Κώστας Σαμαράς
Υπέρ της διακοπής της μετάδοσης της θείας κοινωνίας για την προστασία των πιστών τάχθηκε ο πρώην υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης.
Ο πρώην υπουργός απαντώντας σε ερώτηση της δημοσιογράφου σήμερα το πρωί στην εκπομπή “Κοινωνία ώρα Mega”, για το αν θα πρέπει να διακοπεί η Θεία Κοινωνία, τόνισε ότι “εφόσον οι επιστήμονες έχουν αποφανθεί ότι ο ιός μεταδίδεται μέσω του σάλιου και η κυβέρνηση λέει ότι ακολουθεί τις αποφάσεις των επιστημόνων, τότε τι άλλο θέλετε να σας πω;”.
Πρόσθεσε ότι “στην Γερμανία η κυβέρνηση πήρε απόφαση και απαγόρευσε την μετάδοση των αχράντων μυστηρίων και η Εκκλησία είπε ότι σεβόμαστε την απόφαση της κυβέρνησης, δεν σήκωσε αντάρτικο”.
Αναφερόμενος στην ενέργεια του Μητροπολίτη πρώην Καλαβρύτων Αμβροσίου να προβεί σε αφορισμό, ο κ. Φίλης είπε ότι “δεν μπορεί η Εκκλησία εν έτει 2020 να διατηρεί αυτό το αναχρονιστικό δικαίωμα”.
Αναλυτικοτερα η τοποθέτηση του πρώην υπουργού για τον αφορισμό του πρωθυπουργού και δύο υπουργών και την κατάργηση της Θείας Κοινωνίας.
Δεν αξίζει να ασχοληθεί κανείς με τον γνωστό στο πανελλήνιο για τις ακροδεξιές απόψεις του, κ. Αμβρόσιο. Άλλωστε τώρα είναι συνταξιούχος και ιδιωτεύει. Όταν ήταν μητροπολίτης Αιγιαλείας, δηλ. ανώτερος κρατικός λειτουργός, είχε καλωσορίσει τη Χρυσή Αυγή, είχε επιτεθεί εναντίον της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κι εμένα προσωπικά με κατάρες και είχε καταδικαστεί για πράξεις εχθροπάθειας εις βάρος συμπολιτών μας.
Τότε η διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος είχε αποφύγει οποιαδήποτε καταδίκη, επικαλούμενος ο αρχιεπίσκοπος μάλιστα το «δικαίωμα» του κ. Αμβρόσιου να… διατυπώνει την άποψή του.
Το θέμα όμως δεν αφορά τις ακροδεξιές ιδιοτροπίες του κ. Αμβρόσιου. Αφορά τη διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η οποία χτες υπενθύμισε ότι τον αφορισμό δεν μπορεί να τον επιβάλει ένας μεμονωμένος ιεράρχης αλλά η ολομέλεια της Ιεραρχίας εν συνεδριάσει σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος. Άρα ο αφορισμός που επέβαλε ο κ. Αμβρόσιος είναι ανυπόστατος και δεν υπάρχει λόγος να φοβούνται την τιμωρία του θεού ο κ. Μητσοτάκης, η κα Κεραμέως και ο κ. Χαρδαλιάς…
Το πρόβλημα είναι λοιπόν γενικότερο. Είναι δυνατόν εν έτει 2020 να διατηρεί η Εκκλησία της Ελλάδος, ένα ΝΠΔΔ, το αναχρονιστικό και εκδικητικό προνόμιο να αφορίζει; Φτάνοντας στον τραγέλαφο να έχει αρμοδιότητα να αφορίζει ακόμα και την εκτελεστική εξουσία;
Η ιστορία του αφορισμού έχει κηλιδώσει την εκκλησιαστική πρακτική. Υπενθυμίζουμε ότι ο πατριάρχης είχε αφορίσει την επανάσταση του 1821 και ονομαστικά τους πρωταγωνιστές της, ενώ νωρίτερα είχε αφοριστεί η Γαλλική Επανάσταση, οι συναγωνιστές του Ρήγα Φεραίου (δεν ήταν δυνατό να αφορίσουν τον ίδιο γιατί είχε στραγγαλιστεί από τους δημίους του), ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και οι κλέφτες, κι αργότερα ο Εμμανουήλ Ροΐδης για την «Πάπισσα Ιωάννα».
