Πέγκυ Σκουλού
Ουκρανία και ΗΠΑ κατέληξαν σε συμφωνία για τα ορυκτά
Ο Ουκρανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι η συμφωνία συνδέεται άμεσα με τις εγγυήσεις ασφαλείας που επιθυμεί το Κίεβο από την Ουάσινγκτον
Ουκρανία και ΗΠΑ κατέληξαν σε συμφωνία για τα ορυκτά, ανακοίνωσε σήμερα (26.02.2025) ο Ουκρανός Πρωθυπουργός Ντένις Σμίχαλ, όπως μετέδωσε και το δίκτυο ενημέρωσης Sky News.
Ειδικότερα, ο Σμίχαλ δήλωσε ότι η Ουκρανία και οι ΗΠΑ κατέληξαν στο τελικό σχέδιο συμφωνίας για τα ουκρανικά ορυκτά, το οποίο υποστηρίζει τις προσπάθειες της χώρας να λάβει εγγυήσεις ασφάλειας για μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη.
Την συμφωνία αναμένεται να υπογράψει αργότερα σήμερα η Ουκρανία.
Όμως, είτε πρόκειται για τα ποσά που διακυβεύονται είτε για τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητεί η ουκρανική πλευρά, οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν είναι σαφείς.
Ακολουθεί μια σύνοψη των όσων γνωρίζουμε για τη συμφωνία αυτή που ενδέχεται να υπογραφεί την Παρασκευή στην Ουάσινγκτον.
Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωνε ότι επιθυμεί οι ΗΠΑ να αποζημιωθούν για τη βοήθεια που έχουν προσφέρει τα τελευταία τρία χρόνια στην Ουκρανία. Η Ουάσινγκτον ζητούσε δεσμεύσεις ύψους 500 δισεκ. δολαρίων, περίπου τέσσερις φορές το ποσό της βοήθειας που έχει προσφέρει ως τώρα στο Κίεβο, το οποίο, σύμφωνα με το IfW Kiel, εκτιμάται στα 120 δισεκ. δολάρια.
Ο Ουκρανός πρόεδρος απέρριψε το αίτημα και αρνήθηκε να υπογράψει μια συμφωνία που θα αναγκαστούν να πληρώνουν «δέκα γενιές Ουκρανών».
Σύμφωνα με ουκρανική πηγή που έχει γνώση των συμβιβασμών που έγιναν και η οποία μίλησε στο AFP χθες Τρίτη το βράδυ, η απαίτηση αυτή των ΗΠΑ έχει αφαιρεθεί από το νέο κείμενο της συμφωνίας.
Πλέον αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευθούν από κοινού με την Ουκρανία τον ορυκτό της πλούτο και τα έσοδα που θα προκύψουν θα πάνε σε ένα νεοσύστατο ταμείο το οποίο θα μπορούσε να είναι «κοινό για την Ουκρανία και την Αμερική», εξήγησε η ίδια πηγή.
Σύμφωνα με αυτόν τον υψηλόβαθμο Ουκρανό αξιωματούχο, οι Αμερικανοί «έχουν αφαιρέσει όλους τους όρους που δεν μας ταίριαζαν, κυρίως τα 500 δισεκ. δολάρια».
Για το Κίεβο ένας όρος κλειδί προκειμένου να δώσει πρόσβαση στους πόρους του στους εταίρους του είναι να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας, δηλαδή έναν πολιτικοστρατιωτικό μηχανισμό που θα αποτρέψει τη Ρωσία να της επιτεθεί ξανά μετά τη σύναψη εκεχειρίας.
Ο Ζελένσκι είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο μιας τέτοιας ανταλλαγής – ορυκτός πλούτος έναντι εγγυήσεων ασφαλείας—ήδη από τον Οκτώβριο όταν παρουσίασε τις αδρές γραμμές του «σχεδίου του για τη νίκη».
