Σε δίκη για υποκίνηση μίσους παραπέμπεται ο Αμβρόσιος – Τον μήνυσαν 9 ομοφυλόφιλοι

Όταν τον Δεκέμβριο του 2015 ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος έγραφε έναν οχετό μίσους και προτροπής σε βία σε βάρος των ομοφυλόφιλων στο προσωπικό του ιστολόγιο μάλλον υπολόγιζε ότι θα τη σκαπούλαρε, όπως συνέβαινε μέχρι πρόσφατα στη χώρα μας, κάθε φορά που εκκλησιαστικοί λειτουργοί και πολιτικοί επιδίδονταν ατιμώρητοι σε ρητορική μίσους εναντίον συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων.

Όχι όμως αυτή τη φορά. Εννιά ομοφυλόφιλοι αποφάσισαν να δράσουν και στις 16 Ιανουαρίου 2016 κατέθεσαν μήνυση κατά του μητροπολίτη όχι μόνο για δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους με βάση το άρθρο 1 του νόμου 4285/2014 για την καταπολέμηση του ρατσισμού (ο λεγόμενος αντιρατσιστικός νόμος) αλλά και για κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος, σύμφωνα με το άρθρο 196 του Ποινικού Κώδικα, σύμφωνα με το οποίο «θρησκευτικός λειτουργός ο οποίος κατά την ενάσκηση των έργων του ή δημόσια και με την ιδιότητά του προκαλεί ή διεγείρει τους πολίτες σε εχθροπάθεια κατά της πολιτειακής εξουσίας ή άλλων πολιτών τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών».

Ο εισαγγελέας έκανε δεκτή τη μήνυση και παρέπεμψε τον μητροπολίτη σε δίκη, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 15 Μαρτίου 2018 στο Αίγιο.

Το ιστορικό της υπόθεσης

Η ρητορική μίσους και η υποκίνηση σε βία σε βάρος των ομοφυλόφιλων και άλλων κοινωνικών ομάδων δεν είναι κάτι καινούργιο στη χώρα μας. Με αφορμή την κατάθεση του νομοσχεδίου για το σύμφωνο συμβίωσης ομόφυλων ζευγαριών τον χειμώνα του 2015, ακούστηκαν και γράφτηκαν πολλές αισχρότητες σε βάρος των ομοφυλόφιλων.

Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος στις 4 Δεκεμβρίου 2015 δημοσίευσε σε προσωπικό ιστολόγιο που ίδιος διαχειρίζεται (mkka.blogspot.gr) ένα άρθρο με τίτλο «ΑΠΟΒΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΗΚΩΣΑΝ ΚΕΦΑΛΙ!- Ας μιλήσουμε έξω απ τα δόντια ΦΤΥΣΤΕ ΤΟΥΣ!». Στο εν λόγω άρθρο, ο Μητροπολίτης καταφέρθηκε με απίστευτους χαρακτηρισμούς ενάντια στους ομοφυλόφιλους, προτρέποντας την υπόλοιπη «υγιή» κοινωνία στην άμεση, σκληρή και έμπρακτη αποδοκιμασία τους.

Κάλεσε ευθέως το αναγνωστικό κοινό να εναντιωθεί βιαίως στα άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό: «Μην τους πλησιάζετε! Μην τους ακούτε! Μην τους εμπιστεύεσθε! Είναι οι κολασμένοι της κοινωνίας! Δεν μπορούν κάποιοι ξεφτιλισμένοι να υπερασπίζονται δημοσίως τα πάθη της ψυχής τους!». Συνέχισε τις βαρύτατα προσβλητικές και μισαλλόδοξες απόψεις του για τους ομοφυλόφιλους με αποκορύφωμα τα εξής: «Ε λοιπόν αυτούς τους ξεφτιλισμένους, φτύστε τους! Αποδοκιμάστε τους! Είναι εκτρώματα της φύσεως! Ψυχικά και πνευματικά πάσχουν! Είναι άτομα με διανοητική διαταραχή! Δυστυχώς αυτοί είναι τρις-χειρότεροι και πολύ πιο επικίνδυνοι από κάποιους, που ζουν στα τρελλοκομεία!»

Χωρίς καμία απολύτως περιστροφή, ο Μητροπολίτης ολοκλήρωσε το προκλητικό και καθ’ όλα προσβλητικό παραληρηματικό δημοσίευμα, παροτρύνοντας εκ νέου τους αναγνώστες να δράσουν εναντίον των ομοφυλόφιλων με τις ακόλουθες φράσεις: «Μη διστάζετε, λοιπόν! Όταν και όπου τους συναντάτε, φτύστε τους! Μην τους αφήνετε να σηκώνουν κεφάλι! Είναι επικίνδυνοι!».

Ο μηνυόμενος άλλωστε χρησιμοποίησε ακόμα και απόσπασμα από εκκλησιαστικό ψαλμό, στον οποίο αποδίδει τελείως διαφορετικό περιεχόμενο, για να φανατίσει ακόμα περισσότερο τους αναγνώστες του, να άρει τυχόν ενδοιασμούς τους και να τους προτρέψει ακόμα πιο αποτελεσματικά στη διάχυση του μίσους σε βάρος των ομόφυλων προσώπων και ζευγαριών και στη βία σε βάρος τους μέχρι την οριστική «εξάλειψή» τους από προσώπου γης.

