Κώστας Σαμαράς
Η ζωή της κυλά χωρίς απωθημένα, «ακριβώς όπως την επέλεξε». Η 21χρονη Ίλια φωτογραφήθηκε από την Πηνελόπη Μασούρη πριν αναχωρήσει για την Ινδία κυνηγώντας μια καριέρα στο μόντελινγκ, και μοιράστηκε μαζί μας τους φόβους, τις ελπίδες της και τις διεκδικήσεις της κοινότητας των transgender ατόμων.
«Όλοι οι πολίτες ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου ή σεξουαλικής προτίμησης πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες».
-Ποιο είναι το επάγγελμά σας και πως σας έχει επηρεάσει η κρίση;
Έχω σπουδάσει φωτογραφία, ξεκίνησα να δουλεύω ως φωτογράφος μόδας, αλλά με κέρδισε ο χώρος του modeling. Είναι αλήθεια ότι καθώς και τα δύο επαγγέλματά μου εντάσσονται στον ευρύτερο καλλιτεχνικό χώρο δεν υπάρχει σταθερό εισόδημα. Ωστόσο, με αφοσίωση, λίγη τύχη και φυσικά τη σωστή εμφάνιση θεωρώ ότι μπορεί κάποιος να ζήσει δουλεύοντας ως μοντέλο. Τα ταξίδια στο εξωτερικό είναι αναπόφευκτα, αλλά αυτό είναι που κάνει αυτό το επάγγελμα ξεχωριστό. Για την ώρα, έχω ταξιδέψει στο Λονδίνο στο Μιλάνο και στην Ινδία (τώρα), άρα κατά κάποιο τρόπο προσπαθώ να παρακάμψω τις δυσκολίες λόγω κρίσης που υπάρχουν στην Ελλάδα.
-Πώς βλέπετε τον εαυτό σας στο μέλλον; Θέλετε να αποκτήσετε οικογένεια;
Είμαι πολύ νέα για να κάνω τέτοιου είδους σχεδία. Για την ώρα επικεντρώνομαι στην καριέρα μου, εστιάζω στο ταξίδι μου στην Ινδία και νιώθω ενθουσιασμένη. Πιθανότατα στο μέλλον να θελήσω να κάνω οικογένεια, σίγουρα όμως το συναίσθημα αυτό θα γίνει εντονότερο με τον κατάλληλο σύντροφο.
-Πώς φαντάζεστε την ελληνική κοινωνία σε 30 χρόνια από σήμερα; Περισσότερο ή λιγότερο ανοικτή; Περισσότερο ή λιγότερο ανεκτική;
Όπως όλος ο κόσμος, έτσι και η ελληνική κοινωνία, αναπόφευκτα σε 30 χρόνια από σήμερα θα είναι πολύ πιο ανεκτική και πολύ πιο φιλελεύθερη. Είναι στην φύση του ανθρώπου να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται και, όπως έχει δείξει η ιστορία, θέματα που αποτελούσαν ταμπού πριν από μερικά χρόνια, σήμερα είναι καθημερινότητα.
-Υπάρχουν πολιτικοί χώροι στην Ελλάδα σήμερα που να στηρίζουν τα δικαιώματα των διεμφυλικών;
Τα τελευταία χρόνια από την κυβέρνηση της Αριστεράς έγινε μια προσπάθεια εξομάλυνσης των ανισοτήτων και προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συνεπώς και των transgender ατόμων. Δυστυχώς όμως η Ελλάδα παραμένει πολύ πίσω σε αυτόν τον τομέα και κοινωνικά αλλά και νομικά. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει ένας σύλλογος , το λεγόμενο ΣΥΔ (Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών), που δημιουργήθηκε από την Μαρίνα Γαλανού, γνωστή transgender ακτιβίστρια. Σκοπό έχει να υπενθυμίζει στους κρατούντες τα δικαιώματα των trans ατόμων που συνεχώς παραμελούνται και φυσικά να παρέχει χρήσιμες πληροφορίες σε γονείς και transgender παιδιά που αναζητούν πληροφορίες γύρω από το θέμα.
-Ποιες είναι οι βασικές διεκδικήσεις της κοινότητας;
Αυτή τη στιγμή οι βασικές διεκδικήσεις μας είναι η νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Με απλά λόγια, η νομική αναγνώριση της ύπαρξης μας ως transgender άτομα. Συνεπώς, θα πρέπει η αλλαγή των στοιχείων της ταυτότητας από το φύλο που αποδίδεται στη γέννηση, σε αυτό που αισθάνεται το άτομο, να γίνεται με μια απλή αίτηση στο ΚΕΠ χωρίς δικαστήριο και χωρίς χειρουργικές επεμβάσεις ή ορμονοθεραπεία. Τέλος, αυτό που ζητάει η κοινότητα είναι να αναγνωρίζονται τα εγκλήματα κατά των transgender ατόμων ως εγκλήματα μίσους και οι ποινές να είναι βαρύτερες.
Στο μέλλον ίσως να θελήσω να κάνω οικογένεια, σίγουρα όμως το συναίσθημα αυτό θα γίνει εντονότερο με τον κατάλληλο σύντροφο».
-Εσείς προσωπικά έχετε ασχοληθεί με τα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικότερα με τα δικαιώματα των διεμφυλικών;
Έχω συμμετάσχει σε διαφορές πορείες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια και είμαι μέλος του σωματείου ΣΥΔ που ανέφερα παραπάνω. Ωστόσο, θεωρώ ότι το μεγαλύτερο μέρος της ακτιβιστικής μου δράσης έρχεται μέσα από την προβολή μου στα social media (εξ ου και η παρούσα συνέντευξη). Εκτιμώ ότι η ιστορία μου μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για νέα παιδιά, που ίσως αμφισβητούν τις ικανότητες τους, λόγω της ιδιαιτερότητάς τους και λόγω της κριτικής από την κοινωνία, και να τα βοηθήσει να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους. Γενικά, το να υπάρχουν άτομα που μιλούν ανοιχτά και δημόσια για το θέμα αποτελεί μια χρήσιμη πηγή πληροφοριών όχι μόνο για νέους αλλά ακόμα και για γονείς που τα παιδιά τους βρίσκονται σε αυτήν τη θέση.
-Θεωρείτε τις διεκδικήσεις των διεμφυλικών συγγενείς με των gay συμπολιτών; Πώς θα ιεραρχούσατε τις προτεραιότητες στην LGBT ατζέντα;
Εδώ μιλάμε για βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όποτε δεν υφίσταται προβληματισμός εάν του ενός προηγούνται του άλλου. Όλοι οι πολίτες ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου ή σεξουαλικής προτίμησης πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες.
«Θεωρώ ότι η ιστορία μου μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για νέα παιδιά, που ίσως αμφισβητούν τις ικανότητες τους λόγο της ιδιαιτερότητας τους και λόγο της κριτικής από την κοινωνία και να τα βοηθήσει να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους».
-Ακούμε σχεδόν αποκλειστικά για τρανς γυναίκες που γεννήθηκαν αγόρια προτού ολοκληρώσουν το πεπρωμένο τους αλλάζοντας φύλο. Η αντίστροφη πορεία από κορίτσι σε αγόρι είναι σπανιότερη και γιατί;
Είναι σημαντικό εδώ να αναφερθεί ότι η τρανς υπόσταση δεν είναι μια επιλογή, αλλά μια κατάσταση που αποδίδεται από τη γέννηση. Είναι ένα βιολογικό φαινόμενο, όπου ο εγκέφαλος του ατόμου εξελίσσεται στο αντίθετο φύλο από αυτό που φαίνεται να είναι βιολογικά κατά τη γέννηση. Οι τρανς άντρες ως ποσοστό δεν είναι λιγότεροι από τις τρανς γυναίκες, ωστόσο πολλές φορές η κοινωνία θα τους δεχτεί ομαλότερα. Αυτό φυσικά οφείλεται στην πατριαρχία και στην ιδέα ότι μια γυναίκα που φέρει αντρικά χαρακτηριστικά είναι πολύ ανώτερη από έναν άντρα που φέρει γυναικεία χαρακτηριστικά. Αυτές είναι σαφέστατα απόψεις που ελπίζω σύντομα να πάψουν να υπάρχουν.
-Τι διαφορές βλέπετε στους άνδρες που ποθούν ερωτικά trans γυναίκες σε σχέση με εκείνους που ποθούν γυναίκες που γεννήθηκαν γένους θηλυκού;
Ενδιαφέρουσα ερώτηση. Η απάντηση ωστόσο είναι σύντομη. Όλοι οι ετεροφυλόφιλοι άντρες έλκονται από τρανς γυναίκες, γιατί πολύ απλά είναι γυναίκες. Συνεπώς δεν θα έλεγα ότι οι μεν έχουν διάφορα από τους δε. Η φυσική έλξη είναι κάτι που δεν μπορεί να μπει σε καλούπια και η σεξουαλικότητα των ανθρώπων σίγουρα δεν είναι άσπρο ή μαύρο. Οι λόγοι που το θέμα αποκτά διάσταση είναι κοινωνικοί και θρησκευτικοί, σίγουρα όμως όχι βιολογικοί. Βλέπουμε άντρες να περιφρονούνται και να αμφισβητείται η σεξουαλικότητα τους επειδή έχουν σχέση με μια τρανς γυναίκα, γεγονός που προσβάλει και τον ίδιο αλλά και εκείνη, καθώς αμφισβητείται η ταυτότητα της ως γυναίκα. Ένας άντρας, που παρά την κοινωνική κριτική επιλέγει να είναι με μια τρανς γυναίκα που ποθεί, έχει σίγουρα έναν πολύ πιο συνειδητοποιημένο χαρακτήρα και μια πολύ πιο ξεκάθαρη σεξουαλική τάση προς το γυναικείο φύλο, ώστε να αδιαφορεί για τα σχόλια του κόσμου. Συνήθως οι άντρες που εκφέρουν ρατσιστικές απόψεις και φτάνουν μέχρι και στα εγκλήματα βίας, αποδεικνύεται συχνά ότι προβληματίζονται οι ίδιοι με τη δική τους σεξουαλικότητα.
«Αν κάτι με φοβίζει αυτό είναι αρκετές φορές το αδικαιολόγητο μίσος κάποιων ανθρώπων απέναντι σε άλλους».
-Ποια είναι η γνώμη σας για το debate που έχει ξεσπάσει στις ΗΠΑ για τη χρήση τουαλετών που βρίσκονται σε δημόσιους χώρους από διεμφυλικά άτομα; Θεωρείτε ότι πρέπει και στην Ελλάδα οι trans πολίτες να έχουν το δικαίωμα πρόσβασης σε τουαλέτες και των δυο φύλων;
Θεωρώ ότι ο νόμος στις ΗΠΑ είναι ένα δημιούργημα ανθρώπων με φασιστικές απόψεις, ώστε να μειώσουν όσο το δυνατόν τους επιτρέπει η εξουσία τους τα δικαιώματα των τρανς ανθρώπων. Είναι απαράδεκτο ένα τρανς άτομο να εξαναγκάζεται να χρησιμοποιεί χώρους που δεν αντιστοιχούν στο φύλο που ο ίδιος νιώθει. Αναφέρθηκε η δικαιολογία της αποφυγής βιασμών από άντρες ντυμένους με γυναικεία ρούχα στις γυναικείες τουαλέτες. Ωστόσο, αυτός είναι ένας τελείως λάθος ισχυρισμός και δείχνει ότι η κοινωνία δεν φοβάται τις τρανς γυναίκες, αλλά τους ίδιους τους άντρες. Ζούμε σε μια κοινωνία που σε φαινόμενα βιασμού κατηγορείται το θύμα επειδή προκάλεσε και όχι ο ίδιος ο θύτης. Θα πρέπει και στην Ελλάδα να προστατευτούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα τρανς άτομα να έχουν πρόσβαση στους χώρους που αντιστοιχούν φυσικά στο φύλο που νιώθουν και είναι.
-Στα ΜΜΕ και στα social media πρωταγωνιστούν ιστορίες μίσους και διακρίσεων ενάντια σε διεμφυλικά άτομα. Ωστόσο, συμφωνείτε με την άποψη ότι βρισκόμαστε σε μια βραδεία μεν αλλά πάντως υπαρκτή τροχιά βελτίωσης των συνθηκών και της νομοθεσίας για τους/τις trans πολίτες;
Παρά την εκλογή του προέδρου των ΗΠΑ, ο οποίος ξεκάθαρα καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα με κάθε ευκαιρία, θεωρώ ότι υπάρχει συνεχής βελτίωση ειδικότερα στα δικαιώματα των τρανς ανθρώπων. Ακόμα και στην Ελλάδα , οι οικογένειες είναι υποστηρικτικές και το κοινωνικό σύνολο (οι δημόσιες υπηρεσίες κ.λπ.) γνωρίζουν πλέον το σωστό τρόπο συμπεριφοράς απέναντι σε ένα τρανς άτομο. Όπως είπα και πριν, η συνεχής προβολή στα social media μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να φέρει, καθώς κάνει το φαινόμενο μέρος της καθημερινότητάς μας, γιατί περί αυτού πρόκειται.
