Κώστας Σαμαράς
«Μας πουλάει και τρέλα» ο πρωθυπουργός των Σκοπίων! Εχουν πάρει όλοι χαμπάρι τι κυβέρνηση έχουμε και της ρίχνουν δούλεμα. Σε ερώτηση εάν η χώρα του έχει εδαφικές διεκδικήσεις έναντι της Ελλάδας, ο κ. Ζάεφ απαντά: «Ναι, λοιπόν, τα καλοκαίρια θέλουμε να καταλαμβάνουμε τις ωραίες παραλίες και τα νησιά της Ελλάδας. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο «Μακεδόνες» επισκέπτονται κάθε χρόνο την Ελλάδα, ξοδεύουμε τα χρήματά μας εκεί, αγαπάμε την Ελλάδα, υπάρχουν πολλές επαφές μεταξύ επιχειρηματιών και τουριστών στην Ελλάδα. Αλλά για να μιλήσουμε και σοβαρά: πέρα από αυτό δεν κάνουμε φυσικά άλλες ‘σκέψεις κατάληψης’».
Κάνοντας στη συνέχεια λόγο για ένα «χαζό πολιτικό πρόβλημα» ο κ.Ζάεφ επισημαίνει ότι η διμερής διένεξη για το όνομα συνιστά πρόσκομμα για την ανάπτυξη των φιλικών και καλών οικονομικών σχέσεων μεταξύ των δυο πλευρών.
Ερωτηθείς εάν είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί ένα όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό, ο πρωθυπουργός της FYROM απαντά:
«Στο παρελθόν αυτό ήταν για εμάς ταμπού. Ως πρωθυπουργός της Μακεδονίας μπορώ όμως να ανακοινώσω πλέον επίσημα ότι είναι αποδεκτό για εμάς διότι συνιστά μια πραγματικότητα. Η Μακεδονία είναι μια ιστορική περιοχή που εκτείνεται σε τρεις χώρες (υποκρύπτει αλυτρωτισμό):
στη δική μας, την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Η χώρα μας είναι το βόρειο ή το άνω τμήμα. Το νότιο τμήμα είναι στην Ελλάδα, το ανατολικό στη Βουλγαρία. Πρόκειται για δεδομένα και δεν θα έπρεπε να τα αμφισβητούμε. Καθότι αντιλαμβανόμαστε και αποδεχόμαστε ότι οι Έλληνες επιθυμούν έναν διαχωρισμό, είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε ένα γεωγραφικό προσδιορισμό».
Την ίδια ώρα πάντως ο Ζόραν Ζάεφ απορρίπτει την ελληνική πρόταση για αμετάφραστη χρήση του ονόματος σε διεθνές επίπεδο.
«Για να είμαι ειλικρινής δεν βλέπω λογικά επιχειρήματα ως προς αυτό. Πως θα γίνει πρακτικά αυτό να μην μεταφράζεται το όνομα του κράτους μας; Θα πρέπει να αναγκάσουμε την καγκελάριο Μέρκελ ή τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να λένε για παράδειγμα Severna Makedonija (Βόρεια Μακεδονία); Αυτό δεν θα είχε προηγούμενο διεθνώς».
«Επιχειρούμε να οικοδομήσουμε μια φιλική ατμόσφαιρα με το γείτονά μας και να επιλύσουμε τη διαμάχη μέσω διαπραγματεύσεων. Πιστεύω ότι οι Έλληνες φίλοι μας θέλουν τώρα πραγματικά και ειλικρινά να βρεθεί μια λύση γι΄ αυτό το πρόβλημα. Αυτό θα ήταν καλό όχι μόνον για την Ελλάδα και τη Μακεδονία αλλά για ολόκληρη την περιοχή. Ωστόσο πρέπει να είναι μια λύση που να διασφαλίζει και στις δυο πλευρές την ταυτότητα και αξιοπρέπειά τους», επισημαίνει ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ σε εκτενή συνέντευξη που δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική έκδοση του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel.
Όταν κλήθηκε να σχολιάσει τις πρόσφατες μαζικές διαδηλώσεις στην Ελλάδα για το ζήτημα της ονομασίας, ο κ. Ζάεφ επισημαίνει ότι «[…] σε μια δημοκρατία είναι δικαίωμα των ανθρώπων να διαδηλώνουν και μπορώ να καταλάβω και ορισμένους ακραίους που είναι κατά μια λύσης γιατί αυτή προσβάλει τα προσωπικά τους συναισθήματα.
Πιστεύω όμως ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων είναι επίσης υπέρ της λύσης διότι γνωρίζουν ότι αυτό είναι καλό για την εικόνα της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή και συνεπώς για το μέλλον της. Πιστεύω ότι και ο ομόλογός μου Αλέξης Τσίπρας σκέφτεται κατ΄ αυτό τον τρόπο. Με την επίλυση της διαμάχης, η Ελλάδα θα έρχονταν και πάλι πιο κοντά στη θέση που της αξίζει, δηλαδή στη θέση μιας ηγέτιδας δύναμης της περιοχής», λέει χαρακτηριστικά ο Ζόραν Ζάεφ.
Διαμεσολάβηση του Βερολίνου;
Όσον αφορά το ενδεχόμενο διαμεσολάβησης του Βερολίνου -με αφορμή την πρόσφατη συνάντησή του με τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ- ο πρωθυπουργός των Σκοπίων επισημαίνει ότι Αθήνα και Σκόπια χρειάζονται μεν στήριξη και ενθάρρυνση αλλά οι δυο πλευρές θα προχωρήσουν μόνες τους στη λήψη μιας αυτόνομης και κυρίαρχης απόφαση.
Η Ελλάδα χρειάζεται εταίρο που να έχει αξιοπρέπεια
Εξίσου κατηγορηματικός είναι ο κ. Ζάεφ και όσον αφορά την ελληνική αξίωση για συνταγματική αναθεώρηση προκειμένου να χρησιμοποιείται στο εσωτερικό μόνον η σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό:
«Το όνομά μας είναι η περηφάνια και η ταυτότητά μας. Δεν διακρίνω κανένα λόγο για την απαίτηση να το αλλάξουμε στο σύνταγμά μας, αυτό θα έπληττε την αξιοπρέπειά μας. Η Ελλάδα χρειάζεται έναν αξιόπιστο εταίρο και όχι έναν εταίρο χωρίς αξιοπρέπεια. Ένα σύνταγμα μπορεί να αναθεωρηθεί και αυτό με τη σειρά του να αναιρεθεί και πάλι. Η σημαντικότερη εγγύηση για την Ελλάδα όμως είναι ότι η λύση της διαμάχης για το όνομα θα έχει ισχύ. Γι΄ αυτό υπάρχουν διεθνείς συνθήκες, οι οποίες επικυρώνονται για να ισχύουν στη συνέχεια σε διεθνή όργανα».
Ο κ. Ζάεφ, τέλος, επισημαίνει ότι μετά την αφαίρεση των πινακίδων με το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν προβλέπονται καταρχήν άλλες πρωτοβουλίες, ωστόσο μελλοντικά θα γίνουν και άλλα βήματα, όπως η σύσταση κοινών επιτροπών για την επεξεργασία των σχολικών βιβλίων ιστορίας.
Τι περιλαμβάνει το προσύμφωνο Ελλάδας-Σκοπίων -GornaMakedonija και άλλα αλυτρωτικά
Επτά κεφάλαια με όλα τα καίρια ζητήματα που αφορούν στο όνομα των Σκοπίων περιλαμβάνει το προσύμφωνο της κυβέρνησης, το οποίο αναμένεται να παρουσιάσει ο υπουργός Εξωτερικών στην ΠΓΜΔ την επόμενη εβδομάδα και το οποίο βρίσκεται ήδη στα χέρια του πρωθυπουργού.
Σύμφωνα με το tvxs.gr, η πλευρά της ΠΓΔΜ είναι ήδη ενήμερη για το βασικό περιεχόμενο του προσυμφώνου. Στο σχέδιο συμφωνίας περιλαμβάνονται σε επτά κεφάλαια όλα τα καίρια ζητήματα:
Η ονομασία,
το εύρος χρήσης,
η γλώσσα,
η ταυτότητα,
οι εμπορικές χρήσεις της ονομασίας,
τα ακρωνύμια και
οι συντμήσεις.
Στο ζήτημα της ονομασίας η πρόταση της ελληνικής πλευράς είναι οριστικά το GornaMakedonija (Άνω Μακεδονία) σε σλαβική γραφή και αμετάφραστο.
Είναι μια πρόταση που, κατ΄αρχάς, φέρεται να έχει αποδεχθεί ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ αλλά η τελική τύχη της συνδέεται άμεσα με την διευθέτηση και των υπόλοιπων κομβικών ζητημάτων.
Το erga omnes στο εύρος χρήσης του ονόματος – ήτοι η ισχύς του έναντι όλων τόσο διεθνώς όσο και στο εσωτερικό της χώρας – παραμένει αδιαπραγμάτευτη θέση της ελληνικής πλευράς, ενώ τα μεγαλύτερα «αγκάθια» εξακολουθούν να είναι η ταυτότητα και η γλώσσα.
Και στα δύο αυτά θέματα η πλευρά Ζάεφ εμφανίζεται ιδιαιτέρως συγκρατημένη καθώς δέχεται ισχυρές πιέσεις από τον σκληρό πολιτικό άξονα εντός των Σκοπίων, ο οποίος εκφράζεται κυρίως δια του προέδρου της χώρας Γκεόργκι Ιβανόφ και του υπουργού Εξωτερικών Νικολά Ντιμιτρόφ. Και οι δύο προέρχονται από το εθνικιστικό κόμμα της αντιπολίτευσης VMRO.
Iδιαίτερα σύνθετα θέματα θεωρούνται και εκείνα που αφορούν τις συντμήσεις αλλά και τις εμπορικές χρήσεις του ονόματος της χώρας. Οι σημερινές συντομογραφίες είναι το MK και το MKD, που αμφότερα παραπέμπουν στον όρο «Μακεδονία» και η αλλαγή τους θα απαιτήσει χρόνο.
Χρονοβόρα, και αρκετά περίπλοκη λόγω ζητημάτων που αφορούν κυρίως τις εξαγωγές, θεωρείται και το θέμα των εμπορικών χρήσεων, ενώ σε άλλο επίπεδο δύσκολη είναι και η διαχείριση της αλλαγής του εθνικού ύμνου της ΠΓΔΜ. Ο ύμνος περιλαμβάνει στίχους που θεωρείται ότι εμπεριέχουν στοιχεία αλυτρωτισμού, η αλλαγή του όμως για ευνόητους λόγους εσωτερικών αντιστάσεων και ευαισθησιών επίσης δεν είναι εύκολη.
Το χρονοδιάγραμμα
Τα σημεία τριβής, πάντως, όπως αναφέρει το tvxs, είναι απολύτως εντοπισμένα και από τις δύο πλευρές και εκεί αναμένεται να πέσει και το βάρος του επόμενου διαστήματος για την επίτευξη συμβιβασμού. Σε κάθε περίπτωση, Αθήνα και Σκόπια έχουν συμφωνήσει σε ταχεία διαδικασία με χρονικό ορόσημο, σύμφωνα με τις πληροφορίες, το τέλος Μαρτίου.
Εως τότε θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί πλήρως οι διμερείς διαβουλεύσεις επί του προσυμφώνου και να υπάρξει καθαρή εικόνα, και μήνυμα, προς την διεθνή κοινότητα για το εάν υπάρχουν ουσιαστικές προοπτικές επίτευξης τελικής συμφωνίας.
Ο Μάιος, άλλωστε, είναι ο μήνας κατά τον οποίον η Ευρωπαϊκή Ενωση θα ανακοινώσει τις αποφάσεις της για την ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και η πΓΔΜ γνωρίζει ότι δεν μπορεί να προσβλέπει σε άμεσο προενταξιακό καθεστώς εάν δεν υπάρχει έως τότε βάση επίλυσης του Μακεδονικού.
