Κώστας Σαμαράς
O γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε χθες Παρασκευή «όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές να δείξουν αυτοσυγκράτηση», μετά την απόφαση του Κοσόβου να αποκτήσει στρατό. Μια απόφαση που φέρνει τις σχέσεις Κοσόβου – Σερβίας σε νέα φάση έντασης. Το Βελιγράδι απειλεί με αντίμετρα και οι Κοσοβάροι βρίσκουν στην Αλβανία αυτά που δεν τους προσφέρει η ΕΕ.
Την ίδια ώρα διοργανώθηκε έκτακτη σύνοδος κεκλεισμένων των θυρών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών κατόπιν αιτήματος της Σερβίας.
Ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς είχε νωρίτερα χθες επικρίνει την απόφαση αυτή του Κοσόβου, την οποία υποστηρίζουν οι ΗΠΑ, και είχε ζητήσει την διεξαγωγή της έκτακτης αυτής συνόδου των 15 μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Μετά την σύνοδο, διπλωμάτες δήλωσαν ότι η Ρωσία, η οποία υποστηρίζει τη Σερβία, ζήτησε τη διεξαγωγή δημόσιας συνόδου του Συμβουλίου Ασφαλείας στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας. Ο Σέρβος πρόεδρος ενδέχεται να παρευρεθεί, σύμφωνα με διπλωμάτη, ο οποίος διευκρίνισε ότι ευρωπαϊκές χώρες φάνηκαν επιφυλακτικές στην ιδέα της διεξαγωγής μιας δημόσιας συνόδου.
Σε ανακοίνωσή του, ο Γκουτέρες σημειώνει ότι «έλαβε γνώση και ανησυχεί» για την απόφαση του Κοσόβου που έχει στόχο να ενισχύσει τις δυνάμεις ασφαλείας του.
«Η απόφαση 1244 του 1999 είναι το μόνο νόμιμο πλαίσιο για μια διεθνή παρουσία ασφαλείας» στο Κόσοβο και η δύναμη του ΝΑΤΟ KFOR έχει την ευθύνη για την εγγύηση «ενός ασφαλούς περιβάλλοντος» στη χώρα αυτή, υπενθυμίζει.
«Κατά συνέπεια, οποιοσδήποτε περιορισμός της ευθύνης της KFOR στην εκπλήρωση των υπευθυνοτήτων της όσον αφορά την ασφάλεια θα ήταν ασύμβατος με αυτήν την απόφαση», προειδοποιεί ο Γκουτέρες.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ «καλεί όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές να δείξουν αυτοσυγκράτηση και να απέχουν από ενέργειες που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις και να προκαλέσουν μια νέα οπισθοδρόμηση στον διάλογο που διευκολύνει η ΕΕ για μια εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Βελιγραδίου και της Πρίστινας».
Η αμερικανική υποστήριξη στην δημιουργία ενός στρατού στο Κόσοβο έρχεται ενώ οι ΗΠΑ ζήτησαν τον Οκτώβριο από τον Αντόνιο Γκουτέρες να προετοιμάσει μια στρατηγική για τον τερματισμό της αποστολής του ΟΗΕ στο Κόσοβο έπειτα από σχεδόν 20 χρόνια παρουσίας.
Ωθούμενες από τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Τζον Μπόλτον, οι ΗΠΑ, η χώρα που έχει τη μεγαλύτερη οικονομική συμβολή στον ΟΗΕ, δείχνουν όλο και περισσότερο τη βούλησή τους να τελειώνουν με τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις που δεν έχουν πλέον, σύμφωνα με αυτές, λόγο ύπαρξης.
