Κώστας Σαμαράς
Κόστα Ρίκα, Ιανουάριος 2015. Κατά τη διάρκεια του δελτίου ειδήσεων, μια δημοσιογράφος έλαβε στο κινητό της τη φωτογραφία, η οποία έδειχνε ένα τουκάν, που του έλειπε μεγάλο τμήμα του ράμφους του.
Η εικόνα σόκαρε τη γυναίκα και δημοσιοποίησε το θέμα άμεσα. Η φωτογραφία με το κατακρεουργημένο ράμφος του πουλιού, έκανε το γύρο του κόσμου και προκάλεσε σάλο. Πολίτες, μέλη φιλοζωικών εταιρειών και εθελοντές βγήκαν στους δρόμους, έκαναν διαδηλώσεις και απαιτούσαν να θεσπιστεί νόμος για την προστασία των ζώων.
Η κακοποίηση του Γκρέσια και η μεταφορά του στο Κέντρο Διάσωσης
Το αρσενικό τουκάν, του οποίου το όνομα ήταν Γκρέσια (Grecia) είχε κακοποιηθεί από μια ομάδα εφήβων. Του είχαν επιτεθεί με ξύλα και είχαν κόψει το πάνω μέρος του ράμφους του. Ο Γκρέσια βρέθηκε από κάτοικο ενός χωριού και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο κέντρο διάσωσης «Zoo Avenue Animal Rescue Center» της Κόστα Ρίκα, για να του παρασχεθεί βοήθεια και να προσδιοριστεί το μέγεθος της βλάβης του ράμφους. «Το βλέπαμε συχνά το πουλί, ερχότανε και στεκότανε στα δέντρα των κήπων μας. Δεν φοβόταν τους ανθρώπους. Ήταν φιλικό. Δεν μπορώ να καταλάβω τι συνέβη.
Το βρήκα αιμόφυρτο στο δρόμο. Ψάξαμε όλοι για να βρούμε το κομμάτι του ράμφους που έλειπε, αλλά δυστυχώς δεν βρέθηκε πουθενά». To ράμφος του Γκρέσια είχε υποστεί μεγάλη ζημιά Οι κτηνίατροι του Κέντρου δεν είχαν ξαναδεί κάτι παρόμοιο. Όταν εξέτασαν το τουκάν, αντιλήφθηκαν ότι ο τραυματισμός ήταν πολύ σοβαρός και θα μπορούσε να στοιχίσει ακόμα και τη ζωή του.
Το τμήμα του ράμφους που είχε αποκοπεί αιμορραγούσε διαρκώς, ενώ ο Γκρέσια δεν μπορούσε να φάει. Έπειτα, η έκταση του προβλήματος ήταν τόσο μεγάλη, ώστε το πουλί, αν τελικά κατάφερνε να επιβιώσει και δεν οδηγούνταν στην ευθανασία, δεν θα μπορούσε να επιστρέψει στην άγρια φύση. Θα έπρεπε να ζήσει για πάντα σε αιχμαλωσία. Αρχικά, οι υπεύθυνοι του Κέντρου Διάσωσης τάιζαν το Γκρέσια στο στόμα και στη συνέχεια, όταν είδαν ότι το τουκάν είχε συνέλθει λίγο, του έβαζαν φαγητό σε ένα μπολ και εκείνο προσπαθούσε να πάρει μόνο του την τροφή.
«Ο Γκρέσια θέλει να ζήσει. Είναι μαχητής. Αν και δεν ήταν εύκολο, τον βλέπαμε να παλεύει με τις ώρες, για να πάρει φρούτα από το μπολάκι. Τι είδους άνθρωποι έκαναν κάτι τέτοιο σε ένα αθώο πουλί; Είμαι εξοργισμένη», έλεγε μια υπάλληλος του κέντρου, η οποία φρόντιζε σε καθημερινή βάση το τουκάν και είχε δεθεί μαζί του. Η κατάσταση αυτή ωστόσο, δεν μπορούσε να συνεχιστεί.
Έπρεπε να βρεθεί άμεσα μια λύση, ώστε ο Γκρέσια να αποκτήσει ποιότητα ζωής και να αποφευχθεί οριστικά η ευθανασία. Εξάλλου, τα τουκάν δεν χρησιμοποιούν το ράμφος μόνο για την εύρεση και κατάποση φαγητού, αλλά και για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματός και την ισορροπία τους.
Το προσθετικό ράμφος ήταν η λύση
Ο κτηνίατρος τοποθετεί το προσθετικό 3D ράμφος στο Γκρέσια Ένα προσθετικό ράμφος θα αποτελούσε την καλύτερη επιλογή. Με την έκταση που πήρε το θέμα, ευαισθητοποιήθηκαν και εταιρείες εκτύπωσης 3D, οι οποίες συνεργάστηκαν για να βρεθεί η λύση. «Όταν είδαμε την ιστορία του Γκρέσια στις ειδήσεις, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια ομάδα αποκλειστικά για το τουκάν, ώστε να δώσουμε στο Κέντρο Διάσωσης που το φιλοξενεί, μια επιλογή για την τοποθέτηση προσθετικού ράμφους, με τη βοήθεια της 3D τεχνολογίας. Θέλουμε να δώσουμε στο Γκρέσια μια δεύτερη ευκαιρία», είχε πει η Μαριέλα Φορνέκα (Mariela Fonseca), η οποία ήταν μέλος της ομάδας, των 3 εταιρειών που συμπεριλήφθηκαν στο πρόγραμμα αποκατάστασης.
