Κώστας Σαμαράς
Ένα πλάνο λίγων δευτερολέπτων από τα παρασκήνια της Eurovision 2025 ήταν αρκετό για να προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στα Βαλκάνια και να επαναφέρει στο προσκήνιο παλιές εντάσεις.
Μετά την ανακοίνωση της πρόκρισης της Αλβανίας στον τελικό, η τραγουδίστρια Beatriçe Gjergji του ντουέτου Shkodra Elektronike έκανε on camera τη χειρονομία του δικέφαλου αετού με τα χέρια της – ένα σύμβολο που συνδέεται με τον αλβανικό εθνικισμό και έχει βαθιά πολιτικό φορτίο.
Το επίμαχο πλάνο μεταδόθηκε ζωντανά κατά τη διάρκεια του πρώτου ημιτελικού και δεν άργησε να κάνει τον γύρο του διαδικτύου, πυροδοτώντας αντιδράσεις τόσο στα social media όσο και στα δημοσιογραφικά επιτελεία των Βαλκανίων, με τη Σερβία να ηγείται των φωνών διαμαρτυρίας.
Τα μεγαλύτερα σερβικά ΜΜΕ (Telegraf, Blic, Kurir, Alo!) κάνουν λόγο για πρόκληση με στόχο τους Σέρβους και απαιτούν την άμεση αποβολή της Αλβανίας από τον διαγωνισμό. Όπως αναφέρουν, η κίνηση της Gjergji αποτελεί παραβίαση των κανονισμών της EBU, που απαγορεύουν ρητά την εμφάνιση πολιτικών συμβόλων ή μηνυμάτων είτε επί σκηνής είτε στα παρασκήνια.
Το γεγονός ότι η κίνηση έγινε μπροστά σε εκατομμύρια τηλεθεατές και μεταφέρθηκε σε πραγματικό χρόνο καθιστά την υπόθεση ακόμα πιο σοβαρή, ενώ ενισχύει τα επιχειρήματα όσων κάνουν λόγο για «ντροπιαστική εικόνα» που πλήττει την ουδετερότητα του θεσμού.
Όπως επισημαίνουν πολλοί αναλυτές, το συγκρότημα Shkodra Elektronike, που εκπροσωπεί την Αλβανία φέτος, δεν περιορίστηκε στο εν λόγω περιστατικό. Λίγες εβδομάδες πριν τον ημιτελικό, τα μέλη του είχαν εμφανιστεί σε τηλεοπτική εκπομπή στα Τίρανα, όπου επίσης σχημάτισαν τον δικέφαλο αετό, προκαλώντας και τότε σχολιασμό.
Παρά τα συνεχή περιστατικά, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση από την EBU, κάτι που ορισμένοι θεωρούν ανησυχητικό. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να υπάρξει παρέμβαση τις επόμενες ημέρες, καθώς η πίεση αυξάνεται.
Η Αλβανία συμμετέχει φέτος με το τραγούδι «Zjerm» («Φωτιά»), ένα δυναμικό κομμάτι που συνδυάζει παραδοσιακά αλβανικά μουσικά στοιχεία με ηλεκτρονική παραγωγή. Οι στίχοι του, γραμμένοι στη βόρεια διάλεκτο Γκεγκ, προωθούν μηνύματα ελπίδας, αντοχής και ενότητας της κοινότητας.
Παρά τη θετική απήχηση που είχε η εμφάνιση στον ημιτελικό – με εντυπωσιακή σκηνική παρουσία και έντονα πολιτιστικά σύμβολα – η υπόθεση της χειρονομίας φαίνεται πως επισκιάζει πλέον το καλλιτεχνικό μέρος.
Η EBU δεν έχει κάνει μέχρι στιγμής καμία δήλωση, ωστόσο ο κανονισμός της Eurovision είναι σαφής: πολιτικά μηνύματα ή σύμβολα απαγορεύονται και ενδέχεται να επιφέρουν ποινές που φτάνουν μέχρι και τον αποκλεισμό. Αν και η Αλβανία συνεχίζει κανονικά την πορεία της προς τον τελικό της 17ης Μαΐου στη Βασιλεία, η παρουσία της στον διαγωνισμό – τουλάχιστον για την ώρα – κρέμεται από μία κλωστή.
