Κώστας Σαμαράς
Το δόγμα Ερντογάν «όποιος δεν είναι μαζί μου είναι εχθρός μου» φαίνεται πώς συναντάει ολοένα και μεγαλύτερες αντιδράσεις εντός και εκτός Τουρκίας. Η δημοφιλία του Τούρκου προέδρου υποχωρεί και στη θέση της κυριαρχεί ο φόβος και η ανασφάλεια, όπως βεβαίως και η εκδίκηση είτε μέσω δικαιοσύνης είτε με κάποια άλλα μέσα.
Η καταδίκη των δημοσιογράφων της αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Cumhuriyet προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στην Τουρκία κατά του Ερντογάν και της Δικαιοσύνης, ενώ την ίδια στιγμή Αμερικανοί γερουσιαστές τάσσονται κατά της όποιας μεταφοράς τεχνογνωσίας ή τεχνολογίας των F-35 στην Τουρκία και στον επικίνδυνο Ερντογάν.
Έχοντας μόλις αφεθεί ελεύθερος έπειτα από περισσότερες από 500 ημέρες κράτησης, ο επικεφαλής της αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Cumhuriyet, πολλοί συνεργάτες της οποίας καταδικάστηκαν σε ποινές κάθειρξης, συμμετείχε στην Κωνσταντινούπολη σε διαδήλωση υπέρ της ελευθερίας του Τύπου.
Στην απόφαση που εκδόθηκε χθες έπειτα από μια δίκη που θεωρήθηκε ως μια δοκιμασία για τη ελευθερία του Τύπου στην Τουρκία, 14 συνεργάτες της Cumhuriyet καταδικάστηκαν σε ποινές κάθειρξης μεταξύ δύο ετών και έξι μηνών και άνω των οκτώ ετών για βοήθεια σε «τρομοκρατικές οργανώσεις», χωρίς να οδηγηθούν στη φυλακή εν αναμονή της εκδίκασης των εφέσεων.
Ο ιδιοκτήτης της εφημερίδας Ακίν Αταλάι καταδικάστηκε σε κάθειρξη επτά ετών και έξι μηνών, όμως αφέθηκε ελεύθερος υπό περιοριστικούς όρους αναμένοντας την εξέταση της υπόθεσης από εφετείο.
Λίγες μόλις ώρες μετά την αποφυλάκισή του ο Αταλάι πήρε μέρος σε μια διαδήλωση υπέρ της δικαιοσύνης και της ελευθερίας του Τύπου στην Κωνσταντινούπολη. «Αυτή τη στιγμή είμαι ελεύθερος, αλλά δεν έχει τελειώσει» είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο. «Θα είμαστε ολοένα και περισσότεροι. Πιστεύω ότι η Δικαιοσύνη, απούσα σήμερα, σύντομα θα επιστρέψει».
Η Cumhuriyet, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1924, είναι μεταξύ των σφοδρότερων επικριτών του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και βρέθηκε επανειλημμένως στο στόχαστρο δικαστικών διώξεων, οι υποστηρικτές της οποίας τις χαρακτηρίζουν ως τεχνάσματα που στοχεύουν στο να φιμώσουν την εφημερίδα.
«Ντροπή στη Δικαιοσύνη» ήταν ο τίτλος σήμερα στο πρωτοσέλιδο της Cumhuriyet, ενώ τονιζόταν ότι η ετυμηγορία σε βάρος των δημοσιογράφων της έχει καταγραφεί ως «μαύρη κηλίδα» στην ιστορία.
«Ορισμένοι δηλώνουν ότι βρίσκονται σε απόγνωση, όμως αντιθέτως, εγώ είμαι χαρούμενος» σημείωσε ο Αταλάι. «Εμείς εκπροσωπούμε τους καλούς ανθρώπους και για αυτό πρέπει να είμαστε χαρούμενοι (…): το καλό θα νικήσει το κακό».
Ο Ακίν Αταλάι αφίχθη σήμερα στα γραφεία της Cumhuriyet υπό αυστηρά μέτρα προστασίας. Εκεί είχε αναρτηθεί ένα μεγάλο πανό με την φωτογραφία του, ενώ αναγραφόταν η φράση «δεν είσαι μόνος». «Δεν θα υποκύψουμε στον φόβο» υποσχέθηκε απευθυνόμενους στους συναδέλφους του.
«Είναι δύσκολο να είσαι δημοσιογράφος στην Τουρκία» είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ένας από τους δημοσιογράφους της εφημερίδας, ο Μερτ Γκουμούς. «Εργαζόμαστε υπό πίεση και σε δύσκολες συνθήκες. Όμως όταν οι συνάδελφοί μας βρίσκονται στη φυλακή, οφείλουμε να είμαστε υπεύθυνοι και να εργαζόμαστε ακόμη πιο πολύ για να γεμίσουμε το κενό».
