Κώστας Σαμαράς
Η εμμηνόπαυση έχει σοβαρό αντίκτυπο στη ζωή της γυναίκας, πόσο μάλλον όταν αυτή έρχεται πρόωρα.
Η πρόωρη εμμηνόπαυση έχει σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχολογική υγεία των γυναικών που τη βιώνουν.
Η μητέρα σας είχε πρόωρη εμμηνόπαυση: Η μέση ηλικία της εμμηνόπαυσης είναι τα 51 έτη, αλλά σε κάποιες γυναίκες μπορεί να ξεκινήσει στη δεκαετία των 40 ή και νωρίτερα. Η πρόωρη εμμηνόπαυση εκδηλώνεται μεταξύ 40 και 45, ενώ αυτή που εκδηλώνεται πριν την ηλικία των 40 ορίζεται ως πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Σε αυτή συμβάλλουν γενετικοί ή κληρονομικοί παράγοντες κινδύνου, σύμφωνα με τους ειδικούς. Οι γυναίκες, οι μητέρες των οποίων είχαν πρόωρη εμμηνόπαυση, έχουν εξαπλάσιες πιθανότητες να μπουν πρόωρα στην εμμηνόπαυση.
Κάνατε χειρουργείο στη μήτρα ή τις ωοθήκες: Η αφαίρεση των ωοθηκών οδηγεί σε πρόωρη εμμηνόπαυση καθώς δεν απελευθερώνονται πλέον ορμόνες. Ακόμη και η αφαίρεση της μίας ωοθήκης όμως μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της συνολικής παραγωγής οιστρογόνων και προγεστερόνης. Σε πολλές γυναίκες που υποβάλλονται σε αφαίρεση της μήτρας, οι γιατροί αφήνουν τις ωοθήκες για να αποτρέψουν την εμμηνόπαυση, συχνά όμως αυτό δεν είναι αρκετό.
Είστε ενεργητική ή παθητική καπνίστρια: Το κάπνισμα μπορεί να οδηγήσει τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση μέχρι και δύο χρόνια νωρίτερα από το αναμενόμενο. Σχετική έρευνα διαπίστωσε ότι γυναίκες που είχαν καπνίσει 100 ή περισσότερα τσιγάρα στη ζωή τους, είχαν 26% περισσότερες πιθανότητες εμμηνόπαυσης πριν τα 50. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι οι γυναίκες που εκτέθηκαν στις τοξίνες παθητικού καπνού στο σπίτι ή στην εργασία είχαν επίσης υψηλότερο κίνδυνο πρόωρης εμμηνόπαυσης.
Είχατε προβλήματα γονιμότητας: Εάν είχατε διαγνωστεί με μειωμένο απόθεμα ωαρίων και υποβληθήκατε σε θεραπεία υπογονιμότητας, έχετε περισσότερες πιθανότητες πρόωρης εμμηνόπαυσης.
Έχετε πολύ χαμηλό βάρος: Όταν πρόκειται για την πρόωρη εμμηνόπαυση, το να είστε λιποβαρής αποτελεί μεγαλύτερο παράγοντα κινδύνου από το να είστε παχύσαρκη. Τα οιστρογόνα αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό, οπότε το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία αυξάνει τις πιθανότητες καθυστέρησης της εμμηνόπαυσης. Το χαμηλό βάρος που οφείλεται σε κακή διατροφή ή διατροφικές διαταραχές, συνεπάγεται λιγότερο λίπος, λιγότερα οιστρογόνα και μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρης εμμηνόπαυσης.
Υποβληθήκατε σε θεραπεία καρκίνου: Η πρόωρη εμμηνόπαυση αποτελεί συχνά παράπλευρη απώλεια της χημειοθεραπείας ή της ακτινοβολίας για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης λόγω θεραπείας του καρκίνου μπορεί να είναι χειρότερα από αυτά της φυσικής εμμηνόπαυσης επειδή η πτώση των ορμονών είναι ραγδαία. Ακόμα και αν οι θεραπείες για τον καρκίνο δεν προκαλέσουν πρόωρη εμμηνόπαυση άμεσα, η βλάβη που προκαλούν μπορεί να οδηγήσει σε εμμηνόπαυση νωρίτερα από το κανονικό.
Αυτοάνοσες παθήσεις: Το ανοσοποιητικό των γυναικών που πάσχουν από λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα ή θυρεοειδίτιδα, επιτίθεται και στις ωοθήκες τους, προκαλώντας πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Κάποια αυτοάνοσα προκαλούν επίσης βλάβες στους αδένες που παράγουν ορμόνες. Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι μέχρι και το 20% των γυναικών με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια έχουν επίσης κάποια αυτοάνοση ασθένεια.
Χρωμοσωμικές ανωμαλίες: Οι γυναίκες με σύνδρομο Turner ή σύνδρομο Ullrich – Turner (γνωστό και ως «Γενετική δυσγένεση») έχουν την εξής χρωμοσωμική ανωμαλία: οι άνθρωποι έχουν φυσιολογικά 46 χρωμοσώματα από τα οποία τα δύο αποτελούν τα φυλετικά χρωμοσώματα. Τα φυσιολογικά κορίτσια έχουν δύο Χ φυλετικά χρωμοσώματα αλλά στο σύνδρομο Τurner ένα από αυτά τα φυλετικά χρωμοσώματα λείπει ή έχει άλλες ανωμαλίες. Σε μερικές περιπτώσεις, το χρωμόσωμα Χ απουσιάζει από κάποια κύτταρα του οργανισμού και σε άλλα κύτταρα υπάρχει. Πολλά κορίτσια με σύνδρομο Τurner έχουν κάποια χαρακτηριστική γεννητική δυσλειτουργία (μη ώριμες ωοθήκες), η οποία οδηγεί στην αμηνόρροια (απουσία εμμηνορροϊκού κύκλου) και σε στειρότητα.
Επιληψία: Οι εμμηνορροϊκοί κύκλοι μπορούν να προκαλέσουν επιληπτικές κρίσεις σε γυναίκες που πάσχουν από επιληψία. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η εμμηνόπαυση μπορεί να συμβεί μια δεκαετία νωρίτερα σε μερικές γυναίκες με επιληψία. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτό οφείλεται στην επίδραση που έχουν οι επιληπτικές κρίσεις σε τμήματα του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τις ορμόνες.
Στρες: Παρότι το στρες από μόνο του δεν προκαλεί πρόωρη εμμηνόπαυση, μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο. Το έντονο ψυχολογικό στρες μπορεί να προκαλέσει εξασθένιση της ωοθηκικής λειτουργίας. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, η αναπαραγωγική λειτουργία καταστέλλεται σε συνθήκες ακραίου στρες.
