Κώστας Σαμαράς
Οι επιστήμονες προβλέπουν μια τεράστια αλλαγή στη θρησκευτική εικόνα του σημερινού κόσμου μέχρι το 2060, η οποία θα τρομάξει πολλούς, ειδικά σε χριστιανικές χώρες, αναφέρει το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη δημογραφική κρίση στην Ευρώπη, αλλά υπάρχουν και άλλα, πολύ βαθύτερα και μεγάλα προβλήματα.
Κάθε χρόνο στην Ευρώπη δεκάδες χριστιανικές εκκλησίες κλείνουν ενώ τζαμιά χτίζονται συνεχώς. Η μακρόχρονη συζήτηση για τον «εξισλαμισμό της ευρωπαϊκής ηπείρου» επιβεβαιώνεται πλέον και στατιστικά.
Οι ερευνητές στο αξιόπιστο κοινωνιολογικό κέντρο Pew δίνουν μια απογοητευτική πρόβλεψη για τον Χριστιανισμό τις επόμενες δεκαετίες.
Μετά την ανάλυση της δυναμικής των πιστών μέσω σύγχρονων μεθόδων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο αριθμός των Χριστιανών το 2060 (δηλαδή μετά από μόνο μία γενιά) θα αυξηθεί κατά 34 τοις εκατό, ενώ των μουσουλμάνων σε 70 της εκατό.
Η Ρωσία, η μεγαλύτερη χριστιανική χώρα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Pew, μετά από 40 χρόνια θα είναι μέσα στα δέκα κράτη με τις μεγαλύτερες χριστιανικές κοινότητες. Τώρα το 73% των Ρώσων είναι Χριστιανοί, κάτι που ερμηνεύεται ως το 4,5% αριθμού των χριστιανών παγκοσμίως. Εκτός από τη Ρωσία όμως, η χριστιανική κοινότητα θα μειωθεί σημαντικά στην Κίνα και την Γερμανία.
Η κύρια παγκόσμια θρησκεία που θα πάρει τη θέση του Χριστιανισμού, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα είναι το Ισλάμ. Επιπλέον, ο κύριος μοχλός αυτής της διαδικασίας δεν θα είναι οι χώρες της Μέσης Ανατολής, αλλά σε Ινδία και Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ινδία λόγω της ταχείας γενικής αύξησης του πληθυσμού, και η Αμερική λόγω της μαζικής μετανάστευσης.
Η μουσουλμανική κοινότητα των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με αρκετές μελέτες, μέχρι το 2040 θα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μετά την χριστιανική. Τώρα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, διαβιούν 3,3 εκατομμύρια μουσουλμάνοι κάτι που μεταφράζεται σε ένα τοις εκατό του πληθυσμού.
Στην Ευρώπη, η εικόνα είναι παρόμοια. Υπάρχουν κατά μέσο όρο δύο παιδιά σε κάθε χριστιανική και μουσουλμανική οικογένεια.
Η σημαντική αύξηση όμως του αριθμού των μουσουλμάνων θα έχει καταλυτικά αποτελέσματα στην ζωή των πολιτών. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι το γερμανικό Υπουργείο Άμυνας τον Απρίλιο εισήγαγε τον θεσμό του στρατιωτικού Ιμάμη στις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις (Bundeswehr), είναι πρωτοφανές ενώ στον γερμανικό στρατό υπηρετούν σήμερα περισσότεροι από τρεις χιλιάδες οπαδοί του Προφήτη.
Επίσης στην Γερμανία, η χριστιανική κοινότητα τα τελευταία πέντε χρόνια έχει μειωθεί κατά μισό εκατομμύριο. Αυτό αφορά πρωτίστως την εκκλησία των Λουθηρανών, η οποία βρίσκεται σε σοβαρή κρίση με ναούς να κλείνουν και οι πιστοί να γίνονται όλο και ποιο λίγοι.
«Είναι κατανοητό ότι κάποια φιλελεύθερα χριστιανικά δόγματα, όπως οι Λουθηρανοί και οι Μεθοδιστές, είτε θα εξαφανιστούν εντελώς ή θα παραμείνουν λίγες ενορίες», δηλώνει ο επικεφαλής του Κέντρου για τη Μελέτη της θρησκείας και της κοινωνίας, του Ινστιτούτου της Ευρώπης, Ρ. Lunkin.
Υπάρχουν επίσης μεγάλα προβλήματα και στην Εκκλησία της Αγγλίας. Πριν από δύο χρόνια, η ηγεσία της έκρουσε καμπάνες, διότι οι περισσότεροι ιερείς θα συνταξιοδοτηθούν μέχρι το 2020, και δεν υπάρχει κανένας να τους αντικαταστήσει.
Η βρετανική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει ένα ειδικό πρόγραμμα επιδοτήσεων για νέους ιερείς που θα πληρώνονται επιπλέον από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Τα τελευταία 15 χρόνια, περισσότερες από 500 εκκλησίες έχουν κλείσει στη Βρετανία και δεν υπάρχουν πλέον πιστοί που να εκκλησιάζονται σε αυτές. Οι άδειοι ναοί μετατρέπονται σε αίθουσες συναυλιών, ξενοδοχεία, ακόμη και μπαρ.
Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας δεν είναι ο μόνος λόγος για την εξαφάνιση ενοριών όπως οι κοινότητες των Μεθοδιστών, των Λουθηρανών και των Αγγλικανών.
Τώρα στον κόσμο, σύμφωνα με τον Lunkin, υπάρχει ζήτηση για συντηρητικές θρησκευτικές διδασκαλίες και αυτές οι τάσεις είναι υπερβολικά φιλελεύθερες. Για παράδειγμα, η Λουθηρανική Εκκλησία της Νορβηγίας επέτρεψε στους ιερείς να παντρεύουν γκέι ζευγάρια. Με την ευκαιρία, Αρχιεπίσκοπος αυτής της εκκλησίας είναι γυναίκα. Στην Αγγλικανική Εκκλησία, δεν υπάρχει επίσης συναίνεση σχετικά με το παραδεκτό του γάμου των ομοφυλόφιλων και της γυναικείας ιεροσύνης.
«Αν οι εκκλησίες των Λουθηρανών σε Γερμανία, Νορβηγία και Σουηδία είναι φιλελεύθερες, οι «θυγατέρες» τους στην Αφρική και την Ασία είναι πιο συντηρητικές και πρακτικά ανεξάρτητες«, σημειώνει ο Lunkin.
«Τα φιλελεύθερα χριστιανικά κινήματα βρίσκονται σε παρακμή επειδή, όπως είπε ένας διάσημος Θεολόγος, προσπαθούν να πουλήσουν αυτά που δεν έχουν πια, διακηρύσσοντας τη διδασκαλία τους ως την απόλυτη αλήθεια και μη επιβάλλοντας αυστηρές απαιτήσεις από τον πιστό», προσθέτει ο ίδιος.
Γενικά, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι θρησκείες εξαφανίζονται σιγά-σιγά για διάφορους λόγους.
«Το δημογραφικό είναι ένας παράγοντας μόνο για τις τοπικές κοινότητες – για παράδειγμα, οι Σουμέριοι εξαφανίστηκαν μαζί με τις θρησκευτικές τους παραδόσεις, ενώ οι αρχαίες θρησκείες άφησαν μια ιστορία, αλλά παρόλα αυτά οι Έλληνες σήμερα συνδέονται κυρίως με τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Τελικά, για τις περισσότερες θρησκείες και παραδόσεις μεγάλης κλίμακας, η ταυτότητα του πιστού είναι στο παρασκήνιο», δήλωσε ο ανώτερος διδάσκαλος της Φιλοσοφικής Σχολής του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας, και θεολόγος Παύλος Κοστίλεφ.
Γενικά, οι θρησκείες εγκαταλείπουν την ιστορική σκηνή εξαιτίας της αδυναμίας αλλαγής, λόγω της απροθυμίας να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες της νέας εποχής και οι προκλήσεις της.
«Οι παραδόσεις που δεν είναι σε θέση να προσφέρουν εξιδανίκευση στους νέους ανθρώπους, των οποίων ο κύριος εκπαιδευτικός χώρος είναι το Ίντερνετ, θεωρούνται αρχαϊκοί, παρωχημένοι και η μοίρα τους είναι προδιαγεγραμμένη», πιστεύει ο Kostylev.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, τα πιο ευάλωτα είναι εκείνα τα θρησκευτικά κινήματα που «ακολουθούν διεξοδικά την εθνική παράδοση. Αυτά για παράδειγμα, ο Σιντοϊσμός (η παραδοσιακή θρησκεία της Ιαπωνίας), οι σαμανιστικές θρησκείες της Σιβηρίας και της Άπω Ανατολής και οι θρησκείες των αφρικανικών φυλών.
Είναι αλήθεια ότι μερικές φορές οι εθνικές θρησκείες μεταμορφώνονται έντονα και είναι τελείως διαφορετικές από το «πρωτότυπο» τους. Ένα παράδειγμα αυτού του γεγονότος είναι ο νεο-Ινδουισμός, ο οποίος είναι πολύ δημοφιλής τώρα στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Αλλά γενικά, η εξαφάνιση ορισμένων θρησκειών και η συνεχής μεταβλητότητα άλλων, οδηγούν σε μια τέτοια ποικιλομορφία που σύμφωνα με τον Kostylev, μόνο ένας ειδικός μπορεί να την διακρίνει.
Ο κίνδυνος, λοιπόν, για την ορθόδοξη θρησκεία μας στην Ελλάδα, η οποία συνδέεται με το ελληνικό έθνος, θα είναι μεγάλος τις επόμενες δεκαετίες και οφείλουμε να αλλάξουμε πολλά ως κράτος και λαός, για να περισώσουμε την «ψυχή» μας από τις σειρήνες της νέας τάξης πραγμάτων η οποία επιδιώκει την εξαφάνιση της Ορθοδοξίας.
