που δημιούργησε ο σεισμός είχε καταστραφεί η Αλεξάνδρεια, υποστήριξε ο Κώστας Συνολάκης.
Συνέχισε επισημαίνοντας πως η Αιγυπτιακή πόλη καταστράφηκε από ένα μεγάλο τσουνάμι, που δημιουργήθηκε από έναν μεγάλο σεισμό. «Δηλαδή υπάρχουν σημεία στη δυτική Κρήτη, π.χ. στα Φαλάσαρνα, που είναι μία καταπληκτική φυσική παραλία, όπου υπάρχει ένα παλιό λιμάνι το οποίο έχει ανεβεί και βρίσκεται 8 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Πως ανέβηκε;», είπε ο κ. Συνολάκης.
«Υπάρχει η ένδειξη»
Όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο ενός μεγάλου σεισμού, της τάξεως των 8,5 Ρίχτερ υπογράμμισε: «Βεβαίως υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο. Πώς υπολογίζεται το μέγεθος του σεισμού; Οι γεωλόγοι λένε πως για να έχουν κάνει αυτές τις παρατηρήσεις εκεί λες τι είδους σεισμός είναι αυτός που μπορεί να κάνει τέτοιες μετατοπίσεις – που τις βλέπουμε ακόμα και τώρα και τι μέγεθος είχε. Η απάντηση είναι περίπου 8,5 βαθμών».
«Είναι ένα σενάριο στατιστικό, επειδή έχει ξαναγίνει. Είναι μία ένδειξη, δεν είναι πρόβλεψη. Το ότι έχει ξαναγίνει στο παρελθόν, αυτό είναι η ένδειξη ότι μπορεί να ξαναγίνει», εξήγησε ο διακεκριμένος καθηγητής.
Το Ελληνικό Τόξο
Βασικό τεκτονικό γνώρισμα του Ελληνικού χώρου είναι το Ελληνικό τόξο. Το Ελληνικό τόξο (τόξο του Αιγαίου) αποτελεί το όριο επαφής της Ευρασιατικής λιθοσφαιρικής πλάκας –τμήμα της οποίας είναι το Αιγαίο-, και της Αφρικανικής πλάκας –τμήμα της οποίας είναι η λιθόσφαιρα της Ανατ. Μεσογείου. Οι δύο λιθοσφαιρικές πλάκες συγκλίνουν στην περιοχή αυτή με σχετική ταχύτητα 2,5 εκατοστά το χρόνο, με συνέπεια την καταβύθιση της ωκεάνιας πλάκας της Ανατ. Μεσογείου, λόγω μεγαλύτερης πυκνότητας, κάτω από την ηπειρωτική πλάκα του Αιγαίου.
Το τόξο που δημιουργείται στην περίπτωση αυτή αποτελείται από την ελληνική τάφρο, το νησιωτικό τόξο, την οπισθοτάφρο και το ηφαιστειακό τόξο. Η τάφρος δημιουργείται κατά μήκος της επαφής των δύο πλακών. Πρόκειται για ένα σύστημα τάφρων , μία σειρά από βαθιές θαλάσσιες λεκάνες από τη Ρόδο έως και την Κεφαλονιά (γνωστή και ως ελληνική δίαυλος) Το μέγιστο βάθος της εντοπίστηκε νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου στο Ιόνιο πέλαγος (βάθος περίπου 4.500m). Αυτό είναι το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου. Το νησιωτικό τόξο αποτελείται από μία σειρά διαδοχικών νησιών όπως η Ρόδος, η Κρήτη, τα Κύθηρα και από την Πελοπόννησο. Τοποθετείται παράλληλα ως προς την τάφρο και σε μικρή απόσταση από αυτήν. Το τόξο αυτό δημιουργείται από την παραμόρφωση και ανύψωση πετρωμάτων (κυρίως ιζηματογενών) του περιθωρίου της Ευρασιατικής πλάκας και περιλαμβάνει πολύ παραμορφωμένα πετρώματα της Αλπικής πτύχωσης.
