Κώστας Σαμαράς
Οι επιστήμονες σχεδιάζουν για πρώτη φορά να πειραματιστούν με μίνι-εγκεφάλους που θα περιέχουν DNA Νεάντερταλ.
Επιστήμονες στη Γερμανία σκοπεύουν να εισάγουν γενετικό υλικό από Νεάντερταλ σε εργαστηριακούς ανθρώπινους εγκεφαλικούς ιστούς. Θα είναι η πρώτη φορά που θα γίνει ένα τέτοιο πείραμα με νεαντερτάλειο DNA, με στόχο να μελετηθεί καλύτερα με ποιο τρόπο τα γονίδια των «ξαδέρφων» μας δουλεύουν στο σύγχρονο «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens).
Ο μίνι-εγκέφαλος (οργανοειδές), με μέγεθος φακής περίπου, θα αναπτυχθεί από ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα και θα είναι ανίκανος για σκέψεις ή αισθήματα, όμως θα διαθέτει τις βασικές δομές του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Η πρωτοβουλία ανήκει στο Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Λειψία, με επικεφαλής τον κορυφαίο στον κόσμο παλαιογενετιστή, σουηδικής καταγωγής, Σβάντε Πεέμπο και το συνεργάτη του Γκρέι Καμπ.
Όπως δήλωσε ο Πεέμπο, σύμφωνα με τη «Guardian» και το«New Scientist», στόχος είναι να διαπιστωθεί ποιες είναι οι βασικές διαφορές στον τρόπο λειτουργίας των νευρικών εγκεφαλικών κυττάρων ανάμεσα στους ανθρώπους και στους Νεάντερταλ, «κάτι που θα βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί οι άνθρωποι φαίνονται να είναι γνωσιακά τόσο διαφορετικοί».
Η ερευνητική ομάδα του Πεέμπο από το 2010 πρωτοπορεί διεθνώς στην ανάλυση του γονιδιώματος τόσο του Νεάντερταλ, όσο και προϊστορικών ανθρώπων. Ήδη έχει εισαγάγει γονίδια Νεάντερταλ σε πειραματόζωα (ποντίκια και βατράχους), ενώ τώρα προχωρά στο επόμενο βήμα που είναι να κάνει κάτι ανάλογο σε γενετικά τροποποιημένους εργαστηριακούς μίνι-εγκεφάλους.
Οι σημερινοί άνθρωποι -ανάλογα με το πού ζουν- έχουν στο DNA τους ποσοστό 1% έως 4% που έχει κληροδοτηθεί από τους Νεάντερταλ μετά από τις αρχαίες επιμειξίες. Το γενετικό υλικό των Νεάντερταλ θεωρείται ότι παίζει ρόλο σε διάφορες σύγχρονες ανθρώπινες παθήσεις, κυρίως αυτοάνοσες (π.χ. η γενετική προδιάθεση για αρθρίτιδα).
