Γιατί η Ελλάδα τuπώνει εφέτος 5εuρα;

Στην καθημερινή μας ζωή, όλο και περισσότεροι πληρώνουν πλέον με κάρτα ή κάνουν τις συναλλαγές τους ηλεκτρονικά. Παρ` όλα αυτά, εξακολουθούν να κυκλοφορούν τεράστιες ποσότητες μετρητών.

Στη ζώνη του ευρώ, το ποσοστό των πληρωμών σε μετρητά μειώθηκε πάντως από 72% σε 59%, μόνο τα τελευταία τρία χρόνια. Στα τέλη Ιανουαρίου, στην ευρωζώνη κυκλοφορούσαν χαρτονομίσματα αξίας πάνω από 1,5 τρισεκατομμύρια, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αναθέσει μάλιστα στην Ελλάδα, μαζί με την Ισπανία, να τυπώσουν για το 2024 το σύνολο των νέων χαρτονομισμάτων των πέντε ευρώ για όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι δύο χώρες θα εκτυπώσουν 313,8 εκατομμύρια χαρτονομίσματα των πέντε ευρώ που απαιτεί ο ευρωπαϊκός οργανισμός για το τρέχον έτος.

Η Ισπανία θα εκτυπώσει επίσης και τα τραπεζογραμμάτια των 10 ευρώ για ολόκληρη την ευρωζώνη, για το 2024. Συγκεκριμένα, η Τράπεζα της Ισπανίας έχει ως αποστολή την εκτύπωση 424,2 εκατ. τραπεζογραμματίων των 10 ευρώ, που ισοδυναμούν με αξία 4,24 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε η ΕΚΤ.

Άλλες Κεντρικές Τράπεζες στις χώρες της ευρωζώνης θα εκτυπώσουν επίσης 1.538,4 εκατομμύρια τραπεζογραμμάτια των 50 ευρώ, 564,9 εκατομμύρια των 20 ευρώ, 527,5 εκατομμύρια των 100 ευρώ και 164,2 εκατομμύρια χαρτονομίσματα των 200 ευρώ. Για την ιστορία, προκειμένου να περιορίσει το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, η ΕΚΤ σταμάτησε να εκδίδει χαρτονομίσματα των 500 ευρώ εδώ και πέντε χρόνια. Ως αποτέλεσμα, η ζήτηση για χαρτονομίσματα των 100 και 200 ​​ευρώ αυξήθηκε.

Θα τυπωθούν 3,53 εκατομμύρια χαρτονομίσματα

Συνολικά αναμένεται να εκδοθούν φέτος 3,53 εκατομμύρια τραπεζογραμμάτια, συνολικής αξίας 179,6 δισεκατομμυρίων ευρώ – που αντιπροσωπεύει 11% περισσότερες μονάδες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, όπου τυπώθηκαν 3,14 εκατομμύρια χαρτονομίσματα του ευρώ.

Η ΕΚΤ συνήθως δεν ορίζει την παραγωγή μιας συγκεκριμένης ονομαστικής αξίας στην ίδια κεντρική τράπεζα κάθε χρόνο, αλλά προχωρά σε διαφοροποίηση. «Η παραγωγή τραπεζογραμματίων ξεκινά με έναν υπολογισμό από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών της ευρωζώνης με τον οποίο σκοπεύουν να καθορίσουν πόσα χαρτονομίσματα πρέπει να αντικατασταθούν, καθώς δεν είναι κατάλληλα για κυκλοφορία, αλλά και την ποσότητα που απαιτείται για την ικανοποίηση της ζήτησης. Η ΕΚΤ προσθέτει μια γενική πρόβλεψη για το σύνολο», τονίζουν στη Ναυτεμπορική τραπεζικοί παράγοντες.

«Αφού γίνουν γνωστές οι συνολικές ανάγκες, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εκχωρεί τους όγκους παραγωγής και την ποσότητα των χαρτονομισμάτων που πρέπει να εκτυπωθούν από  κάθε εθνική τράπεζα, με βάση τη συνεισφορά της καθεμίας στο κεφάλαιο της ΕΚΤ», εξηγούν οι ίδιες πηγές. «Η κατανομή της παραγωγής λαμβάνει υπόψη  κριτήρια αποτελεσματικότητας και το κόστος εκτύπωσης κάθε τραπεζογραμματίου».

Πιο ακριβά τα μετρητά

Τραπεζικοί παράγοντες λένε μάλιστα ότι πολλοί Ευρωπαίοι παραμένουν δύσπιστοι προς τα εναλλακτικά μέσα πληρωμής και εξακολουθούν να προτιμούν τα μετρητά. Παρά το γεγονός ότι τα μετρητά είναι πιο… ακριβά, καθώς πέρα από τα έξοδα εκτύπωσης, η συντήρηση των ΑΤΜ κοστίζει πολλά δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε όλη την ευρωζώνη και οι έμποροι λιανικής πρέπει να ξοδεύουν επίσης αρκετά δισεκατομμύρια για να μεταφέρουν τα μετρητά. Όλα αυτά τα κόστη μετακυλίονται έμμεσα στους πελάτες.

«Η αυξημένη ζήτηση για τραπεζογραμμάτια πάντως είναι ένα τυπικό φαινόμενο σε περιόδους κρίσης, όπου οι άνθρωποι βασίζονται σε δοκιμασμένα προϊόντα και εμπιστεύονται τα μετρητά ως ασφαλή χρήματα», γράφει η Bundesbank σε μια μελέτη. Μεγάλα ποσά μετρητών συσσωρεύτηκαν επίσης σε χώρες με υψηλά επίπεδα διαφθοράς, κακή διοίκηση και ακριβά και ανεπαρκή τραπεζικά συστήματα.

Ψηφιακό ευρώ

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ετοιμάζεται πάντως για την εισαγωγή ψηφιακού ευρώ, προκειμένου να αλλάξει τον τρόπο χρήσης του χρήματος, τις επόμενες δεκαετίες. Στόχος είναι να δοθεί στους Ευρωπαίους πολίτες ένας ασφαλής τρόπος να πραγματοποιούν αγορές χωρίς να εξαρτώνται από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που ελέγχονται από μη ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως οι Mastercard, Visa, Apple Pay και Google Pay.

«Το ψηφιακό ευρώ θα είναι χρήμα  της κεντρικής τράπεζας που πηγαίνει από την ΕΚΤ στους πολίτες. Εδώ ακριβώς έγκειται η θεμελιώδης αλλαγή στο νομισματικό σύστημα που θα μπορούσε να επιφέρει η μεταρρύθμιση: Για πρώτη φορά, οι άνθρωποι θα έρχονταν σε άμεση επαφή με τα χρήματα της κεντρικής τράπεζας, χωρίς μετρητά. Έτσι, το ψηφιακό ευρώ θα είναι σαν τα μετρητά», τονίζουν τραπεζικές πηγές. Οι πολίτες της ευρωζώνης μπορεί στο μέλλον να πάρουν κάρτες από την ΕΚΤ. Θα μπορούσαν να μεταφέρουν χρήματα από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους και  να τα μετατρέψουν από χρήματα τραπεζών σε χρήματα κεντρικής τράπεζας.