Πέγκυ Σκουλού
Συγκάτοικός μας από τα αρχαία χρόνια, συνεχίζει να μας κάνει συντροφιά και μας κερδίζει με τον αξιαγάπητο χαρακτήρα του, τη χαριτωμένη εμφάνιση, το βολικό μέγεθος και την απροβλημάτιστη συμβίωση με άλλα ζώα. Εύστροφο και καθόλου απαιτητικό, το Κοκόνι είναι ιδανικό ακόμη και για πρωτάρηδες.
Η εικόνα ενός μικρόσωμου σκύλου με εμφάνιση που θυμίζει αλεπουδίτσα -με κάπως μακρύ κορμί, μακρύ τρίχωμα, γυριστή ουρά και τριγωνικό κεφάλι- είναι γνώριμη σε όλους μας. Οι περισσότεροι έχουμε έρθει πρόσφατα σε επαφή με τέτοια σκυλάκια, ενώ άλλοι τα θυμόμαστε από τα παιδικά μας χρόνια – ίσως μάλιστα να απεικονίζονται να μας συντροφεύουν σε κάποια παλιά αναμνηστική φωτογραφία. Πολλοί έχουμε συμβιώσει μαζί τους, είτε τα καλοκαίρια στο χωριό είτε συγκατοικήσαμε κάποια στιγμή με ένα από αυτά, θεωρώντας συνήθως πως πρόκειται για ένα ημίαιμο Σπιτσάκι. Αυτό που ελάχιστοι γνωρίζουν είναι ότι πρόκειται για μια πανάρχαια ελληνική φυλή που ονομάζεται Κοκόνι.
Ο διεθνής κριτής και εκτροφέας Στέλιος Μακαρίτης ταξιδεύει πολλά χρόνια σε απομονωμένα χωριά ανά την Ελλάδα ψάχνοντας ελληνικές φυλές ζώων, είτε πρόκειται για σκύλους είτε για οικόσιτα ζώα – πρόβατα, κατσίκες, κότες. «Είχα μαζί μου ένα Κοκόνι. Θυμάμαι τους μεγάλης ηλικίας ανθρώπους που με ρωτούσαν: “Πού το βρήκες το Κοκονάκι;” Και όταν απορούσα “μα πώς το γνωρίζετε το σκυλάκι αυτό;” μου έλεγαν ότι ήταν τα σκυλιά των παιδικών τους χρόνων. Αρα υπήρχε η φυλή και διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας. Ηταν μάλιστα αρκετά διαδεδομένη, αλλά ξεχάστηκε, κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι ξεχάσαμε τα πάντα στην Ελλάδα, την ιστορία, την παράδοση, τα ζώα».
Μια πανάρχαια ελληνική φυλή
Τα Κοκόνια υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια -ίχνη τους βρέθηκαν στα γεωλογικά στρώματα της Εποχής του Λίθου-, ενώ πολλές αναπαραστάσεις σε αγγεία, αγάλματα, ειδώλια και νομίσματα μαρτυρούν την ύπαρξή τους και την κοντινή σχέση τους με την αρχαία ελληνική οικογένεια. Κείμενα και γκραβούρες φανερώνουν την αδιάσπαστη συνέχεια στη διατήρηση της φυλής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα σε όλο τον ελλαδικό χώρο.
Η παρουσία τους ήταν συχνή στα αρχαιοελληνικά σπίτια. Αποκαλούνταν «παρέστια», επειδή τριγυρνούσαν στα πόδια των γυναικών όσο αυτές ετοίμαζαν το φαγητό στην εστία. Οι Αθηναίες αρχόντισσες τα έπαιρναν μαζί τους στην αγορά. Στις περισσότερες απεικονίσεις παιδιών από την αρχαία εποχή -π.χ. στο Μουσείο της Βραυρώνας- τα συνόδευε το μικρόσωμο σκυλάκι τους με το αλεπουδίσιο κεφάλι.
Η φυλή διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας λόγω του μικρού μεγέθους της -δεν μπορούσαν κατά βάση να διασταυρωθούν με μεγαλόσωμα ζώα και, επιπλέον, στην ύπαιθρο δεν υπήρχαν ξένες μικρόσωμες φυλές- και της στενής σχέσης της με την οικογένεια, που πάντα τα προστάτευε. Ήταν μικρά σκυλάκια του σπιτιού και έχαιραν ιδιαίτερης μεταχείρισης, γιατί πάντα ήταν όμορφα, πολύ έξυπνα και δραστήρια.
Σήμερα τα συναντάμε σε όλη την Ελλάδα και ως τύπο, και ως όνομα, παρότι δεν υπάρχει ακόμα ευρέως οργανωμένη προσπάθεια για τη διάσωση της φυλής. Ο Στέλιος Μακαρίτης βρήκε τον ορισμό της λέξης «κοκόνι» σε ένα αρχαιοελληνικό λεξικό: «μικρός σκύλος του σπιτιού». Αλλά και οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν σήμερα τη λέξη γνωρίζουν ότι αναφέρεται σε έναν συγκεκριμένο τύπο ζώου.