Απογοήτευση για την ΕΕ
Με την πάροδο του χρόνου υποχωρεί εμφανώς η επιρροή της ΕΕ, η οποία για χρόνια έπαιζε το ρόλο του έντιμου διαμεσολαβητή ανάμεσα στις δύο χώρες. Για τις δύο βαλκανικές χώρες δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο δέλεαρ που να κάνει την ΕΕ θελκτική. Για τις προοπτικές ένταξης της Σερβίας, που στις αρχές του χρόνου τοποθετούνταν αόριστα στο 2025, κανείς δεν θέλει πια να δεσμευθεί στις Βρυξέλλες. Και στο Κόσοβο, που δεν έχει αναγνωριστεί από 5 χώρες-μέλη της ΕΕ, έχει εξανεμιστεί η ευρωπαϊκή ευφορία,μετά την παράταση της υποχρέωσης βίζας για τους πολίτες της παρά το ότι πληροί όλες τις προϋποθέσεις. Έτσι, οι κάτοικοι του είναι οι μόνοι στην περιοχή που δεν μπορούν να ταξιδέψουν ελεύθερα στην Ευρώπη. Η απογοήτευσή τους είναι εμφανής. Δεν υπάρχει Κοσοβάρος που να μην έχει συγγενείς στη Γερμανία ή σε άλλες χώρες της ΕΕ. Η μόνη διέξοδος που έχουν είναι διαβατήριο που να επιτρέπει ελευθερία για ταξίδια. Κι αυτό το δίνει η γειτονική Αλαβνία. Ο αλβανός πρωθυπουργό Έντι Ράμα πρόσφερε στους Κοσοβάρους αλβανικό διαβατήριο, σε περίπτωση που η ΕΕ αρνούνταν την κατάργηση της βίζας. Να λοιπόν που ήρθε η ώρα. Η προσφορά θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα.
Η Αλβανία προσφέρει και κάτι περισσότερο στο βόρειο γείτονά της, οικονομική διασύνδεση, και μέσω αυτής μια πραγματική εναλλακτική σε σχέση με τη Σερβία, από την οποία μέχρι τώρα εξαρτιόταν. Από τότε όμως που η Σερβία εμπόδισε το Κοσσυφοπέδιο να γίνει μέλος στην Ιντερπόλ, η Πρίστινα επέβαλε δασμούς στα σερβικά προϊόντα καταργώντας στην ουσία τις εισαγωγές. Παρά τις προειδοποιήσεις και τις απόψεις διεθνών διαμεσολαβητών και εμπειρογνωμόνων η κυβέρνηση στην Πρίστινα εμμένει στην απόφασή της και κόβει έτσι τις ζωτικής σημασίας για την ίδια εισαγωγές εμπορικών προϊόντων. Ποιος αναπληρώνει το κενό; Η Αλβανία.
Κανείς δεν αναμένει στρατιωτική κλιμάκωση
Λίγες ημέρες πριν από τη διακοπή των εμπορικών εισαγωγών στην πόλη Πέγια, (Πετς στα σερβικά) έγινε μια αξιομνημόνευτη συνάντηση των δύο κυβερνήσεων με το σύνθημα, «Ένας Λαός, Μια Γλώσσα, Ένα Όνειρο». Μέλη των υπουργικών συμβουλίων Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου συμφώνησαν σε μια σειρά από μακρόπνοους πολιτικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς στόχους, από κοινού στην περιοχή και προς την Ευρώπη, με δύο κεφαλές αλλά με μια φωνή. Αυτά ήταν τα όλο πάθος μηνύματα της συνάντησης που επισφραγίστηκε με το σύμβολο του δικέφαλου αετού, ένα μισητό στη Σερβία σύμβολο. Εκ των πραγμάτων το Κοσσυφοπέδιο ανεξαρτητοποιείται και οικονομικά έναντι της Σερβίας, η δε σερβική μειονότητα του Κοσόβου απομονώνεται. Όλα αυτά δεν αποκλείεται να οδηγήσουν στην de facto διαίρεση του Κοσσυφοπεδίου και μακροπρόθεσμα σε μια συνομοσπονδία του αλβανικού του τμήματος με την ίδια την Αλβανία.
Η ίδρυση ίδιου στρατού ενισχύει την τεταμένη κατάσταση. Η Σερβία απειλεί το Κόσοβο με πόλεμο, εάν όντως την Παρασκευή (σ.σ. χτες) αποφασίσει τη σύσταση ενόπλων δυνάμεων. Ακόμη κι αν με την παρουσία της KFOR υπάρχει ασφάλεια στα σύνορα, δεν αποκλείεται η Σερβία να προβεί σε ενέργειες για την προστασία της σερβικής μειονότητας. Η πρωθυπουργός της Σερβίας Άνα Μπρνάμπιτς άφησε την απειλή να αιωρείται. Βέβαια κανείς δεν αναμένει μεγαλύτερη στρατιωτική κλιμάκωση γιατί το Κόσοβο είναι υπό την άμεση προστασία των ΗΠΑ. Εκτός από τον αμερικανό πρέσβη κανείς άλλος εκπρόσωπος νατοϊκής χώρας δεν έχει ταχθεί υπέρ ενός κοσοβάρικου στρατού.
