Κώστας Σαμαράς
Αναλυτικά όλες οι προτεινόμενες αλλαγές στο μάθημα Ιστορίας από τη Γ’ Δημοτικού έως το Λύκειο – Τι «κόβεται» και τι μπαίνει στην ύλη
Σημαντικές αλλαγές στο μάθημα Ιστορίας από το Δημοτικό έως το Λύκειο προωθεί το υπουργείο Παιδείας. Οικογενειακή και τοπική ιστορία του μαθητή στη Δ’ Δημοτικού αντί για τα γεγονότα στην αρχαία Ελλάδα και σαρωτική αλλαγή στην Ιστορία της Α’ Λυκείου προς τη σύγχρονη Ιστορία που φθάνει μέχρι τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας και την εισβολή στο Ιράκ, το τζιχάντ και το Ολοκαύτωμα, τον συνδικαλισμό και τα δικαιώματα των μειονοτήτων είναι κάποιες από τις αλλαγές που προτείνει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο Σχέδιο Προγραμμάτων Σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας από τη Γ’ Δημοτικού έως και την Α’ Λυκείου.
Στις ριζικές αλλαγές στην ιστορία που προτείνει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής περιλαμβάνονται συνδυασμός της ελληνικής μυθολογίας με μύθους άλλων λαών ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο προσφυγικό στοιχείο.
Οι αλλαγές θα ξεκινήσουν από τη Γ’ Δημοτικού και θα αγγίξουν και την ύλη της Α’ Λυκείου, όπου οι μαθητές πλέον θα διδάσκονται γεγονότα της σύγχρονης πολιτικής Ιστορίας, όπως είναι ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας και οι επιχειρήσεις για την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν. Μεταξύ των προτάσεων του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) είναι η διδασκαλία του Ψυχρού Πολέμου και η πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων, παραμερίζοντας κεφάλαια της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, αλλά και της Μυθολογίας.
Προτείνεται επίσης ο περιορισμός της αναλυτικής παρουσίασης της Επανάστασης του 1821, παρότι θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν κεφάλαια από τον 15ο αιώνα έως και τη σύγχρονη εποχή. Στην ενότητα, όμως, για την Ελληνική Επανάσταση η διδασκαλία στρέφεται σε βασικά κοινωνικά χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας, όπως ο εκσυγχρονισμός και η εκβιομηχάνιση και λιγότερο στους πρωταγωνιστές της Απελευθέρωσης.
Οπως λέει στο protothema.gr ο πρόεδρος του ΙΕΠ Γεράσιμος Κουζέλης το πόρισμα βρίσκεται ήδη στα χέρια του υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου, ο οποίος την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να το δώσει στη δημοσιότητα. Στόχος πάντως του υπουργείου είναι η Ιστορία να “ζωντανέψει” στα μάτια των μαθητών μέσω αναπαραστάσεων που θα οδηγούν τον μαθητή να σκέφτεται και να χρησιμοποιεί την κριτική σκέψη. Φιλοδοξία του υπουργείου είναι τα σχολικά βιβλία να φτάνουν ως τον 21ο αιώνα ενώ σύμφωνα με πληροφορίες το τελευταίο κεφάλαιο θα είναι η παγκοσμιοποίηση. Παράλληλα θα χρησιμοποιούνται Θεματικοί Φάκελλοι με πληροφορίες από τη χούντα των συνταγματαρχών έως τον εμφύλιο πόλεμο και το το Τείχος του Βερολίνου.
Οι θεματικοί φάκελοι θα επιτρέπουν τη μελέτη των ιστορικών ζητημάτων σε βάθος και από αυτούς θα επιλέγουν οι εκπαιδευτικοί τα θέματα διδασκαλίας. Μία ομάδα πανεπιστημιακών μεταξύ των οποίων ο Πολυμέρης Βόγλης και ο Γιώργος Κόκκινος ξεκίνησαν επί υπουργίας Νίκου Φίλη την αλλαγή του μαθήματος με στόχο μεταξύ άλλων την πάταξη της παπαγαλίας.
Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, βασικές θέσεις του πορίσματος αποτελούν:
Προτείνεται αύξηση κατά μία ώρα στη διδασκαλία Ιστορίας σε όλες τις τάξεις Γυμνασίου και Λυκείου (πλην της Γ’ Γυμνασίου), καθώς όπως αναφέρει το πόρισμα «οι δύο ώρες διδασκαλία δεν επαρκούν».
Τέλος στην επανάληψη ιστορικών κύκλων, ειδικότερα η αρχαία, μεσαιωνική και νεότερη εποχή, η οποία, όπως σημειώνεται, διδάσκεται τρεις φορές, μία στο Δημοτικό, μία στο Γυμνάσιο και μία στο Λύκειο.
Περιορισμός ιστορικών γεγονότων που αφορούν την πολιτική ιστορία που εστιάζει σε πολιτική, στρατιωτική και διπλωματική δράση των μεγάλων προσωπικοτήτων.
Ενίσχυση της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας, ιστορία της τέχνης.
Σύνδεση της διδασκαλίας με επίσκεψη σε μουσεία, ιστορικά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους.
Οι αλλαγές ανά βαθμίδα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες περιλαμβάνουν:
Η μεγαλύτερη αλλαγή που παρατηρείται στις τέσσερις τάξεις της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που διδάσκεται η Ιστορία παρατηρείται στη Δ’ τάξη.