Ενώπιον της Ιεραρχίας ήχθη και ο Ν. Καζαντζάκης για τον «Τελευταίο Πειρασμό». Συγκροτήθηκε ειδική επιτροπή για να τεκμηριώσει την πρόταση για αφορισμό· παρενέβη όμως ο τότε πατριάρχης Αθηναγόρας και ο μεγάλος συγγραφέας γλίτωσε. Βγήκε όμως απόφαση της Ιεραρχίας κατά της κυκλοφορίας των βιβλίων του και ο τότε αρχιεπίσκοπος Θεόκλητος αρνήθηκε να τεθεί η σωρός του σε λαϊκό προσκύνημα στην Μητρόπολη.
Υπάρχει επίσης το ανάθεμα κατά του Βενιζέλου, μια μορφή αφορισμού που οργάνωσε η επίσημη εκκλησία στα χρόνια του Εθνικού Διχασμού. Όπως επίσης υπάρχει αργότερα η άρνηση ιερέων να κηδεύσουν μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού που σκοτώθηκαν στον Εμφύλιο Πόλεμο. Βλέπετε για ορισμένους ο αφορισμός δεν χρειάζεται καν την πολυτέλεια της διαβούλευσης…
Υπάρχουν βεβαίως και ευτράπελα, που δείχνουν ότι η λαϊκή θρησκευτικότητα διακωμωδεί την εκκλησιαστική εκδικητικότητα. Ο Ληξουριώτης συγγραφέας Ανδρέας Λασκαράτος, ο οποίος αφορίστηκε επειδή επέκρινε την εκκλησιαστική ματαιοδοξία, πήγε αυτοπροσώπως στην εκκλησία όταν πληροφορήθηκε ότι θα διαβαστεί ο αφορισμός εις βάρος του και εις επήκοον των συμπολιτών του ζήτησε ο παπάς να διαβάσει αφορισμό και για τα παπούτσια των παιδιών του που έλιωναν και δεν προλάβαινε να τους αγοράζει καινούργια! (Ως γνωστόν, ο αφορισμός περιλαμβάνει και την εκκλησιαστική διαταγή να μη λιώσει το σώμα του αφορισμένου όταν πεθάνει).
Αλλά να επανέλθουμε από εκεί που ξεκινήσαμε: πρέπει να αλλάξει ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος και να μην προβλέπεται η αναχρονιστική εξουσία του αφορισμού. Και άλλα πολλά, βέβαια. Το γεγονός ότι με την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση χάθηκε η ευκαιρία να αλλάξουν ριζικά οι σχέσεις εκκλησίας – κράτους, δεν εμποδίζει την εκλογίκευση και τον εκδημοκρατισμό πλευρών του ισχύοντος καθεστώτος.
Παραμένει πάντοτε η απορία για το θέμα που προκάλεσε τον αφορισμό: η θεία μετάληψη, με τον τρόπο που γίνεται, δηλαδή με το ίδιο κουτάλι στα στόματα όλων των πιστών, μπορεί να αποτελέσει ή όχι μηχανισμό μετάδοσης του ιού; ακούει η κυβέρνηση τους ειδικούς ή υποτάσσεται στα εκκλησιαστικά δόγματα; για να είμαστε δίκαιοι, οι Μητσοτάκης, Κεραμέως, Χαρδαλιάς δεν ασέβησαν, παραβίασαν την κοινή λογική και τις επιστημονικές κατευθύνσεις και επέτρεψαν από χθες κανονικά τη θεία μετάληψη, με τον τρόπο που γίνεται. Στη Γερμανία απαγορεύτηκε. Εκεί η ορθόδοξη εκκλησία δήλωσε ότι με πόνο καρδιάς υποτάσσεται στη νομιμότητα. Εδώ η νομιμότητα τελεί υπό την αίρεση (ή μήπως και υπό τη δαμόκλεια σπάθη του αφορισμού;) της Ιεράς Συνόδου.
Εν κατακλείδι: Η επιβίωση του αναχρονιστικού προνομίου του αφορισμού παραβιάζει τη δημοκρατική τάξη.