«Δεν μετανιώνω για καμιά επιλογή στη ζωή μου. Θεωρώ ότι το κάθε τι που βιώνουμε μας δίνει πολύτιμες εμπειρίες».
-Έχετε απωθημένα ως άνθρωπος; τι φοβάστε, και τι επιθυμείτε περισσότερο;
Το motto μου στη ζωή είναι να μετανιώνεις για κάτι που έκανες παρά να μετανιώνεις για κάτι που δεν έκανες ποτέ. Προσωπικά το πάω ένα βήμα παραπέρα, και δεν μετανιώνω για καμιά επιλογή στη ζωή μου. Θεωρώ ότι το κάθε τι που βιώνουμε μας δίνει πολύτιμες εμπειρίες. Δεν έχω απωθημένα, καθώς η ζωή μου κυλάει ακριβώς όπως ήθελα και όπως εγώ επέλεξα να κυλήσει. Αν κάτι με φοβίζει αυτό είναι το αδικαιολόγητο μίσος κάποιων ανθρώπων απέναντι σε άλλους (π.χ. εγκλήματα βίας κατά των τρανς γυναικών χωρίς κανέναν απολύτως λόγο). Αυτό που επιθυμώ πάνω απ’όλα είναι να έχω δίπλα μου τους φίλους και την οικογένειά μου που ανέκαθεν με στήριζαν.
«Από πολύ μικρή συνειδητοποίησα ότι πρέπει ο καθένας να παίρνει τη ζωή στα χέρια του, ό,τι δυσκολίες κι αν πρόκειται αυτό να επιφέρει».
-Πώς κρατιέστε σε φόρμα; Τι τρώτε, τι πρόγραμμα άσκησης ακολουθείτε;
Προσπαθώ να μην υπερβάλω σε ό,τι αφορά τη διατροφή μου. Συχνά ακούμε ιστορίες για κορίτσια που υποφέρουν από ανορεξία και άλλες διατροφικές διαταραχές στο χώρο του modeling. Με ισορροπημένη διατροφή και 4-5 φορές την εβδομάδα γυμναστική, μπορεί κάποιος να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
«Η ύπαρξη μιας ανώτερης οντότητας θεωρώ ότι είναι ένα δημιούργημα των ανθρώπων ώστε να τους καθησυχάζει από ανεξήγητα και τρομακτικά φαινόμενα όπως είναι πχ ο θάνατος».
-Έχετε πνευματικές η και υπαρξιακές αναζητήσεις; Ποια είναι η σχέση σας με τη θρησκεία;
Ως τρανς άτομο, από πολύ μικρή ηλικία ήρθα αντιμέτωπη με έννοιες όπως είναι το φύλο, η κοινωνική του υπόσταση, η βιολογία του ανθρώπου κ.λπ. Τα παραπάνω φυσικά είναι συνήθως αδιάφορα σε παιδιά 10 και 11 ετών, όμως έμενα αποτελούσαν την καθημερινότητά μου. Από πολύ μικρή συνειδητοποίησα ότι πρέπει ο καθένας να παίρνει τη ζωή στα χέρια του, ό,τι δυσκολίες κι αν πρόκειται αυτό να επιφέρει. Η θρησκεία για μένα είναι ένα μέσο χειραγώγησης των ανθρώπων, που μέχρι σήμερα έχει προκαλέσει μόνο μίσος, εγκλήματα σε βάρος μειονοτήτων, πολέμους και πολλούς θανάτους. Σε ό,τι αφορά την ύπαρξη μιας ανώτερης οντότητας, είναι κάτι που από νωρίς το απέρριψα. Θεωρώ ότι οι «ανώτερες δυνάμεις» είναι δημιουργήματα των ανθρώπων, ώστε να τους καθησυχάζουν από ανεξήγητα και τρομακτικά φαινόμενα όπως είναι π.χ. ο θάνατος.
-Τι σας έκανε πρόσφατα να γελάσετε με την καρδιά σας;
Ένα από τα διάφορα αστεία που ανταλλάσσουμε με τη μαμά μου όταν λέμε η μια στην άλλη τα νέα μας. Η μεγαλύτερη χαρά βρίσκεται στα πιο απλά και καθημερινά πράγματα. Είναι υπέροχο να έχεις την αγάπη της οικογένειάς σου. Είναι αναντικατάστατο συναίσθημα.
Η φωτογράφιση πραγματοποιήθηκε στο Athens Tiare Hotel.
Βοηθός φωτογράφου: Ηλίας Κοντογιώργος.
Η Ίλια φορά εσώρουχα Yamamay.
