Μαντάμ Ορτάνς: Βρέθηκε στην Κρήτη ο τάφος της γυναίκας-θρύλου

Ποια ήταν Μαντάμ Ορτάνς

Η Αδελίνα Γκιτάρ, (1863 – 1938) ήταν Γαλλίδα ιερόδουλη, η οποία έγινε γνωστή στην Ελλάδα στις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν εγκαταστάθηκε στην Κρήτη. Το 1896 σημειώθηκε εξέγερση στην Κρήτη κατά των Τούρκων. Η ύπαιθρος ελεγχόταν από τους επαναστατημένους Κρητικούς ενώ οι πόλεις από τους Τούρκους.

Οι μεγάλες δυνάμεις έσπευσαν να παρέμβουν στέλνοντας τους στόλους τους στην Μεγαλόνησο. Η συρροή τόσου μεγάλου ναυτικού πληθυσμού στην Κρήτη απαιτούσε και την έλευση γυναικών που θα αναλάμβαναν την διασκέδαση των ναυτών. Ανάμεσα στα κορίτσια που έφτασαν τότε από την Γαλλία στα Χανιά ήταν και η Αδελίνα Γκιτάρ, η οποία έμελλε να γράψει ιστορία στο νησί, ως Μαντάμ Ορτάνς. Στα Γαλλικά, (Hortensie) σημαίνει σημαίνει ορτανσία.

Οι διάσημοι έρωτες

Λέγεται ότι το όνομα αυτό της το έδωσε ο Γάλλος Ναύαρχος Παττιέ, ο οποίος φερόταν να είναι σφόδρα ερωτευμένος μαζί της. Αλλά και ποιος δεν ήταν τότε τσιμπημένος με την ωραιότατη γυναίκα που λέγεται ότι ήταν και κατάσκοπος. Επίσης λέγεται πως αυτό που γράφεται στο βιβλίο του Καζαντζάκη “Αλέξης Ζορμπάς” (ότι περνούσε νύχτες ολόκληρες με τους Ναυάρχους των 4 μεγάλων δυνάμεων και τους αναγνώριζε στο σκοτάδι από την κολώνια τους) είναι φαντασία του συγγραφέα. Λένε επίσης ότι η Ορτάνς ήταν ερωτευμένη με τον Ιταλό ναύαρχο Κανναβάρο και ότι μόνον με αυτόν είχε ερωτική σχέση.

Η ζωή της

Η Αδελίνα Γκιτάρ γεννήθηκε το 1863 στη Γαλλία. Τρεις πόλεις ερίζουν για την γέννησή της, Παρίσι, Τουλόν και Μασσαλία. Έγινε ιερόδουλη σε νεαρή ηλικία, μόλις 16 ετών. Στα Χανιά φέρεται ότι έφτασε το 1898, με ακόμα 500 κορίτσια, για τις ανάγκες του στόλου.
Στις 10 Μαρτίου 1905, με αρχηγό τον Ελευθέριο Βενιζέλο ξέσπασε η επανάσταση του Θέρισου, στα Χανιά. Αιτία ήταν η πολιτική του Ύπατου Αρμοστή, Πρίγκιπα Γεωργίου. Αίτημα ήταν η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Η Μαντάμ Ορτάνς έφυγε τότε από τα Χανιά.

Περιπλανήθηκε σε Ηράκλειο, Σητεία και Άγιο Νικόλαο… Παντρεύτηκε τον Νικόλαο Χανιωτάκη, με τον οποίο στις αρχές του 1910 εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Ιεράπετρα.  Αν και έγινε γνωστή σ’ όλη την Ελλάδα το 1964 από την ταινία Ζορμπάς του Κακογιάννη, στην Κρήτη, η Ορτάνς ήταν γνωστή από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Η Ιεράπετρα

Άρεσε στη Μαντάμ Ορτάνς το ζεστό κλίμα της Ιεράπετρας, της άρεσε και η πιο μαζεμένη ζωή της νοικοκυράς, όμως, ο σύζυγός της, την εγκατέλειψε. Εκείνη έμεινε στην Ιεράπετρα και άνοιξε ένα εστιατόριο. Αργότερα άνοιξε ένα ξενοδοχείο, το οποίο ονόμασε «Η Γαλλία».  Αργότερα η Ορτάνς έγινε υποπρόξενος της Γαλλίας και πολλοί την υποπτεύονταν για κατάσκοπο. Έπειτα από τον πόλεμο ανέπτυξε έντονη κοινωνική δραστηριότητα και καταξιώθηκε στην Ιεράπετρα. Ο λαός της Ιεράπετρας την αγάπησε, τη θαύμασε και τη θυμόταν χρόνια μετά.

Απόδειξη αυτού φέρεται να είναι, σύμφωνα με τα voltarakia.gr  η πιο πάνω φωτογραφία: Η μαντάμ Ορτάνς (στη μέση και λίγο δεξιά με το σκουφί που κάνει ζικ-ζακ στο γείσο του) βγαίνει φωτογραφία με επιφανείς Πανωχωρίτες. Η φωτογραφία είναι γύρω στα 1930, πιθανώς στο Κεφαλοβρύσι στο Πάνω Χωριό Ιεράπετρας.  Λέγεται πως έκανε πολλές φιλανθρωπίες, βοηθώντας από το υστέρημά της ανθρώπους που βρισκόταν σε χειρότερη μοίρα από την ίδια.

Η Ορτάνς στην Τέχνη

Η Μαντάμ Ορτάνς αποτέλεσε την ηρωίδα σε πολλά λογοτεχνικά έργα, όπως στο Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη. Από την μεταφορά του έργου στην μεγάλη οθόνη, η Μαντάμ Ορτάνς έγινε ευρύτερα γνωστή και στην Ελλάδα. Στον κινηματογράφο την υποδύθηκε η ηθοποιός Λίλα Κέντροβα.

Επίσης, στα πάρεργα του Γεώργιου Πάγκαλου αναφέρονται αφηγήσεις της Ορτάνς. Στο έργο του Πρεβελάκη Χρονικό μιας Πολιτείας βρίσκουμε τη Μαντάμ Ορτάνς ως Φατμέ. Τη βιογραφία της έγραψε ο Ιωάννης Μανωλικάκης.

Η Μαντάμ Ορτάνς πέθανε στην Ιεράπετρα, όπου και ενταφιάστηκε, στις 2 Μαΐου 1938, σε ηλικία 75 ετών.