Κώστας Σαμαράς
Την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, υπό τον ζυγό της οποίας βρισκόταν γύρω στους τέσσερις αιώνες, τιμά η Google μέσω του σημερινού της Doodle .
Εκτός από εθνική εορτή, η 25η Μαρτίου είναι και θρησκευτική εορτή για μεγάλο μέρος των Ελλήνων, λόγω του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ωστόσο, όσον αφορά καθαρά το ιστορικό της κομμάτι, είναι η ημέρα που σηματοδοτείται ως αυτή που ξεκίνησε από τα νότια διαμερίσματα του ελλαδικού χώρου η επανάσταση του 1821.
Γύρω στα μέσα του Μαρτίου του 1821 σημειώθηκαν σποραδικά επεισόδια εναντίον των Τούρκων και το τρίτο δεκαήμερο του ίδιου μήνα εκδηλώθηκαν οι πρώτες συλλογικές επαναστατικές πράξεις, αρχικά από τα Καλάβρυτα στις 21 του μήνα. Ακολούθησε στις 22 η Μάνη, στις 23 η Καλαμάτα και στις 24 η Πάτρα, μαζί με σχεδόν όλες τις επαρχίες της Πελοποννήσου, καθώς και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Τον Απρίλιο η Επανάσταση επεκτάθηκε σε Σπέτσες, Ψαρά, Ύδρα, Κάσο, Μύκονο, αλλά και στην Αττική. Ακολούθησαν στη συνέχεια και άλλα γεωγραφικά διαμερίσματα τα οποία τώρα ανήκουν στον ελλαδικό χώρο. Ως ημέρα κήρυξης της έναρξης απαλλαγής από τον οθωμανικό ζυγό θεωρείται επίσημα η 25η Μαρτίου.
Εκείνη την ημέρα αναφέρουν οι ιστορικοί ότι συγκεντρώθηκε στην Αγία Λαύρα μεγάλο πλήθος στρατιωτικών δυνάμεων, με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό να ευλογεί και να κηρύττει την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα. Εκεί, παρουσία προκρίτων και οπλαρχηγών, υψώθηκε το λάβαρο και δόθηκε ο όρκος «Ελευθερία ή θάνατος».
Πρώτος ήταν ο Παναγιώτης Σούτσος που πρότεινε το 1834 την καθιέρωση εορτασμού της Ελληνικής Επανάστασης την 25η Μαρτίου, αναφέροντας ότι ήταν η μέρα γενίκευσης της επανάστασης στην Πελοπόννησο και αναγέννησης της Ελλάδας, σε υπόμνημα το οποίο ο Ιωάννης Κωλέττης υπέβαλε στον Όθωνα ως πρόταση σχεδίου νόμου. Η εισήγησή του ήταν σε γαλλική γλώσσα με γερμανική περίληψη.
Το 1836 τιμήθηκε η 25η Μαρτίου σε συνδυασμό με τα Καλάβρυτα και τον Παλαιών Πατρών Γερμανό με χάλκινο μετάλλιο που κόπηκε με την ευκαιρία του γάμου του Όθωνα και της Αμαλίας. Σε αυτό εικονίζεται η θρυλική σκηνή, με την υψωμένη σημαία και τον σταυρό, όπως και τους δύο ένοπλους αγωνιστές σε κίνηση ορκωμοσίας ή χαιρετισμού. Ο εορτασμός της Επανάστασης καθιερώθηκε το 1838 με το Βασιλικό Διάταγμα 980 / 15(27)-3-1838 της τότε κυβέρνησης και συνεχίζει να υφίσταται μέχρι σήμερα.
