Κώστας Σαμαράς
Όταν συμβαίνουν στον ύπνο, τα εγκεφαλικά δεν έχουν άμεση αντιμετώπιση και αυτό τα καθιστά πιο σοβαρά από άλλους τύπους εγκεφαλικού.κά
Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο εμποδίζεται από έναν θρόμβο ή όταν ένα αιμοφόρο αγγείο στον εγκέφαλο σπάσει ή διαρρεύσει.
Στις επόμενες ενότητες θα καλύψουμε τα βασικά γεγονότα για τα εγκεφαλικά επεισόδια στον ύπνο.
Πώς θα καταλάβω αν είχα εγκεφαλικό στον ύπνο μου;
Όταν κάποιος πάθει εγκεφαλικό στον ύπνο, τα νευρολογικά συμπτώματα εμφανίζονται αφού ξυπνήσει. Μερικά από τα άμεσα συμπτώματα μπορεί να είναι:
-
μούδιασμα ή παράλυση στη μία πλευρά του σώματος, ιδιαίτερα στο χέρι, στο πόδι ή στο πρόσωπο
-
δυσκολία στην ομιλία ή ακαθόριστος λόγος
-
δυσκολία στην κατανόηση άλλων
-
σύγχυση ή αποπροσανατολισμός
-
θολή, διπλή ή σκοτεινή όραση
-
δυσκολία στο περπάτημα ή απώλεια ισορροπίας
-
έντονος και ξαφνικός πονοκέφαλος
-
ναυτία, εμετός ή ζάλη
-
σπασμοί ή απώλεια συνείδησης
Ένας άλλος τρόπος να αναγνωρίσει κανείς πιθανό εγκεφαλικό είναι η μέθοδος F.A.S.T, που αναφέρεται σε:
-
Face (πρόσωπο που «κρεμάει»)
-
Arm (αδυναμία στο χέρι)
-
Speech (δυσκολία στην ομιλία)
-
Time (χρόνος — ανάγκη για άμεση βοήθεια).
Μπορεί να προληφθεί το εγκεφαλικό στον ύπνο;
Οι συνήθειές σας πριν τον ύπνο επηρεάζουν σημαντικά τον κίνδυνο εγκεφαλικού ύπνου, ειδικά με την πάροδο του χρόνου.
Τη νύχτα η αρτηριακή πίεση πέφτει και το σώμα «ρυθμίζεται» ξανά, επομένως η φροντίδα του καρδιαγγειακού συστήματος το βράδυ είναι πολύ σημαντική.
Τι δεν πρέπει να κάνετε πριν τον ύπνο (παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό στον ύπνο):
1. Μην τρώτε βαριά ή αλμυρά γεύματα αργά το βράδυ
- Τα μεγάλα γεύματα ή τα αλμυρά σνακ αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και επιβαρύνουν τον ύπνο.
- Ολοκληρώστε το φαγητό 2–3 ώρες πριν τον ύπνο.
2. Περιορίστε το αλκοόλ και το κάπνισμα
- Το αλκοόλ αυξάνει την πίεση κατά τη διάρκεια του ύπνου.
- Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης και βλάπτει τα αγγεία.
3. Μην κοιμάστε θυμωμένοι ή αγχωμένοι
- Το συναισθηματικό στρες προκαλεί απότομες αυξήσεις πίεσης.
- Οι καβγάδες ή το άγχος πριν τον ύπνο βλάπτουν την καρδιά και τον ύπνο σας.
4. Αποφύγετε τις οθόνες 1 ώρα πριν τον ύπνο
- Το μπλε φως καταστέλλει τη μελατονίνη και διαταράσσει τον κύκλο ύπνου.
- Ο κακός ύπνος μακροπρόθεσμα αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού.
5. Μην αγνοείτε ενοχλήσεις στο στήθος, αρρυθμίες ή πονοκεφάλους
- Αν αισθανθείτε σφίξιμο στο στήθος, ξαφνικό ακανόνιστο καρδιακό χτύπο ή ασυνήθιστους πονοκεφάλους το βράδυ, μην περιμένετε μέχρι το πρωί — ζητήστε άμεσα βοήθεια.