Η αναγνώριση του προτύπου από τον Κυνολογικό Όμιλο Ελλάδος (ΚΟΕ) δεν ήταν απλή υπόθεση. Χρειάστηκε πολυετής έρευνα από τον Στέλιο Μακαρίτη στα πιο απόμακρα σημεία της χώρας. «Κατόπιν μετρήσεων πάρα πολλών δειγμάτων, παρατήρησα ότι τα κοινά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει η φυλή απαντούσαν σε πληθυσμούς τους οποίους χώριζαν τεράστιες χιλιομετρικές αποστάσεις. Παρότι δεν υπήρχε σχέση μεταξύ τους, καμία επαφή από το ένα σημείο στο άλλο, τα δείγματα παρουσίαζαν μεγάλη ομοιομορφία. Είναι απόδειξη ότι η φυλή και ο τύπος κρατήθηκαν καθαρά, αφού δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι υπήρχε συγγενικό αίμα σε μια τόσο μεγάλη απόσταση από το Βορρά έως το Νότο της Ελλάδας». Η αναγνώριση του προτύπου από τον ΚΟΕ σε εθνικό επίπεδο αποτελεί επιστέγασμα των κόπων του Στέλιου Μακαρίτη. Επόμενος στόχος είναι, μέσα από ένα πρόγραμμα εκτροφής και σταθεροποίησης, να έρθει και η αναγνώριση της φυλής σε διεθνή κλίμακα από τη Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία (FCI), γιατί το Κοκόνι πραγματικά το αξίζει.
Συντροφιάς, αλλά όχι αγκαλιάς
Τα στοιχεία του χαρακτήρα του που το κάνουν αξιαγάπητο είναι τα ίδια που το βοήθησαν να επιβιώσει όλους αυτούς τους αιώνες στις σκληρές συνθήκες της υπαίθρου: ευστροφία, προσαρμοστικότητα, εξυπνάδα, πονηριά, θάρρος και ικανότητα να ζει αρμονικά με ανθρώπους και άλλα ζώα. Επιπλέον, τα φυσικά χαρακτηριστικά του -ευελιξία, γρηγοράδα, ταχύτητα στις αντιδράσεις, εξαιρετική όραση και ακοή- το έκαναν πάντα εξαιρετικά χρήσιμο στην αυλή, όπου φύλαγε τα μικρά οικόσιτα ζώα από τις αλεπούδες, έτρεπε σε φυγή τα τρωκτικά και προστάτευε το σπίτι και την οικογένεια με το οξύ του προειδοποιητικό γάβγισμα, σχηματίζοντας ιδανικό δίδυμο με τους μεγαλόσωμους σκύλους. «Δηλαδή, αν στον ίδιο χώρο συμβίωναν Κοκόνια με μεγαλόσωμους σκύλους-φύλακες, τα Κοκόνια έδιναν σήμα για να αναλάβουν δράση».
Στο δικό μας σπίτι θα προσαρμοστούν περίφημα, αρκεί να θυμόμαστε πως δεν μοιάζουν με τα άλλα μικρόσωμα. Δεν είναι σκυλάκια αγκαλιάς. Μπορούν να ζήσουν άνετα μέσα στο σπίτι, αλλά και στον κήπο. Έχουν ανάγκη από άσκηση και τρέξιμο, τους αρέσει να μαθαίνουν, αλλά κυρίως έχουν ανάγκη τη συντροφιά μας. Αντιλαμβάνονται τα πάντα, έχουν δηλαδή αίσθηση του τι συμβαίνει και δίνουν σήμα «συναγερμού». Είναι τα πλέον ιδανικά για παιδιά και ηλικιωμένους, καλά σκυλιά για πρωτάρηδες, προσφέρουν την τέλεια συμβίωση. Έξυπνα, στοργικά, πολύ αφοσιωμένα, αποκτούν εύκολα πολύ καλή επαφή με τα άλλα ζώα της οικογένειας, όχι μόνο τους σκύλους. Είναι ζώα με νοημοσύνη, συνεργάσιμα, εκπαιδεύσιμα, μαθαίνουν κόλπα εύκολα και μπορούν να κάνουν ατζίλιτι και άλλα σκυλίσια σπορ.
