Κώστας Σαμαράς
Ένα πολύ ιδιαίτερο ηλεκτρικό λεωφορείο που καθαρίζει τον αέρα της περιοχής στην οποία κινείται, αναμένεται να διασχίσει τα σύνορα της Ελλάδας στο τέλος του Μαΐου, έχοντας προηγουμένως περάσει από τα Βαλκάνια.
Από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία θα περάσει πρώτα το ηλεκτρικό λεωφορείο που πρόκειται να ξεκινήσει να εκτελεί δρομολόγια στη Θεσσαλονίκη. Το λεωφορείο αναμένεται να φτάσει στην Ελλάδα τέλη Μαΐου. Θα είναι αθόρυβο και θα καθαρίζει, σε έναν βαθμό, τον αέρα στις περιοχές από όπου διέρχεται. Το καύσιμό του χρειάζεται να αντιδράσει με το οξυγόνο του ατμοσφαιρικού αέρα, που καθαρίζεται από τα φίλτρα του λεωφορείου, για να παραχθεί η ενέργεια που το τροφοδοτεί.
Παράγει καθαρό νερό, που θα αποτελεί και το μόνο υπόλειμμα της διεργασίας λειτουργίας του. Ο λόγος για το λεωφορείο υδρογόνου, που θα έρθει στην Ελλάδα -και συγκεκριμένα σε Κοζάνη, Θεσσαλονίκη και Αθήνα- στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου JIVE, με εθνικό συντονιστή το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας (CluBE).
Πρόκειται για το τρίτο roadshow του λεωφορείου υδρογόνου του JIVE, το οποίο θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με την κοινοπραξία του ευρωπαϊκού έργου TRIERES (μικρής κλίμακας κοιλάδα υδρογόνου), με την υποστήριξη των εταιρειών «Hellenic Hydrogen» και «Coral Gas» και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών
Ενόψει της έλευσης του λεωφορείου, το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε με τον Νικόλαο Ντάβο, συνιδρυτή και μάνατζερ του CluBE, όχι μόνο για το ίδιο το πρότζεκτ, αλλά και για το υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσαν τα λεωφορεία υδρογόνου να δρομολογηθούν στην Ελλάδα σε πλήρη λειτουργία στην καθημερινότητα. Όπως εξηγεί ο κ.Ντάβος, το λεωφορείο αναμένεται να εκκινήσει από τη Ρουμανία περί τα μέσα Απριλίου και να φτάσει στην Ελλάδα προς το τέλος Μαΐου (το τελικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης θα οριστικοποιηθεί το επόμενο διάστημα).
«Το σημαντικότερο όφελος είναι ότι χρησιμοποιεί πράσινο υδρογόνο και η τεχνολογία του δεν περιλαμβάνει κλασική μηχανή εσωτερικής καύσης, αλλά κυψέλες καυσίμου σε ένα ηλεκτρικό λεωφορείο. Επιπλέον, σε σχέση με τα ηλεκτρικά λεωφορεία μπαταρίας παρέχει μεγαλύτερη αυτονομία, καθώς και άμεσο ανεφοδιασμό χωρίς να απαιτείται μεγάλος χρόνος φόρτισης της μπαταρίας» περιγράφει.
Κινητός δεκάλεπτος ανεφοδιασμός και αυτονομία 400 χλμ
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του πιλοτικού έργου είναι ότι το λεωφορείο θα διέρχεται από χώρες που δεν έχουν ακόμα εγκατεστημένους σταθμούς ανεφοδιασμού υδρογόνου. Γι’ αυτό και θα γίνεται κινητός ανεφοδιασμός του. «Το λεωφορείο και ορισμένα αυτοκίνητα υδρογόνου, που επίσης θα συμμετέχουν στο roadshow, θα ανεφοδιάζονται με ένα σύστημα αποτελούμενο από ένα κινητό τρέιλερ αποθήκευσης και μεταφοράς υδρογόνου και ένα κινητό σύστημα ανεφοδιασμού (dispenser panel). Η προμήθεια του τρέιλερ έχει πραγματοποιηθεί από τη Motor Oil, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου TRIERES, που έχει ξεκινήσει τη δημιουργία κοιλάδας υδρογόνου, με επίκεντρο το διυλιστήριο της εταιρείας στην Κόρινθο. O ανεφοδιασμός του πράσινου υδρογόνου θα πραγματοποιηθεί στην Αυστρία και έπειτα θα ξεκινήσει το roadshow από τη Ρουμανία, θα οδηγηθεί στη Βουλγαρία και θα καταλήξει στην Ελλάδα» σημειώνει.