Η Γαλλία διατυπώνει την ανησυχία της για την απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου να καταδικάσει σε ποινές κάθειρξης 14 δημοσιογράφους και μέλη του προσωπικού της Cumhuriyet, ανακοίνωσε το γαλλικό ΥΠΕΞ.
«Ανησυχούμε για τη χθεσινή καταδίκη των 14 δημοσιογράφων και των μελών του προσωπικού της τουρκικής εφημερίδας Cumhuriyet, μεταξύ των οποίων βρίσκονται οι δημοσιογράφοι Αχμέτ Σικ και Μουράτ Σαμπουντζού, όπως και ο επικεφαλής της Ακίν Αταλάι» τονίζεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας, όπου προστίθεται ότι το Παρίσι θα παρακολουθεί την κατάσταση στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, η οποία, όπως σημειώνεται, είναι κράτος μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Στο μεταξύ τρεις Αμερικανοί γερουσιαστές εισηγήθηκαν την Πέμπτη ένα μέτρο με σκοπό να ανασταλεί η μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας για την κατασκευή του μαχητικού αεροσκάφους F-35 της Lockheed Martin στην Τουρκία, σύμμαχο των ΗΠΑ στο NATO και ένα από τα εννέα κράτη-εταίρους που συμμετέχουν στη συμπαραγωγή του προηγμένου αεροπλάνου, που διαθέτει δυνατότητες αποφυγής του εντοπισμού του από τα ραντάρ.
Η πρόταση αυτή, την οποία κατέθεσαν οι ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές Τζέιμς Λάνκφορντ και Τομ Τίλις και η δημοκρατική γερουσιάστρια Τζέιν Σαχίν, καταγράφεται την ώρα που οι σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία βρίσκονται σε τροχιά επιδείνωσης.
Οι τρεις γερουσιαστές, καταθέτοντας το μέτρο, έδωσαν ταυτόχρονα στη δημοσιότητα μια ανακοίνωση με την οποία εκφράζουν την ανησυχία τους διότι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κυβερνά με τρόπο που θεωρούν «επικίνδυνο» ενώ αψηφά «το κράτος του νόμου».
«Οι στρατηγικές αποφάσεις της Τουρκίας δυστυχώς απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τα συμφέροντα των ΗΠΑ κι ενίοτε έρχονται σε ευθεία αντίθεση με αυτά», κάτι που «καθιστά τη μεταφορά της τεχνολογίας και των προηγμένων δυνατοτήτων του F-35 στο καθεστώς του Ερντογάν όλο και πιο ριψοκίνδυνο», τόνισε ο γερουσιαστής Λάνκφορντ στην ανακοίνωση.
Η τουρκική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον δεν απάντησε αμέσως όταν της ζητήθηκε να σχολιάσει το μέτρο που εισηγήθηκαν τα τρία μέλη της αμερικανικής Γερουσίας ή τις τοποθετήσεις τους.
Οι τρεις αμερικανοί πολιτικοί εξέφρασαν στην ανακοίνωση την έντονη ανησυχία τους για τη φυλάκιση ενός αμερικανού ευαγγελικού ιεροκήρυκα, του Άντριου Μπράνσον, που ζει για δεκαετίες στην Τουρκία και φυλακίστηκε στο πλαίσιο του κύματος καταστολής που ακολούθησε την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016.
«Η επιλογή που έκανε ο πρόεδρος Ερντογάν να πάρει ομήρους, να φυλακίσει αθώους Αμερικανούς, ώστε να αποκτήσει ένα μέσο πίεσης προς τις ΗΠΑ, είναι στυγερή και παράνομη», έκρινε η Τζέιν Σαχίν στην ανακοίνωση. Η Τουρκία σχεδιάζει να αγοράσει πάνω από 100 αεροσκάφη F-35. Τουρκικές εταιρείες συμμετέχουν στη συμπαραγωγή τμημάτων του. Η Άγκυρα περιμένει να αρχίσει να παραλαμβάνει τα πρώτα μαχητικά μέσα σε έναν χρόνο.
Το μέτρο που εισηγήθηκαν οι τρεις γερουσιαστές έχει σκοπό να περιοριστεί η μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας στην Άγκυρα, αλλά και να ανασταλεί επίσης η μεταφορά πνευματικής ιδιοκτησίας και των τεχνικών δεδομένων που είναι απαραίτητα για τη συντήρηση και την υποστήριξη των μαχητικών.
Επιτρέπει στον πρόεδρο των ΗΠΑ να άρει τους περιορισμούς αυτούς, επαληθεύοντας ότι η Τουρκία δεν κάνει βήματα που υπονομεύουν την ασφάλεια του NATO και δεν φυλακίζει παράνομα Αμερικανούς πολίτες.