Εμφάνιση
Η ιδιαίτερη εμφάνιση της φυλής θυμίζει λίγο σκυλάκια τύπου Σπιτς. Όμως στην πραγματικότητα, όπως μας εξηγεί ο κ. Μακαρίτης, έχουν περισσότερες ομοιότητες με κάποιες φυλές Σπάνιελ. Έχουν γρήγορη και ζωηρή κίνηση. Το σώμα τους είναι μακρύτερο από ό,τι το ύψος τους. Έχουν τριγωνικό κεφάλι με ρύγχος κοντύτερο από το μήκος του κρανίου, πεσμένα αυτιά και χαρακτηριστική «περήφανη» φουντωτή ουρά, που σχηματίζει ημικύκλιο και πέφτει μαλακά στην πλάτη. Το τρίχωμα είναι κοντό στο πρόσωπο και στο μπροστινό μέρος των ποδιών, σχετικά μακρύ στο σώμα και στο λαιμό, και μακρύτερο στην ουρά και στους γλουτούς. Χρωματικά δεν υπάρχει περιορισμός. Μπορούμε να τα βρούμε σε όλα τα χρώματα και συνδυασμούς χρωμάτων.
Φροντίδα – περιποίηση
Είναι σκυλάκια ανθεκτικά και υγιέστατα, εύκολα, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις φροντίδας και διατροφής. Δεν είναι φυλή που ζητάει. Δεν έχουν κληρονομικά προβλήματα υγείας και ζουν πολλά χρόνια, ίσως επειδή καλλιεργήθηκαν μέσα από τη φυσική επιλογή και όχι από την ανθρώπινη.
Επειδή η γούνα τους είναι μεταξένια, δεν αφήνουν πολύ τρίχωμα μέσα στο σπίτι. Την περίοδο που αλλάζουν μανδύα (συνήθως μία φορά το χρόνο) αρκεί ένα δίλεπτο – τρίλεπτο βούρτσισμα την ημέρα για να μαζέψουμε τη νεκρή τρίχα στη βούρτσα και να γλιτώσουμε τα χαλιά μας.
Γιατί να πάρω Κοκόνι;
Αν σκεφτόμαστε να αποκτήσουμε έναν μικρόσωμο σκύλο συντροφιάς, αξίζει, πριν καταλήξουμε σε μια εισαγόμενη φυλή, να τα γνωρίσουμε. Θα τα αγαπήσουμε για το βολικό τους μέγεθος, τον αξιαγάπητο χαρακτήρα, την ευστροφία, την προσαρμοστικότητα και την ικανότητα να «τα βρίσκουν» με τους ανθρώπους και άλλα ζώα.
«Πέρα από το χαρακτήρα τους, που θα σας κερδίσει αναμφισβήτητα αν ζήσετε μαζί τους, είναι και ένα κομμάτι της ιστορίας μας. Όπως όλες οι παραδοσιακές φυλές, τα Κοκόνια αξίζει να σωθούν, γιατί δημιουργήθηκαν όχι τόσο από την επιλογή του ανθρώπου, αλλά από την επιλογή της φύσης, που πιστεύω ότι είναι πιο σοφή. Καλλιεργήθηκαν μέσα στους αιώνες, προσαρμοσμένα στο κλίμα, στο περιβάλλον και στις ανάγκες κάθε περιοχής. Και τους αξίζει πραγματικά να αποκτήσουν και πάλι τη θέση που είχαν στην ελληνική οικογένεια. Να ξαναγίνουν δημοφιλή στα ελληνικά σπίτια. Γιατί είναι πραγματικά ένα σκυλάκι-θησαυρός».
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στη διάσωσή τους
«Η φυλή έχει περιορισμένα άτομα και είναι καλό να αναπτυχθεί σε αριθμούς προκειμένου να σωθεί. Πρέπει να απλωθεί η γενετική βάση, να υπάρχουν περισσότερες γραμμές αίματος, ώστε να παραμείνει υγιής ο πληθυσμός με την αναγνώριση περισσότερων σκύλων και την επιλεκτική αναπαραγωγή τους», μας εξηγεί ο Στέλιος Μακαρίτης.
Αν πιστεύετε πως έχετε ένα τέτοιο σκυλάκι ή αν γνωρίζετε ένα τέτοιο σκυλάκι (αν δηλαδή ανήκει σε κάποιον φίλο, γνωστό ή συγγενή σας) επικοινωνήστε με τον ΚΟΕ (www.koe.gr, τηλ. 210-81.45.165) για να μάθετε πότε είναι η επόμενη εκδήλωση αναγνώρισης της φυλής. Μπορεί να έχετε κάποιες αμφιβολίες, αλλά αξίζει να πάρετε και μια δεύτερη γνώμη από έναν κριτή. «Μπορεί με αυτόν τον τρόπο να βρεθούν κάποια πολύ ωραία δείγματα της φυλής, άγνωστα και ίσως χαμένα».
Αν ενδιαφέρεστε να αποκτήσετε ένα Κοκόνι μπορείτε να ενημερωθείτε από τον ΚΟΕ για τις γέννες που έχουν δηλωθεί τους τελευταίους μήνες στα αρχεία του ομίλου.