Η οπισθοτάφρος είναι μία θαλάσσια λεκάνη (Κρητικό πέλαγος), μικρότερου βάθους από την τάφρο. Το μέγιστο βάθος της φτάνει τα 2.000m περίπου. Η λεκάνη αυτή βρίσκεται μπροστά από το νησιωτικό τόξο και πάνω στην Ευρασιατική πλάκα.
Το ηφαιστειακό τόξο αποτελείται από διαδοχικά ηφαίστεια (ενεργά και ανενεργά) Σουσάκι, Μέθανα, Μήλος, Σαντορίνη, Νίσυρος. Η δημιουργία τους οφείλεται σε ανάτηξη υλικού της υποβυθιζόμενης Αφρικανικής πλάκας. Κατά την άνοδό του το υλικό αυτό διαπερνά την Ευρασιατική πλάκα και σχηματίζει τα ηφαίστεια. Όσον αφορά την περιοχή του Β. Αιγαίου, βασικό της μορφολογικό χαρακτηριστικό είναι η τάφρος του Βορείου Αιγαίου, με βάθος 1.500m περίπου.
Μία γεωγραφική κατανομή των επικέντρων των σεισμών στον ελληνικό χώρο οδηγεί στα ακόλουθα:
- Τα επίκεντρα των επιφανειακών σεισμών στον ελληνικό χώρο και στις γύρω περιοχές εμφανίζουν σημαντική διασπορά. Παρόλα αυτά όμως, τα περισσότερα διατάσσονται κατά μήκος μίας τοξοειδούς ζώνης στην περιοχή του ελληνικού τόξου (Δ. Αλβανία – νησιά Ιονίου πελάγους – Κρήτη – Κάρπαθος – Ρόδος – Ν.Δ. Τουρκία). Σημαντική σεισμική δραστηριότητα παρατηρείται επίσης και στην περιοχή του Β. Αιγαίου και της Β.Δ. Ανατολίας
- Οι σεισμοί ενδιάμεσου βάθους εκδηλώνονται στην περιοχή του Ν. Αιγαίου. Τα επίκεντρα διατάσσονται σε μία ζώνη παράλληλη με το ελληνικό τόξο, ενώ οι εστίες βρίσκονται πάνω στη ζώνη Benioff η οποία κλίνει με γωνία περίπου 35ο από το κυρτό προς το κοίλο μέρος του τόξου, από την Ανατ. Μεσόγειο προς το Αιγαίο πέλαγος. Τα εστιακά τους βάθη φτάνουν έως 160km περίπου.
Το θέμα της σεισμικής δραστηριότητας στο Αιγαίο και των αιτίων της είναι αρκετά πολύπλοκο. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η σεισμική δραστηριότητα στο Αιγαίο είναι αυξημένη εξαιτίας:
- Συμπιεστικής δύναμης που οφείλεται στη σύγκλιση της Αφρικανικής – Ανατ. Μεσογείου λιθοσφαιρικής πλάκας με την αντίστοιχη Ευρασιατική – Αιγαίο. Η σύγκλιση αυτή προκαλεί τους επιφανειακούς σεισμούς κατά μήκος του Ελληνικού τόξου καθώς και τους σεισμούς ενδιάμεσου βάθους στο Ν. Αιγαίο.
- Συμπιεστικής δύναμης που οφείλεται στην αριστερόστροφη περιστροφή της Αδριατικής – Απουλίας πλάκας. Η περιστροφή προκαλεί τη γένεση επιφανειακών σεισμών κατά μήκος των δυτικών ακτών της Κεντρικής Ελλάδας, της Αλβανίας και της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
- Συμπιεστικής δύναμης που οφείλεται κυρίως στην κίνηση της Τουρκικής – Ανατολίας λιθοσφαιρικής πλάκας προς τα δυτικά, που με τη σειρά της η κίνηση αυτή οφείλεται στην προς Βορρά κίνηση της Αραβικής πλάκας.
- Οριζόντιων εφελκυστικών δυνάμεων που έχουν διεύθυνση βορρά – νότου και αναπτύσσονται στην κάτω επιφάνεια της λιθόσφαιρας του Αιγαίου εξαιτίας της οριζόντιας κίνησης των ρευμάτων μεταφοράς.
Πηγή: Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας του Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών
