Κώστας Σαμαράς
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, 129 εκατομμύρια εκτάρια δάσος, έκταση ίση με το μέγεθος της Νότιας Αφρικής έχουν χαθεί για πάντα από τη γη από το 1990. Κάθε χρόνο επίσης χάνεται σε δάσος μία περιοχή ίση με το μέγεθος του Παναμά.
Το 15% των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου προέρχεται από την αποψίλωση των δασών. Αμέτρητα είδη φυτών και ζώων χάνουν τον οικότοπό τους κάθε ημέρα, εξέλιξη που είναι απόλυτα καταστροφική για τον πλανήτη μας και δεν μπορούμε πολύ απλά να επιτρέψουμε να συνεχιστεί.
Τι μπορείς όμως να κάνει μπροστά στη μεγάλη καταστροφή; Μπορεί να γίνει κάτι από τον καθένα ώστε να υπάρξει διαφορά προς το καλύτερο; Ο Βραζιλιάνος φωτογράφος Sebastião Salgado και η γυναίκα του Lélia Deluiz Wanick Salgado αποφάσισαν να δείξουν πως μια μικρή ομάδα παθιασμένων και αφοσιωμένων ανθρώπων μπορεί να αντιστρέψει την αποψίλωση των δασών και να ξεκινήσει πετυχημένες προσπάθειες αναδάσωσης.
Ο Salgado είναι ένας ιδιαίτερα αναγνωρισμένος και πετυχημένος φωτογράφος, ο οποίος έχει κερδίσει κάθε σημαντικό βραβείο στο φωτορεπορτάζ και έχει κυκλοφορήσει πολλά βιβλία. Στη δεκαετία του ’90 εξουθενωμένος σωματικά και συναισθηματικά από τη γενοκτονία στη Ρουάντα, επέστρεψε στην πατρίδα του στη Βραζιλία, σε μια περιοχή που κάποτε ήταν ένα πλούσιο τροπικό δάσος. Αντικρίζοντας το θέαμα σοκαρίστηκε, καθώς η περιοχή είχε γίνει άγονη και είχε μείνει χωρίς άγρια ζωή. Παρόλα αυτά η γυναίκα του Lelia πίστευε ότι μπορούσε ο τόπος να βρει πάλι τη χαμένη του ομορφιά.
«Η γη ήταν τόσο άρρωστη όσο εγώ – τα πάντα ήταν κατεστραμμένα», δήλωσε ο Salgado στον Guardian το 2015. «Μόλις το 0,5% της γης ήταν καλυμμένο από ΄δέντρα. Τότε η σύζυγός μου είχε μια υπέροχη ιδέα να φυτεύσουμε και να ζωντανέψουμε το δάσος. Και όταν αρχίσαμε να το κάνουμε, τότε όλα τα έντομα, τα πουλά και τα ψάρια επέστρεψαν. Χάρη στην αύξηση των δέντρων, αναγεννήθηκα κι εγώ «.
Ο Sebastiao και η Lelia ίδρυσαν το ινστιτούτο Terra, μια μικρή οργάνωση που έχει φυτέψει από τότε 4 εκατομμύρια φυτά και έχει αναστήσει το δάσος. «Ίσως έχουμε λύση», ανέφερε ο Salgado. «Υπάρχει μια οντότητα στον πλανήτη μας που μπορεί να μετατρέψει το διοξείδιο του άνθρακα σε οξυγόνο, που είναι το δέντρο. Πρέπει να ξαναφυτέψουμε τα δάση.»
Ωστόσο σημειώνει ότι η αναδάσωση πρέπει να είναι προσεκτική: «Χρειαζόμαστε δάση από γηγενή δέντρα. Διαφορετικά τα ζώα δεν πρόκειται να έρθουν και τα δάση θα παραμείνουν σιωπηλά.»
Αφού εξασφάλισαν να φυτευθούν μόνο γηγενή φυτά, η περιοχή γνώρισε αξιοσημείωτη ανάπτυξη τα επόμενα 20 χρόνια. Η άγρια ζωή επέστρεψε και εκεί όπου υπήρχε θανατηφόρα σιωπή, τώρα υπάρχει μια «κακοφωνία» από καλέσματα πουλιών και ζουζουνίσματα εντόμων.
Συνολικά έχουν επιστρέψει 172 είδη πουλιών, όπως και 33 είδη θηλαστικών, 293 είδη φυτών, 15 είδη ερπετών και 15 είδη αμφίβιων. Ένα ολόκληρο οικοσύστημα ξαναχτίστηκε από το μηδέν.
Το πρότζεκτ ενέπνευσε εκατομμύρια κόσμου, καθώς έδωσε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα οικολογική δράσης που δείχνει πόσο γρήγορα το περιβάλλον μπορεί να επανέλθει με συλλογικές και μελετημένες δράσεις.