Η ομάδα ενημερωνόταν διαρκώς για την εξέλιξη της υγείας του πουλιού. «Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα με το τουκάν, αν δεν είναι απόλυτα υγιές και δεν έχει θρέψει η πληγή», υπογράμμιζε η Φονσέκα.
Εν των μεταξύ, πήρε δείγμα από το ράμφος του τουκάν, για να μελετήσει τη σύστασή του και το ακριβές μέγεθος. «Μόλις είμαστε σε θέση να δουλέψουμε με το Γκρέσια, θα σκανάρουμε το σπασμένο κομμάτι καθώς και το μέρος που είναι άθικτο», εξηγούσε η Φονσέκα.
Ένα λεπτό πλέγμα κερατίνης εγκλείει στο εσωτερικό του ένα σπογγώδες μαλακό οστό. Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, το μεγάλο ράμφος των πουλιών τουκάν είναι και πολύ ανθεκτικό αλλά και μαλακό κατά μια έννοια. Οπότε θα έπρεπε να κατασκευαστεί ένα προσθετικό ράμφος που θα είχε τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά, για να το δεχτεί ο Γκρέσια και να είναι αποτελεσματικό.
Η κατασκευή του προσθετικού ράμφους
Πολίτες, μέλη φιλοζωικών εταιρειών και εθελοντές βγαίνανε στους δρόμους, πραγματοποιούσαν διαδηλώσεις και απαιτούσαν να θεσπιστεί νόμος για την προστασία των ζώων. Αυτή ήταν η πρόκληση. Η ομάδα χρησιμοποίησε πολλά διαφορετικά υλικά και σχεδίασε πολλά ράμφη, ώστε το τελικό προϊόν να μην βλάψει το Γκρέσια ή καταστρέψει και το εναπομείναν κομμάτι του ρύγχους. «Αν τα καταφέρουμε, θα προσφέρουμε στο τουκάν τη δυνατότητα τα τρέφεται μόνο του, αφού έτσι κι αλλιώς θα παραμείνει για πάντα στο Κέντρο. Του το οφείλουμε αυτό», έλεγε μέλος της ομάδας.
Το 2016, η ομάδα τα κατάφερε και κατασκεύασε ένα ράμφος όμοιο και λειτουργικό με το αληθινό των τουκάν. «Η διαδικασία δεν ήταν εύκολη. Ήμασταν διαφορετικές εταιρείες, οι οποίες συνενώθηκαν για το καλό του Γκρέσια, ενώ το σχέδιο ήταν μεγαλόπνοο, για να του προσφέρουμε ποιότητα ζωής», έγραφε μια δημοσίευση στο Facebook, που είχε αναρτήσει μέλος του «The Zoo Ave Team».
Ο σχεδιασμός και το τρισδιάστατο σκανάρισμα διήρκησε μήνες. Παρά τα προβλήματα που εντοπίστηκαν στην πορεία, οι επιστήμονες αναπαρήγαγαν ακριβές αντίγραφο του ράμφους από ένα άλλο τουκάν. «Μάθαμε πολλά για τη σημαντικότητα του ράμφους των τουκάν. Δεν χρησιμεύουν μόνο για να τρώνε, να κορδώνονται και να προσελκύουν το αντίθετο φύλο», υποστήριξε υπάλληλος του Κέντρου Διάσωσης.
Ο Γκρέσια με το καινούργιο του ράμφος
Το καινούργιο μέλος τοποθετήθηκε στο Γκρέσια, ενώ παρατηρήθηκε και ένα παραπάνω όφελος από αυτήν την ιστορία, το οποίο ήταν μη αναμενόμενο. «Υπήρξε μια θετική αλλαγή στο κελάηδισμά του Γκρέσια. Όταν έχασε το ράμφος του, έχασε και μέρος από το κελάηδισμα του. Τώρα με το προσθετικό, το τραγούδι του είναι πολύ πιο φυσικό», δήλωσε ο Χιούγκο Αλόνσο (Hugo Alonso), υπεύθυνος επικοινωνίας του Κέντρου. Το τουκάν σήμερα είναι σε καλή κατάσταση, υγιές και έχει αποδεχτεί το προσθετικό. Η κακοποίηση του αποτέλεσε αφορμή, για να θεσπιστεί νόμος σχετικά με την επιβολή ποινών για κακομεταχείριση ζώων, ενώ απαγορεύτηκε και το κυνήγι στη Κόστα Ρίκα.
