Κώστας Σαμαράς
Η αύξηση των τιμών χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα, με την τιμή της μεγαβατώρας να πλησιάζει τα 200 ευρώ, είναι ένα ανησυχητικό φαινόμενο που επηρεάζει τόσο την οικονομία όσο και τους καταναλωτές της χώρας.
Αυτή η κατάσταση όμως, επιδεινώνεται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου ενέργειας η σημερινή ημερήσια τιμή θα διαμορφωθεί στα 191,13%, σημειώνοντας νέο ρεκόρ παρά την διατήρηση στα 31 ευρώ του ολλανδικού TTF, η οποία δεν δικαιολογεί την ξέφρενη κούρσα των τιμών.
Η άνοδος της χονδρικής τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος αποδίδεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε μια σειρά παραγόντων που επηρεάζουν το διασυνοριακό εμπόριο ενέργειας και τη συνολική διαθέσιμη ποσότητα ενέργειας στην περιοχή.
Αυτή η άνοδος των τιμών έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στην κυβέρνηση και στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ).
Η ΡΑΑΕΥ έχει ξεκινήσει διερεύνηση για να κατανοήσει καλύτερα τις ακραίες διακυμάνσεις στις ημερήσιες τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς και να εξετάσει τυχόν ζητήματα κερδοσκοπίας.
Στις 15 Ιουλίου, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής, συμβάλλοντας κατά 38,4%. Αυτή η υψηλή συμμετοχή των ΑΠΕ έχει θετική επίδραση στις τιμές του ρεύματος, ιδιαίτερα κατά τις μεσημεριανές ώρες.
Το φυσικό αέριο θα καλύψει το 37 51% της κατανάλωσης εκτινάσσοντας όμως τις τιμές του ρεύματος τις βραδινές ώρες καθώς το δίωρο από τις 8 έως τις 10 το βράδυ η τιμή της χονδρεμπορικής θα διαμορφωθεί στα 600 ευρώ ανά μεγαβατώρα που είναι υψηλότερη που έχει σημειωθεί φέτος το καλοκαίρι.
Δεύτερος μήνας συνεχόμενων ανατιμήσεων
Παρά το ότι γίνεται προσπάθεια να εμφανιστούν πιο… light οι ανατιμήσεις του Ιουλίου, είναι γεγονός ότι σε διάστημα μόλις δύο μηνών οι αυξήσεις στο ρεύμα συνολικά ξεπερνούν το 50%!
Μόνο για τον Ιούλιο προκύπτουν αυξήσεις που κατά μέσο όρο ξεπερνούν το 10% έναντι του προηγούμενου μήνα (16,6 λεπτά/κιλοβατώρα σήμερα, έναντι 15 λεπτών τον Ιούνιο) και το 51% έναντι του Μαΐου, όταν η μέση κιλοβατώρα βρισκόταν κοντά στα 11 λεπτά.
Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει αναρτήσει για τον τρέχοντα μήνα η Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ) στο πράσινο τιμολόγιο, θεσμοθετημένο από την κυβέρνηση Ν.Δ. και ιδιαιτέρως προβεβλημένο από την ίδια, καταγράφονται κατά βάση αυξήσεις, που μάλιστα φτάνουν έως και 38,76%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τρεις καθετοποιημένοι παίκτες (προμηθευτές και ηλεκτροπαραγωγοί) που ανακοίνωσαν τιμές κιλοβατώρας με μικρές μειώσεις (από 2,63% έως 3,93%) έναντι του Ιουνίου, κάτι που από κάποιους ερμηνεύτηκε ως απορρόφηση των αναμενόμενων μεγαλύτερων ανατιμήσεων από τους «μεγάλους», τον Ιούνιο είχαν προχωρήσει σε ανατιμήσεις από 55% έως και 70%…
Σε κάθε περίπτωση οι αυξήσεις είναι προφανείς: Τον Ιούλιο ξεκινούν από 13,557 λεπτά και φτάνουν έως 20,5 λεπτά, έναντι 11,898-19,2 λεπτών τον Ιούνιο και 9,5-16,5 λεπτών τον Μάιο.
Φθηνότερα μπλε και κίτρινα: Ναι μεν, αλλά
Ομως και τα δυνάμει πιο οικονομικά κίτρινα και μπλε κρύβουν αβεβαιότητες και όρους.