Οι μαθητές έως και σήμερα διδάσκονται από την αρχαία ελληνική Ιστορία, άνοδο της Ρώμης, Γεωμετρική Εποχή, Περσικούς Πολέμους, τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή, τον Μέγα Αλέξανδρο, όλα τα παραπάνω βάσει της πρότασης του ΙΕΠ απουσιάζουν πλήρως από αυτή την τάξη. Στη θέση τους μπαίνει η διδασκαλία της οικογενειακής, προφορικής, τοπικής ιστορίας που συνδέεται με το άμεσο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον των μαθητών. Οι μαθητές στην Ε’ τάξη, ξεκινούν από την προϊστορία και διδάσκονται μέχρι και την οθωμανική κατάκτηση.
Σύμφωνα με την πρόταση για την Α’ Λυκείου, στο τελευταίο κεφάλαιο προτείνεται η διδασκαλία για το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων, την παγκοσμιοποίηση, τη διεύρυνση της ΕΕ, την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού και την εγκατάλειψη του κράτους πρόνοιας. Παράλληλα θα γίνονται αναφορές στις νέες συγκρούσεις, τον εμφύλιο της Γιουγκοσλαβίας, τον πόλεμο στον Κόλπο, τον θρησκευτικό ριζοσπαστισμό, ενώ η διδασκαλία θα αφορά και σε θέματα όπως ο ΟΗΕ και οι αλλαγές στην ενημέρωση.
Στην Γ΄δημοτικού προτείνεται η διδασκαλία των αρχαιοελληνικών µύθων µε αναφορές και συνδέσει µε µύθους άλλων λαών και η ερµηνευτική τους αποδέσµευση από τις πολιτικές,στρατιωτικές, ιδεολογικές και πολιτισµικές διαδικασίες των προϊστορικών κοινωνιών.
Προτεινόμενες αλλαγές για τους μαθητές Δημοτικού
Οι κυριότερες από τις αλλαγές που προτείνονται στο μάθημα της Ιστορίας είναι:
■ Για την Α’ Λυκείου: Σήμερα διδάσκεται η περίοδος του αρχαίου κόσμου, που καλύπτει τη χρονική περίοδο από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού. Τώρα προτείνεται η συνολικότερη αναμόρφωση της διδακτέας ύλης που θα καλύπτει πλέον την περίοδο από το 1880 ως σήμερα.
■ Για τη Γ’ Δημοτικού: Σήμερα διδάσκονται βασικά στοιχεία από την ελληνική µυθολογία (η δηµιουργία του κόσµου, η Τιτανοµαχία, οι θεοί και οι θεές του Ολύµπου, ο Προµηθέας, η Πανδώρα, ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα, οι Αθλοι του Ηρακλή, ο Θησέας, η Αργοναυτική εκστρατεία και ο Τρωικός πόλεµος). Προτείνεται πλέον η διδασκαλία των αρχαιοελληνικών µύθων µε αναφορές και συνδέσεις µε µύθους άλλων λαών και η ερµηνευτική τους αποδέσµευση από τις πολιτικές, στρατιωτικές, ιδεολογικές και πολιτισµικές διαδικασίες των προϊστορικών κοινωνιών.
■ Για τη Δ’ Δημοτικού: Σήμερα διδάσκεται η Αρχαία Ελληνική Ιστορία από τη Γεωµετρική Εποχή ως την άνοδο της Ρώµης (η Αθηναϊκή Δηµοκρατία, η Αθήνα και η Σπάρτη, οι Περσικοί πόλεµοι, ο Πελοποννησιακός πόλεµος, ο Χρυσός Αιώνας του Περικλή, τα έργα στην Ακρόπολη, η άνοδος της Μακεδονίας, ο Μέγας Αλέξανδρος και η κατάκτηση της Ανατολής). Το ΙΕΠ προτείνει τη διδασκαλία της οικογενειακής, της προφορικής και της τοπικής Ιστορίας, όπως επίσης και των στοιχείων της θεµατικής Ιστορίας.
■ Για την Ε’ Δημοτικού: Σήμερα οι μαθητές διδάσκονται την άνοδο της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας και τις σχέσεις των Ρωμαίων µε τους Ελληνες, τη µετάβαση από τη Ρωµαϊκή στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, την Κωνσταντινούπολη και την ιστορία του βυζαντινού κράτους και την Αλωση. Η καινούρια πρόταση είναι να διδαχθούν την ιστορική εξέλιξη από την Προϊστορία έως την οθωµανική κατάκτηση. Λόγω του µεγάλου χρονικού εύρους της περιόδου, όμως, το μάθημα θα εστιάζει στις σηµαντικές κοινωνικές και πολιτισµικές αλλαγές που συντελούνται στο πέρασµα των αιώνων και λιγότερο στην εξέταση συγκεκριµένων προσώπων ή γεγονότων.
■ Για τη ΣΤ’ Δημοτικού: Η σημερινή διδακτέα ύλη περιλαμβάνει τις εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους νεότερους χρόνους (Αναγέννηση, Ανακαλύψεις, Διαφωτισµός, οι Δάσκαλοι του Γένους, Επανάσταση του 1821). Πλέον προτείνεται η ιστορική εξέλιξη από τον 15ο αιώνα έως τη σύγχρονη εποχή, με έµφαση στις σηµαντικές τεχνολογικές, κοινωνικές και πολιτισµικές αλλαγές και λιγότερο στην εξέταση συγκεκριµένων προσώπων ή γεγονότων, µε την εξαίρεση της ίδρυσης του ελληνικού κράτους και των δύο Παγκοσµίων Πολέµων.