Τι πρέπει να κάνετε πριν τον ύπνο για να βοηθήσετε στην πρόληψη εγκεφαλικών:
1. Εξασφαλίστε 7–9 ώρες ποιοτικού ύπνου
- Ο κακός ή λίγος ύπνος αυξάνει τον κίνδυνο μέσω πίεσης, σακχάρου και φλεγμονής.
- Διατηρήστε σταθερό ωράριο ύπνου — ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.
2. Μείνετε ενυδατωμένοι (αλλά όχι υπερβολικά)
- Η ελαφριά αφυδάτωση πυκνώνει το αίμα και αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβων.
- Ένα μικρό ποτήρι νερό 1 ώρα πριν τον ύπνο είναι χρήσιμο, αλλά αποφύγετε υπερβολική ποσότητα.
3. Πάρτε τα φάρμακά σας όπως έχουν συνταγογραφηθεί
Ιδιαίτερα για:
- Υπέρταση
- Κολπική μαρμαρυγή (π.χ. αντιπηκτικά όπως apixaban, warfarin)
- Υψηλή χοληστερίνη
-
-
Κάποια αντιυπερτασικά δρουν καλύτερα το βράδυ (ρωτήστε τον γιατρό σας).
-
4. Χαλαρώστε σώμα και νου
- Δοκιμάστε βαθιές αναπνοές, ελαφριές διατάσεις ή διαλογισμό.
- Το χρόνιο στρες και ο κακός ύπνος αυξάνουν την πίεση.
5. Χρησιμοποιήστε τη συσκευή CPAP αν έχετε υπνική άπνοια
- Η αθεράπευτη υπνική άπνοια προκαλεί πτώσεις οξυγόνου, αυξήσεις πίεσης και πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εγκεφαλικού.
6. Κάντε έναν σύντομο περίπατο μετά το βραδινό
- Ο ελαφρύς περίπατος βοηθά στη ρύθμιση σακχάρου και πίεσης.
- Αποφύγετε την έντονη άσκηση λίγο πριν τον ύπνο.
Εγκεφαλικό στον ύπνο: Αίτια
Όταν κάποιος παθαίνει εγκεφαλικό στον ύπνο, είναι δύσκολο να γνωρίζει πότε ακριβώς του συνέβη. Ξυπνάει με συμπτώματα και απλά αντιλαμβάνεται ότι κάτι του συνέβη κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι περίπου το 20% όλων των οξέων ισχαιμικών εγκεφαλικών συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου, αλλά οι ερευνητές εξακολουθούν να μην είναι απολύτως σίγουροι πώς ακριβώς προκαλούνται.
Μία μελέτη από το 2017 διερεύνησε τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την αιτία, την ανάπτυξη και τα κλινικά χαρακτηριστικά των εγκεφαλικών επεισοδίων που συμβαίνουν στον ύπνο. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, δύο είναι οι κύριοι παράγοντες που στον κίνδυνο εγκεφαλικού στον ύπνο:
- Ώρα της ημέρας: Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου τις πρώτες πρωινές ώρες της ημέρας, ειδικά κατά την περίοδο από τις 6 το πρωί έως το μεσημέρι.
- Κατάσταση υγείας: Η έρευνα δείχνει ότι καταστάσεις όπως η κολπική μαρμαρυγή και η αποφρακτική άπνοια ύπνου μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού στον ύπνο.
Εκτός από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου, τα εγκεφαλικά επεισόδια στον ύπνο δεν φαίνεται να είναι κλινικά διαφορετικά από εκείνα που συμβαίνουν ενώ κάποιος είναι ξύπνιος.
Ωστόσο, επειδή δεν γίνονται άμεσα αντιληπτά και καθυστερεί η ανάλογη έγκαιρη θεραπεία, βλάπτουν τον εγκέφαλο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου.