Γιατί τα λόγια του μητροπολίτη είναι κήρυγμα μίσους;

Οι ανωτέρω χαρακτηρισμοί του μηνυόμενου συνιστούν κήρυγμα μίσους και φανατισμού, το οποίο έχει σκοπό να καλλιεργήσει, να οξύνει και να διαχύσει το μίσος και τις διακρίσεις σε βάρος μιας κατηγορίας προσώπων. Οι αναγνώστες του μηνυόμενου καλούνται και προτρέπονται να φτύνουν και να προπηλακίζουν αυτά τα πρόσωπα μόλις τα αναγνωρίζουν.

Ο λόγος του μηνυομένου συνιστά δημόσια, ανοιχτή πρόσκληση σε «λιντσάρισμα» σε βάρος μας. Ο λόγος αυτός μας αρνείται την ανθρώπινη υπόσταση, την ανθρώπινη ιδιότητα, προσβάλλοντας τον σκληρό πυρήνα της αξιοπρέπειας του προσώπου, όπως αυτός κατοχυρώνεται στο άρ. 2 του Συντάγματος.

Μάλιστα, ο μηνυόμενος εκμεταλλεύεται τη θέση του ως δημόσιου λειτουργού και δη θρησκευτικού λειτουργού, προσδίδοντας στον λόγο του χαρακτήρα κηρύγματος και καλεί τους πιστούς σε δράση βίαιη, απαξιωτική και βάναυση προς τα ομόφυλα πρόσωπα και ζευγάρια.

Μα δεν δικαιούται να έχει γνώμη με βάση την ελευθερία του λόγου;

Όχι! Τα σχόλια του μητροπολίτη δεν θα μπορούσαν σε καμία περίπτωση να δικαιολογηθούν με βάση την ελευθερία της έκφρασης. Η παρότρυνση στην τέλεση αδικημάτων και τον εξευτελισμό άλλων δεν νοείται να καλύπτεται από την ελευθερία της έκφρασης, η οποία, όπως όλες οι ελευθερίες, υπόκειται σε περιορισμούς.

Το άρθρο 1 Ν. 4285/2014 δεν στοχεύει σε μια ειδικότερη περίπτωση προστασίας της τιμής ενός προσώπου ή μιας ομάδας, αλλά επιδιώκει τη μετάθεση προς τα εμπρός της ποινικής προστασίας ατομικών εννόμων αγαθών (της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας αλλά και της αξιοπρέπειας) των μελών ευαίσθητων πληθυσμιακών ομάδων. Οι ποινικές διατάξεις περί διακρίσεων προστατεύουν μαζικά έννομα αγαθά σε ένα απώτερο προ-στάδιο της προσβολής τους (Ι. Μοροζίνης, Απαγόρευση διακρίσεων και ελευθερία της έκφρασης, ΠοινΧρ 2010 σ. 446 επ). Με πιο απλά, ο αντιρατσιστικός νόμος λειτουργεί προληπτικά για να προστατέψει ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο λόγω αρνητικών κοινωνικών στερεοτυπικών αντιλήψεων.

Γι’ αυτό άλλωστε συνιστά έγκλημα διακινδύνευσης, δηλαδή δεν χρειάζεται εν προκειμένω να επέλθει το επιδιωκόμενο από τον μηνυόμενο αποτέλεσμα: η ποινική μας προστασία ξεκινάει, και οφείλει να ξεκινήσει, χωρίς να χρειάζεται κάποιος να μας δείρει ή να μας φτύσει κατά τις προτροπές του μηνυόμενου. Ο γράφων δεν τιμωρείται για το αποτέλεσμα του λόγου που εκφέρει (γι’ αυτό τιμωρείται απλώς βαρύτερα) αλλά για τη δυνατότητα που έχει ο λόγος του να προκαλέσει συγκεκριμένο αποτέλεσμα, ασχέτως του εάν αυτό επέλθει (Χ. Παπαστυλιανός, Η δημόσια τάξη ως συνταγματικός αποδεκτός περιορισμός της ελευθερίας του λόγου, ΠΟινΔικ 2005 σ. 344 επ.).

Μάλιστα, λόγω της ιδιότητάς του ως θρησκευτικού λειτουργού, ο οποίος περιβάλλεται, ιδίως στα μάτια των πιστών, από ένα υψηλό status με χαρακτηριστικά «αυθεντίας», ο λόγος του αποκτά, αντικειμενικά, πολύ μεγαλύτερη δύναμη, πειθώ και αποτελεσματικότητα, με τρόπο που να θέτει σε ακόμα μεγαλύτερη διακινδύνευση τα έννομα αγαθά μας.

Οι εννέα πολίτες που μήνυσαν τον μητροπολίτη Αμβρόσιο είναι οι εξής:

• Λύο Καλοβυρνάς

• Αλκιβιάδης Δελαντώνης

• Μενέλας Σιαφάκας

• Άλκης Ιωαννίδης

• Michael Huber

• Πέτρος Σαπουντζάκης

• Γιάννης Παπαγιαννόπουλος

• Νίκος Σοφιανός

• Βασίλης Θανόπουλος

Να τονιστεί η σημαντικότατη συμβολή και βοήθεια από τη δικηγόρο Κλειώ Παπαπαντολέων, που ανέλαβε την υπόθεση αμισθί για να προασπίσει το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα που παραβιάζει ο λόγος του μητροπολίτη.