Κώστας Σαμαράς
Οι συνεχόμενες ανατιμήσεις στα προϊόντα εισαγωγής και ειδικότερα στο λάδι και πιο συγκεκριμένα στο ηλιέλαιο το έχουν κάνει ανάρπαστο.
Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε ένα κύμα ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά και φόβους για ελλείψεις διατροφικών προϊόντων (ηλιέλαιο, σιτηρά) που παράγονται στις δύο χώρες.
Με την τιμή του ηλιελαίου να έχει σκαρφαλώσει στα ύψη και τους επαγγελματίες της εστίασης στην Ελλάδα είτε να το προμηθεύονται με φειδώ ή να αδυνατούν να το αγοράσουν καθώς η τιμή του έχει σχεδόν τριπλασιαστεί, μήπως ήρθε η ώρα να ξαναθυμηθούμε το πυρηνέλαιο που προέρχεται από τους καρπούς της ελιάς.
Με μεγάλη αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες το πυρηνέλαιο είναι ιδανικό για το τηγάνισμα. Γεγονός που πιστοποιεί και ο Οργανισμός Καταναλωτών της Ισπανίας που συνέκρινε επτά φυτικά έλαια και δημοσίευσε τη σχετική έκθεση.
Η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4 Ε), που έχει δώσει αγώνα για να γνωστοποιήσει τα οφέλη από τη χρήση του, πραγματοποιεί την Τρίτη 5 Απριλίου (17.00 μ.μ.) ανοικτή διαδικτυακή συζήτηση με θέμα: «Ελαιόλαδο – Πυρηνέλαιο – Σπορέλαια: Σχέσεις διατροφικής αξίας και οικονομίας. Μια επίκαιρη επιστημονική συζήτηση».
Ο Βασίλης Ζαμπούνης, εκδότης του περιοδικού «Ελιά & Ελαιόλαδο» έχει χαρακτηρίσει το πυρηνέλαιο, τον «άγνωστο εξάδελφο» του ελαιολάδου. Ο όρος αντανακλά την άγνοια που διαπιστώνει κανείς τόσο από πλευράς επίσημης πολιτείας όσο και καταναλωτικού κοινού σχετικά με τις χρήσιμες ιδιότητες του πυρηνελαίου.
Ως γεωργοικονομολόγος γνωρίζει τα πλεονεκτήματά του πολύ καλά. Σε άρθρο του, τον Απρίλιο του 2021, αναφέρει για το πυρηνέλαιο ότι, ως λιπαρή ουσία είναι το ενδιάμεσο μεταξύ σπορελαίων και ελαιολάδων, με ειδικές χρήσεις στην κουζίνα. Επίσης, τα πυρηνελαιουργεία που το παράγουν στη χώρα μας, απορροφούν ένα από τα υποπροϊόντα (απόβλητα) των ελαιοτριβείων, τον πυρήνα της ελιάς προστατεύοντας το περιβάλλον.
Ξεπερνά τους 10.000 τόνους η εγχώρια κατανάλωση
Ο Μανώλης Γιαννούλης, πρόεδρος του ΣΠΕΛ (Σύνδεσμος Πυρηνελαιουργών Ελλάδος) και της ΕΔΟΕ (Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου) είχε αναφέρει (Απρίλιος 2021, Olivenews.gr) για την κατανάλωσή του στη χώρα μας και στο εξωτερικό:
«Ήδη από την δεκαετία 1960 το πυρηνέλαιο καταναλωνόταν ως λάδι φαγητού σε σημαντικές ποσότητες στην Ισπανία και την Ιταλία.
Πλέον και στην χώρα μας η ετήσια κατανάλωση πυρηνελαίου έχει ξεπεράσει τους 10.000 τόνους, ενώ η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει συντελέσει, για προφανείς λόγους, στην αύξηση της κατανάλωσης πυρηνελαίου. Το πυρηνέλαιο χρησιμοποιείται στην μαζική εστίαση αλλά και στην οικιακή χρήση, επιπλέον των εφαρμογών τηγανίσματος και σε εφαρμογές μαγειρικής, υποκαθιστώντας σε πολλές περιπτώσεις το ελαιόλαδο. Επίσης χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από τα αρτοποιεία για την παρασκευή κουλουριών, βουτημάτων κλπ. αρτοσκευασμάτων.
Ένα ακόμη σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι η συμβολή της παραγωγής του πυρηνελαίου στην προστασία του περιβάλλοντος, με την απορρόφηση του εν δυνάμει ανεξέλεγκτα διατιθέμενου ελαιοπυρήνα. Τελευταίο και επίσης σημαντικό, τα περίπου 50.000.000 € ετήσια έσοδα για την χώρα από τις εξαγωγές πυρηνελαίου».
Ιδανικό για τηγάνισμα αυτό το λάδι
Αν έχει κανείς απορία για το αν το πυρηνέλαιο είναι εξίσου καλό για το τηγάνισμα όσο και το ηλιέλαιο, η μελέτη που παρουσιάστηκε στο ισπανικό περιοδικό olimerca και αναδημοσίευσε ο ιστότοπος olivenews απαντά στην ερώτηση ξεκάθαρα: το πυρηνέλαιο αποδεικνύεται το πιο κατάλληλο λάδι για τηγάνισμα.
O Οργανισμός Καταναλωτών της Ισπανίας δημοσίευσε (Iανουάριος 2017) στο περιοδικό την έκθεσή του σχετικά με την απόδοση επτά φυτικών ελαίων σε φριτέζες.
Έλαια που επιλέχθηκαν για την μελέτη: Ηλιέλαιο υψηλής περιεκτικότητας σε ελαϊκά οξέα (με και χωρίς αφρό), σπορέλαιο, ελαιόλαδο και πυρηνέλαιο χρησιμοποιήθηκαν για το τηγάνισμα εφτά ειδών τροφίμων. Ωμές πατάτες, προτηγανισμένες πατάτες, κροκέτες, ψαροκροκέτες, κοτομπουκιές, φρέσκο γαύρο και καλαμάρια.
Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 40 τηγανίσματα, όλα σε οικιακές φριτέζες. Η αρχική θερμοκρασία ήταν 180 °C και το κάθε τηγάνισμα είχε διάρκεια 6 λεπτά. Ο στόχος ήταν να μετρηθούν η απώλεια βάρους στην κάθε τροφή και η απορρόφηση ελαίου. Μεταξύ των άλλων ευρημάτων, επιβεβαιώθηκε ότι και η απώλεια βάρους της τροφής αλλά και η απορρόφηση ελαίου είναι χαμηλότερες όταν χρησιμοποιούνται έλαια πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο, το πυρηνέλαιο και ηλιέλαιο υψηλής περιεκτικότητας σε ελαϊκά οξέα.
Σε άλλες παραμέτρους που αναλύθηκαν, η έκθεση δείχνει ότι σημαντικά χαμηλότερες τιμές ελήφθησαν σε πατάτες που τηγανίστηκαν σε πυρηνέλαιο. Αντιθέτως, οι υψηλότερες τιμές δόθηκαν από τα σπορέλαια, που είναι τα λιγότερο συνιστώμενα για το τηγάνισμα ωμής πατάτας.
Μήπως, λοιπόν, πρέπει να στραφούμε ως καταναλωτές στο πυρηνέλαιο, τώρα που η ηλιέλαιο συναγωνίζεται σε τιμή το ελαιόλαδο;