Αναφορικά με τα σταθερά-μπλε τιμολόγια πρέπει να σημειωθεί ότι πλέον η τιμή τους ξεκινά από 9,5 λεπτά/κιλοβατώρα, καθώς τα δύο τιμολόγια με τιμές στα 8,8 και 8,9 λεπτά των προηγούμενων δύο μηνών δεν ισχύουν μετά τις 11 και 28 Ιουνίου αντίστοιχα («μη εμπορικά διαθέσιμα»). Οι τιμές φτάνουν έως τα 19,9 λεπτά (με μια ακραία περίπτωση στα 36 λεπτά).
Σημειώνεται ότι τα σταθερά διατίθενται στην αγορά με το υψηλότερο πάγιο σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα τιμολόγια καθώς περίπου στα μισά διαμορφώνεται από 7 έως 10 ευρώ τον μήνα. Οπότε ανάλογα με την κατανάλωση το κόστος της κιλοβατώρας ανεβαίνει λιγότερο ή περισσότερο.
Για παράδειγμα, για μια κατανάλωση 300 κιλοβατώρων τον μήνα η τελική τιμή (με 10 ευρώ/μήνα πάγιο και κιλοβατώρα στα 0,095 ευρώ) διαμορφώνεται στα 12,83 λεπτά ανά κιλοβατώρα.
Μεγαλύτερη όμως είναι η διαφορά του πράσινου με το κίτρινο κυμαινόμενο.
Τα γνωστά μέχρι στιγμής κίτρινα τιμολόγια ξεκινούν από 11,28 λεπτά/κιλοβατώρα και φτάνουν έως 16,71 λεπτά, όταν τα πράσινα εκκινούν από 13,635 και ανεβαίνουν έως τα 19,80, δηλαδή είναι ακριβότερα από 21% έως 18,5%. Ωστόσο με αυτά, στα οποία δίνουν ιδιαίτερο βάρος οι προμηθευτές προβάλλοντάς τα ως τα πλέον «ανταγωνιστικά», οι καταναλωτές πορεύονται στο άγνωστο, καθώς οι τιμές δεν είναι εκ των προτέρων γνωστές, περιλαμβάνουν ρήτρες και οι δυσάρεστες εκπλήξεις δεν αποκλείονται.
Ανόδου συνέχεια
Σε κάθε περίπτωση τα μηνύματα και για το επόμενο διάστημα δεν είναι ευχάριστα, καθώς διαφαίνεται ήδη πως οι ανατιμητικές τάσεις στη χονδρεμπορική θα συνεχιστούν και τους επόμενους δύο μήνες και βεβαίως οι όποιες αυξήσεις θα μετακυληθούν στη λιανική και στην τσέπη του καταναλωτή.
Οι πρώτες ημέρες του Ιουλίου δείχνουν αυξήσεις, καθώς μέχρι στιγμής (1-6/7) η μέση χονδρεμπορική τιμή διαμορφώνεται σε 110,56 ευρώ/μεγαβατώρα, επίπεδα σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα του τελευταίου εξαμήνου: 98,89 ευρώ τον Ιούνιο, 81,08 ευρώ τον Μάιο, 60,11 ευρώ τον Απρίλιο, 67,54 ευρώ τον Μάρτιο και 73,61 ευρώ τον Φεβρουάριο και 93,02 ευρώ τον Ιανουάριο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι στιγμής σε επίπεδο μηνός η ελληνική χονδρεμπορική αγορά είναι η δεύτερη ακριβότερη στην Ευρώπη.
Παράλληλα, το κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς της χώρας σε ετήσια βάση είναι το τέταρτο υψηλότερο έναντι των άλλων ευρωπαϊκών αγορών (80,10 ευρώ/μεγαβατώρα).
Λογαριασμοί ρεύματος: 10 ερωτήσεις και απαντήσεις για το ενεργειακό κόστος και τα νέα μέτρα στήριξης
Διευκρινίσεις για το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και τα μέτρα που ανακοινώθηκαν σήμερα για τη συγκράτηση των τιμών τον Αύγουστο δίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε ενημερωτικό σημείωμα με τη μορφή ερωταπαντήσεων. Ειδικότερα επισημαίνονται τα εξής:1. Για ποιο λόγο αυξήθηκαν οι τιμές χονδρικής στην ελληνική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος;
Η αύξηση που καταγράφηκε στις τιμές χονδρικής στην Ελλάδα οφείλεται σε έναν συνδυασμό γεγονότων. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται:
– Ο καύσωνας διαρκείας στην Ελλάδα, ο οποίος ήταν αναμενόμενος μεν, αλλά πάνω από τα συνήθη επίπεδα,
– Ο καύσωνας μη αναμενόμενης διάρκειας από την Ουκρανία μέχρι την Ελλάδα, χειρότερος από αυτόν της Ελλάδας,
– Η αυξημένη ζήτηση από την Ουκρανία, διότι οι Ρώσοι συνεχίζουν να καταστρέφουν την ηλεκτρική υποδομή.
– Η μη εκτόνωση της αυξημένης ζήτησης που έχει δημιουργηθεί, ειδικά στην Ουγγαρία προς τη Δύση. Λόγω αδύναμων διασυνδέσεων προς τη Δύση (π.χ., διασύνδεση Αυστρίας-Ουγγαρίας), μας μεταφέρονται οι τιμές της Ουγγαρίας, ενώ είμαστε περίπου 1.000 χλμ. μακριά. Η Αυστρία, ωστόσο, που είναι δίπλα έχει θεαματικά χαμηλότερες τιμές, γιατί έχει εξάγει όσο μπορεί να εξάγει στην Ουγγαρία και οι τιμές της έχουν αποσυζευχθεί.
2. Πώς οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα επηρεάζονται από τις αντίστοιχες τιμές άλλων Ευρωπαϊκών κρατών; Αυτό συμβαίνει μόνο όταν αυξάνονται ή και όταν μειώνονται οι τιμές της χονδρικής;
Οι τιμές χονδρικής επηρεάζονται, κυρίως, από τις διασυνδεμένες Βαλκανικές χώρες, που δεν έχουν καλές διασυνδέσεις με την υπόλοιπη (Κεντρική) Ευρώπη. Αυτό συμβαίνει και όταν αυξάνονται, αλλά και όταν μειώνονται οι τιμές. Ειδικότερα, οι διασυνδέσεις επηρεάζουν τη ζήτηση και την προσφορά. Και επιδιώκουμε να έχουμε διασυνδέσεις -τις έχουμε βελτιώσει- για την πιο αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος. Αυτό σημαίνει, ωστόσο, ότι μπορεί να υπάρχουν περίοδοι που φεύγει η ενέργεια στο εξωτερικό και ανεβαίνουν οι τιμές από τη ζήτηση που υπάρχει στο εξωτερικό και το αντίστροφο, περίοδοι που πέφτουν οι τιμές από την προσφορά φθηνής ενέργειας που έρχεται στο εξωτερικό. Τα παραπάνω, αφορούν στις τιμές της χονδρικής. Σε αυτές προστίθενται οι επιβαρύνσεις που αφορούν -κατά κύριο λόγο- στο κόστος λειτουργίας των δικτύων και τις κοινωνικές υπηρεσίες που προσφέρουμε, είτε με χαμηλές χρεώσεις στους ευάλωτους είτε με πολύ μεγάλα ποσά επιδοτήσεων για την ηλεκτρική ενέργεια στην Κρήτη και στα νησιά, μέσω των ΥΚΩ. Τα ποσά αυτά, όταν θα ολοκληρωθούν οι διασυνδέσεις θα μειωθούν καθοριστικά.
3. Για ποιο λόγο, μέσα στον Ιούλιο, αυξήθηκαν οι τιμές λιανικής ηλεκτρικού ρεύματος;
Οι τιμές λιανικής ακολουθούν, με μια καθυστέρηση τις τιμές χονδρικής, οι οποίες αυξήθηκαν για τους λόγους που προαναφέραμε. Η κυβέρνηση, ωστόσο, επέδειξε άμεσα αντανακλαστικά, λαμβάνοντας μέτρα, προκειμένου οι καταναλωτές να μην δουν αυξήσεις στους λογαριασμούς του Αυγούστου.
4. Πότε θα επανέλθουν οι τιμές λιανικής του ηλεκτρικού ρεύματος σε κανονικά για την εποχή επίπεδα;
Η πτώση των τιμών της λιανικής είναι συνάρτηση του είδους του τιμολογίου. Είναι άμεση στα κίτρινα, με υστέρηση ενός τουλάχιστον μήνα στα πράσινα, ενώ τα μπλε δεν επηρεάζονται στη διάρκεια των σχετικών συμβάσεων. Οι τιμές των futures για τον Αύγουστο, δηλαδή οι εκτιμήσεις της αγοράς για μελλοντικές τιμές, δείχνουν αποκλιμάκωση των τιμών χονδρικής για την Ελλάδα.