Η Ουκρανία εκτιμά ότι η καλύτερη εγγύηση που θα μπορούσε να της δοθεί θα ήταν η ένταξή της στο ΝΑΤΟ, ένα σενάριο το οποίο απορρίπτει η Ουάσινγκτον διότι θα καθιστούσε αδύνατη οποιαδήποτε εκεχειρία ή ειρήνη καθώς αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη Μόσχα.
Άλλο ουκρανικό αίτημα: στρατιωτική ειρηνευτική αποστολή σε περίπτωση εκεχειρίας. Αλλά οι ΗΠΑ έχουν απορρίψει το ενδεχόμενο, αν και δεν αντιτίθενται στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία.
Τελικά το κείμενο της συμφωνίας για τα ορυκτά θα περιλαμβάνει μια αναφορά στην ασφάλεια της Ουκρανίας, αλλά όχι συγκεκριμένες εγγυήσεις. Όπως δήλωσε ο ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος, οι συζητήσεις για το θέμα δεν έχουν ολοκληρωθεί.
«Πρόκειται για έναν γενικό όρο ο οποίος αναφέρει ότι η Αμερική θα επενδύσει σε μια κυρίαρχη, σταθερή και ευημερούσα Ουκρανία, ότι εργάζεται για μια βιώσιμη ειρήνη και ότι η Αμερική στηρίζει τις προσπάθειες που γίνονται για την παροχή εγγυήσεων ασφάλειας», εξήγησε ο αξιωματούχος.
Η Ουκρανία διαθέτει περίπου το 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε ορυκτά, όμως αυτά που ορέγεται ο Τραμπ είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους ανεκμετάλλευτα, δύσκολα να εξορυχθούν ή υπό ρωσικό έλεγχο σε κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.
Παράγει κυρίως τρία κρίσιμης σημασία ορυκτά: μαγγάνιο (8η παραγωγός παγκοσμίως σύμφωνα με το World Mining Data), τιτάνιο (11η) και γραφίτη (14η), απαραίτητα για τις ηλεκτρικές μπαταρίες.
Εξάλλου σύμφωνα με τη γαλλική υπηρεσία γεωλογικών και ορυκτών ερευνών (BRGM), η Ουκρανία συγκεντρώνει το «20% των παγκόσμιων εκτιμώμενων αποθεμάτων» γραφίτη, ενώ «είναι μία από τις βασικές χώρες στην Ευρώπη που έχει δυναμικό» για την εκμετάλλευση λιθίου, επίσης σημαντικού για τις μπαταρίες.
Η ίδια η κυβέρνηση της Ουκρανίας αναφέρει ότι η χώρα διαθέτει «ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα» λιθίου στην Ευρώπη, αν και «αυτή τη στιγμή» δεν γίνονται εξορύξεις.
Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αυτών των ορυκτών απαιτεί τεράστιες επενδύσεις.
Όπως εκτιμά η ουκρανική κυβέρνηση, για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος στο Νοβοπολτάβσκε, στην επαρχία της Ζαπορίζια, θα χρειαστούν 300 εκατ. δολάρια επενδύσεις.
Όμως το κοίτασμα αυτό – στο οποίο πιστεύεται ότι υπάρχει απατίτης, ταντάλιο, νιόβιο, στρόντιο, σπάνιες γαίες ακόμη και ουράνιο—βρίσκεται σε μια περιοχή της Ζαπορίζια την οποία ελέγχει ο ρωσικός στρατός.
Και το Κρεμλίνο αποκλείει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει τις περιοχές που ελέγχει, αν και έχει δηλώσει ανοικτό στις αμερικανικές επενδύσεις στις κατεχόμενες περιοχές.
Άλλο παράδειγμα είναι το κοίτασμα Τσεβτσενκίβσκε (με λίθιο, ταντάλιο, νιόβιο, βηρύλλιο) το οποίο απέχει 10 χιλιόμετρα από το μέτωπο.
