Κώστας Σαμαράς
Αλλάζουν πολλά με βάση την αύξηση του προσδόκιμου ζωής
Η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης από την 1η Ιανουαρίου 2027 είναι πλέον προ των πυλών, καθώς αυτά θα συνδεθούν με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Είναι βέβαιο ότι η αλλαγή αυτή, η οποία αναμένεται να προκαλέσει νέο κύμα αιτήσεων συνταξιοδότησης το 2026, θα εφαρμοστεί με μεταβατική περίοδο, τη στιγμή που υπάρχει σημαντική απόφαση για τους άνδρες συνταξιούχους με ανήλικο.
Συγκεκριμένα και όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα», εάν η τριετής αναθεώρηση οδηγήσει σε αύξηση των ορίων ηλικίας κατά έξι μήνες, η προσαρμογή θα γίνεται σταδιακά, με αύξηση δύο μηνών ανά έτος, ώστε να ολοκληρωθεί μέσα στην τριετία.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κάθε τρία χρόνια, εφόσον αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής μετά το 65ο έτος, τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα προσαρμόζονται αναλόγως.
Το όλο θέμα θα εξεταστεί στα τέλη του 2026 με βάση τη μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, η οποία εκπονείται κάθε τρία χρόνια και θα αποτυπώσει, όπως δείχνουν τα στοιχεία, αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.
Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση παρατηρούν ότι το ζητούμενο για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, δηλαδή για να μην αυξηθεί η γήρανση του πληθυσμού, είναι η αύξηση της γονιμότητας, κάτι που μάλλον θα παραμείνει απατηλή προσδοκία. Η μετανάστευση δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, γιατί έχει βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Σύμφωνα με τις προβολές το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται έναν χρόνο κάθε 10 χρόνια. Δηλαδή αυτό σημαίνει ότι κάθε τρία χρόνια, όπως ορίζει άλλωστε και ο νόμος, θα πρέπει τα όρια ηλικίας να αυξάνονται 4-5 μήνες.
Η πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής δείχνει ότι το 2030 τα νομοθετημένα σήμερα όρια ηλικίας των 62 και 67 ετών αυξάνονται κατά 1,5 έτος. Τα αν αυτή η αύξηση θα είναι προοδευτική από το 2027 έως το 2030, ή αν θα επισυμβεί μονομιάς από 1/1/2027 και μετά, θα εξαρτηθεί από τον τρόπο που θα εφαρμοστεί η σύνδεση του προσδόκιμου ζωής με τα όρια ηλικίας. Αν η αύξηση των ορίων ηλικίας γίνει σταδιακά, τότε είναι πιθανό να εφαρμοστεί η συνταγή των αλλαγών που έγιναν στα όρια ηλικίας κατά την περίοδο 2015-2021, όπου κάθε χρόνο άλλαζαν οι ηλικίες συνταξιοδότησης.
Στην περίπτωση αυτή οι ασφαλισμένοι, για παράδειγμα, που θα κλείσουν το 62ο έτος το 2027 μπορεί να συνταξιοδοτηθούν με όριο ηλικίας τα 62,6 έτη, όσοι κλείσουν τα 62 το 2028 να βγουν στα 62,9 έτη και όσοι κλείσουν τα 62 το 2030 να συνταξιοδοτηθούν στα 63,5 έτη.
Τονίζεται ότι σήμερα, τα όρια ηλικίας έχουν κλειδώσει σε δύο βασικές κατηγορίες: οι εργαζόμενοι μπορούν να συνταξιοδοτηθούν είτε στα 62 έτη, με την προϋπόθεση όμως ότι θα έχουν συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης (12.000 ένσημα), είτε στα 67 έτη, με συμπληρωμένη απλώς μία 15ετία (4.500 ένσημα).
Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής φέρνει και… αύξηση ορίου ηλικίας
Στην έκθεσή του για τα συνταξιοδοτικά συστήματα των χωρών-μελών του, ο ΟΟΣΑ αναφερόμενος στη χώρα μας κάνει την εκτίμηση ότι ίσως μέχρι το 2050, λόγω βελτίωσης του προσδόκιμου ζωής, θα πρέπει να αυξηθεί το όριο ηλικίας κατά 2,8 έτη. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Eurostat (Ageing Report 2024) με βάση τόσο το προσδόκιμο ζωής όσο και το ύψος της συνταξιοδοτικής δαπάνης, η Ελλάδα που το τρέχον έτος 2024 έχει γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης τα 67 και τα 62 έτη για πρόωρη συνταξιοδότηση, το 2030 θα πρέπει να το αυξήσει κατά ενάμισι έτος στα 68,5 έτη και για την πρόωρη συνταξιοδότηση κατά ένα έτος και τρεις μήνες, στα 63,5 έτη. Μάλιστα για τις γυναίκες, λόγω του μεγαλύτερου προσδόκιμου ζωής, υποδεικνύει αύξηση του ορίου ηλικίας το 2030 κατά ένα μήνα περισσότερο, στα 68,6 και στα 63,6 έτη για πρόωρη συνταξιοδότηση.
Οι δημογραφικές προβολές δείχνουν ότι το 2050 το γενικό όριο ηλικίας στη χώρα μας θα πρέπει να φτάσει στα 70,5 έτη και με πρόωρη σύνταξη στα 65,5 έτη, ενώ το 2070 τα όρια ηλικίας θα πρέπει να αγγίξουν τα 72,5 έτη και με πρόωρη σύνταξη τα 67,5 έτη.
Η Ελλάδα έχει το υψηλότερο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης μαζί με τη Γαλλία (67 και 62 έτη μετά τη μεταρρύθμιση Μακρόν) και την Ιταλία (67 και 64 έτη). Τα χαμηλότερα όρια ηλικίας έχουν η Τσεχία (63,9 και 60 έτη), η Λιθουανία (63 και 61 έτη), η Εσθονία (64,4 και 59,2 έτη) και η Μάλτα (63 και 61 έτη).