5. Θα είναι συχνό φαινόμενο, στο εξής αυτές οι αυξήσεις στους λογαριασμούς των καταναλωτών;
Λαμβάνουμε μέτρα, ώστε να μην είναι συχνό αυτό το φαινόμενο. Σε αυτή την κατεύθυνση, υιοθετούμε πολιτικές για την περαιτέρω αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ, την εγκατάσταση σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, την ενίσχυση των διασυνδέσεων, προκειμένου να μην εμφανίζεται η ανάγκη να λειτουργούν οι ακριβές θερμικές μονάδες που ανεβάζουν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας. Η Κυβέρνηση έχει αποδείξει, επανειλημμένως, πως όταν υπάρχει ανάγκη παρεμβαίνει και συνδράμει τους καταναλωτές, παρότι είναι εξαιρετικά περιορισμένα τα ευρωπαϊκά εργαλεία και αυστηρές οι ευρωπαϊκές δεσμεύσεις. Αυτό κάναμε και τώρα με τα έκτακτα μέτρα που ανακοινώσαμε για το ενεργειακό κόστος.
6. Υπάρξει κάποια ειδική πρόνοια, από πλευράς κυβέρνησης, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν οι καταναλωτές στο αυξημένο κόστος;
Μέσω ποσού που θα συγκεντρωθεί από την ειδική εισφορά στους ηλεκτροπαραγωγούς υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, θα επιδοτηθούν για τον Αύγουστο οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας που είναι συμβεβλημένοι σε κυμαινόμενα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας και πλήττονται από την επερχόμενη απότομη άνοδο των τιμολογίων του επόμενου μήνα. Το όριο κατανάλωσης της επιδότησης για τους οικιακούς καταναλωτές θα είναι οι 500 κιλοβατώρες (kWh) το μήνα. Οι ανακοινώσεις για την περίμετρο των δικαιούχων και το ακριβές ποσό της επιδότησης σε Euro/MWh για κάθε κατηγορία, θα γίνουν αμέσως μετά την ανακοίνωση των τελικών τιμών του ειδικού τιμολογίου (πράσινου) τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου.7. Θα λάβετε μέτρα για την οικονομική ενίσχυση των αγροτών;
Έχουμε, ήδη, θεσμοθετήσει το τιμολόγιο ΓΑΙΑ, το οποίο αφορά στους κατόχους συνδέσεων αγροτικού ρεύματος. Μέσω αυτού, αποκτούν πρόσβαση σε χαμηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, μακροπρόθεσμα, για χρονικό διάστημα 10 ετών. Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις μέχρι το τέλος Ιουλίου δεν πρέπει να μείνει ούτε ένας αγρότης εκτός ΓΑΙΑ. Εξασφαλίζουν για δύο χρόνια τιμές προ κρίσης για όλο τους το ρεύμα.
8. Το γεγονός ότι η αύξηση των τιμών του ρεύματος θα επηρεάσει και τις τιμές των προϊόντων το έχετε λάβει υπόψη; Τι θα κάνετε γι’ αυτό;
Οι αυξήσεις του τελευταίου μήνα εκτιμούμε ότι αποτελούν παροδικό φαινόμενο, που δεν έχει σημαντική επίδραση στα κόστη παραγωγής, τέτοια που να δικαιολογεί οποιαδήποτε ανησυχία για έξαρση του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός περιορίζεται παγκοσμίως το τελευταίο χρονικό διάστημα.
9. Θα λάβει η κυβέρνηση μέτρα αντιμετώπισης του ενεργειακού κόστους, τα οποία θα αφορούν στις επιχειρήσεις; Ποιες πρωτοβουλίες θα λάβει η κυβέρνηση για να μην επιστρέψουν τα τεράστια ποσά του ΕΤΜΕΑΡ οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις;
Ένα πολύ σημαντικό μέτρο που λαμβάνουμε προς όφελος των επιχειρήσεων αφορά στο γεγονός ότι δεν θα υπάρξει κανενός είδους επιστροφή σε σχέση με το ΕΤΜΕΑΡ. Αυτή η εκκρεμότητα δεν θα επιλυθεί εις βάρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δεδομένου ότι δεν αποτελεί δικό τους σφάλμα, που καθυστέρησε η εφαρμογή του. Συνεπώς, δεν πρόκειται να υπάρξει αναδρομική ισχύ. Απόφαση, με όφελος εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
10. Τι όφελος θα δουν οι καταναλωτές στους λογαριασμούς τους από τα μέτρα που λαμβάνονται και από πότε;
Αυτές τις ημέρες πραγματοποιείται η ποσοτικοποίηση των μέτρων, ώστε να προκύψει το ακριβές όφελος για τους καταναλωτές. Το όφελος θα το δουν από τον επόμενο λογαριασμό ρεύματος (λογαριασμός Αυγούστου).