Το λεωφορείο υδρογόνου καταναλώνει περίπου εννέα έως 10 κιλά καυσίμου ανά 100 χιλιόμετρα, οπότε εκτιμάται πως η αυτονομία του είναι περίπου στα 400 χιλιόμετρα μετά από κάθε δεκάλεπτο ανεφοδιασμό, αλλά πιο ακριβείς εκτιμήσεις θα προκύψουν μετά τη διεξαγωγή της πιλοτικής λειτουργίας του. «Σε αυτή την πιλοτική λειτουργία, το λεωφορείο υδρογόνου, όπως ένα κλασικό αστικό, θα πραγματοποιήσει διαφορετικές αστικές μεταφορές, όμως με αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Είναι αθόρυβο αφού είναι ηλεκτρικό και δεν έχει μηχανή εσωτερικής καύσης, αλλά κυψέλη καυσίμου και ηλεκτροκινητήρα. Eίναι περιβαλλοντικά φιλικό, γιατί χρησιμοποιεί πράσινο υδρογόνο, που έχει παραχθεί από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Επιπλέον, ουσιαστικά καθαρίζει και τον αέρα της πόλης, διότι για να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια μέσω της κυψέλης καυσίμου θα πρέπει να αντιδράσει το υδρογόνο με το οξυγόνο του ατμοσφαιρικού αέρα, ο οποίος καθαρίζεται απ’ τα φίλτρα του λεωφορείου. Τέλος, η ένωση του υδρογόνου με το οξυγόνο παράγει καθαρό νερό, το μόνο υπόλειμμα της διεργασίας» επισημαίνει.
Όσον αφορά το θεσμικό πλαίσιο για τον ανεφοδιασμό οχημάτων υδρογόνου, υπενθυμίζει πως αυτό έχει σχετικά πρόσφατα ψηφιστεί και το CluBE ήταν ένας από τους κύριους συντάκτες του: «όλο αυτό το διάστημα συνεργαζόμαστε στενά με το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών για να λύσουμε όλα εκείνα τα θέματα που έχουν ανακύψει, ώστε να λειτουργήσει πιλοτικά το λεωφορείο και να μπορεί να ανεφοδιαστεί. Επιπλέον, το επόμενο διάστημα, σε συνεργασία και με τους αντίστοιχους φορείς λειτουργίας των αστικών λεωφορείων, αλλά και με το υπουργείο, θα δούμε όλα τα θέματα, που σχετίζονται με τη βέλτιστη λειτουργία τους και τη χρήση από τους πολίτες. Αυτός είναι ένας από τους σκοπούς του roadshow: ν’ αναδείξει και να εκκινήσει τις θεσμικές αλλαγές που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν, ώστε το επόμενο διάστημα να περάσουμε από την πιλοτική λειτουργία στην κανονική, πρασινίζοντας τον τομέα των μεταφορών» λέει.
Σύντομα σε λειτουργία τα πρώτα «υδρογονάδικα» στην Ελλάδα
Υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσαν να δρομολογηθούν λεωφορεία υδρογόνου στην Ελλάδα όχι απλά πιλοτικά, αλλά και σε πλήρη λειτουργία; «Οι προϋποθέσεις για την κυκλοφορία όχι μόνο λεωφορείων υδρογόνου αλλά και γενικότερα οχημάτων υδρογόνου στην Ελλάδα» εκτιμά ο κ. Ντάβος, «είναι πολύ συγκεκριμένες. Αρχικά, θα πρέπει να μιλήσουμε για μια οικονομία κλίμακας υδρογόνου, κατά την οποία το πράσινο υδρογόνο δεν θα μεταφέρεται από άλλες χώρες, αλλά θα παράγεται εντός Ελλάδας». Συνεπώς, θα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές παραγωγής του πράσινου υδρογόνου και οι κατάλληλοι σταθμοί ανεφοδιασμού, ώστε να μπορέσει να περάσει και στον κλάδο των μεταφορών. Μπορούν υφιστάμενα λεωφορεία να μετατραπούν σε οχήματα υδρογόνου; «Η πλειονότητα των λεωφορείων υδρογόνου είναι ηλεκτρικά με κυψέλες καυσίμου, αλλά σαφώς υπάρχει δυνατότητα μετατροπής υφιστάμενων λεωφορείων με μηχανές εσωτερικής καύσης από συμβατικά καύσιμα σε υδρογόνο» απαντά ο κ. Ντάβος.
«Όπως αντιλαμβάνεστε όμως, για να μπορέσει να γίνει ο εφοδιασμός αυτών των οχημάτων με υδρογόνο, θα πρέπει να κατασκευαστούν ειδικοί σταθμοί ανεφοδιασμού του, τα λεγόμενα “υδρογονάδικα”, για τα οποία έχει θεσπιστεί η αντίστοιχη Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) τον Μάρτιο του 2023. Σύντομα θα έχουμε στην Ελλάδα τα πρώτα υδρογονάδικα σε λειτουργία» γνωστοποιεί και προσθέτει πως από την αξιολόγηση (validation test), που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο των δοκιμαστικών επιδείξεων του λεωφορείου υδρογόνου, εκτιμάται ότι θα αντληθούν σημαντικές πληροφορίες που θα επιτρέψουν τη θέσπιση και βελτίωση του απαραίτητου νομοθετικού πλαισίου, σχετικά με την εμπορία και τη διανομή του υδρογόνου ως καυσίμου. «Μέχρι τώρα οι ποσότητες οι οποίες απαιτούνται για τη χρήση του υδρογόνου στον τομέα των μεταφορών είναι μικρές και το καθεστώς της εμπορίας και της διανομής του καλύπτεται μέσω της νομοθεσίας που αφορά τη μεταφορά νοσοκομειακών αερίων. Συνεπώς, αναμένεται να δημιουργηθούν και άλλες παρόμοιες νομοθετικές ρυθμίσεις, που σχετίζονται με τη μεταφορά και τη χρήση του υδρογόνου, όπως οι μέγιστες πιέσεις που συνδέονται με τη μεταφορά αέριων καυσίμων υπό πίεση» καταλήγει ο κ.Ντάβος.
