Πέγκυ Σκουλού
Τα παιδιά μικρής ηλικίας δυσκολεύονται πολύ να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους.
Όταν, λοιπόν, νιώθουν τον θυμό να τα πνίγει δεν ξέρουν πώς να τον «κρατήσουν» και ξεσπούν άγρια σε φωνές, κλάματα και υστερίες. Η λύση δεν είναι σε καμία περίπτωση η ανταπόδοση των φωνών και του θυμού, αφού έτσι το μόνο που επιτυγχάνεται είναι ένας κύκλος βίας και θυμού που κανέναν δεν εξυπηρετεί και τίποτε δεν βελτιώνει.
Σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε δώσει ορισμένες συμβουλές για το πώς να γίνετε μια μαμά με υπομονή, αλλά και για το πώς να διαχειριστείτε ένα παιδί που βρίσκεται σε υστερία. Τώρα, σας παρουσιάζουμε μια δραστηριότητα διαχείρισης θυμού που θα βοηθήσει το παιδί να αντιληφθεί πώς νιώθει και γιατί και ταυτόχρονα θα αποτελέσει μια εξαιρετική αφορμή να κουβεντιάσετε για τα άσχημα συναισθήματα, τη διαχείρισή τους και το πώς οι αντιδράσεις μας επηρεάζουν τους γύρω μας.
Τι είναι η τεχνική του «θυμωμένου μπαλονιού»
Η τεχνική που χρησιμοποιείται από ειδικούς παιδαγωγούς, στηρίζεται στην αναλογία του αισθήματος του θυμού με τον αέρα που «τσιτώνει» ένα μπαλόνι. Έχει ως σκοπό να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν το αίσθημα του θυμού, να τα καθοδηγήσει ως προς τον σωστό τρόπο διαχείρισής του, να τους αποδείξει ότι δεν χρειάζεται να ταυτίζουν τον θυμό με την επιθετικότητα και να υπογραμμίσει τις αρνητικές συνέπειες των ξεσπασμάτων θυμού για τα ίδια τα παιδιά, αλλά και για τους γύρω τους.
Τι θέλουμε να διδάξουμε στο παιδί
Η δραστηριότητα αυτή απoσκοπεί στο να διδάξουν γονείς, εκπαιδευτικοί και θεραπευτές στα παιδιά τη σημασία της σωστής διαχείρισης των αρνητικών τους συναισθημάτων. Δεν μπορούν να αποφύγουν τον θυμό και το άγχος, μπορούν όμως να μάθουν πώς να χειρίζονται τον εαυτό τους όταν θυμώνουν ή στρεσάρονται. Καμιά φορά, μπορείς να σταματήσεις την θυελλώδη πορεία του θυμού σου εν τη γενέσει της. Συχνά όμως, όλοι -μικροί και μεγάλοι- χάνουμε τον έλεγχο, αφήνουμε τον εκνευρισμό να φουσκώσει μέσα μας και τότε, πρέπει να τον αφήσουμε να «σκάσει», να «ξεφουσκώσει», να ελευθερωθεί αλλά με τον σωστό τρόπο. Η δραστηριότητα του θυμωμένου μπαλονιού, προσπαθεί να διδάξει την αξία του λελογισμένου, μαλακού τρόπου εκτόνωσης των άσχημων συναισθημάτων, έτσι ώστε να μην υπάρχουν αρνητικές συνέπειες από την εκτόνωση αυτή.
Πώς θα εφαρμόσετε την τεχνική
Πότε και πώς θα… βάλετε μπροστά το σχέδιο
Η δραστηριότητα δεν έχει νόημα να γίνει σε μια στιγμή κρίσης, θυμού, εκνευρισμού. Επιλέξτε μια ώρα και μέρα που το παιδί κι εσείς θα έχετε αρκετό κοινό χρόνο, σε πλαίσιο χαλαρό και χωρίς πίεση και εξηγήστε του με κέφι ότι θα παίξετε ένα παιχνίδι. Πείτε του, για παράδειγμα: «Θα παίξουμε ένα παιχνίδι με μπαλόνια, που θα μας δείξει πώς να διαχειριζόμαστε τα άσχημα συναισθήματα, για να μη στεναχωριόμαστε και να μην δημιουργούμε προβλήματα και στους άλλους. Θέλεις;».
Τι θα χρειαστείτε
Μερικά μπαλόνια, μαρκαδόρους και έναν «στόχο» -ένα άδειο κουτί, έναν άδειο κάδο απορριμάτων, ένα οποιοδήποτε αντικείμενο μέτριου μεγέθους.
Τι πρέπει να κάνετε
Φουσκώστε πρώτοι το μπαλόνι -ή τα μπαλόνια- και ζωγραφίστε πάνω τους θυμωμένες φατσούλες με έναν μαρκαδόρο για να κάνετε τη δραστηριότητα πιο διασκεδαστική και φιλική προς το παιδί και να χάσει κάτι απ’ τον (για όλους ενοχλητικό) διδακτισμό της.
Τοποθετήστε σε ένα σημείο τον «στόχο» και βάλτε το παιδί (και τον εαυτό σας) να σταθεί κάπου κοντά σ’ αυτό στον «στόχο». Ζητήστε απ’ το παιδί να φουσκώσει το μπαλόνι τόσο, ώστε, όταν το αφήσει «ελεύθερο», να πετάξει και να προσγειωθεί πάνω στο κουτί-«στόχο». Μπορείτε να δώσετε κίνητρο, θέτοντας ένα μικρό βραβείο για την επιτυχημένη προσπάθεια, όπως ένα γλυκό ή μερικά αυτοκόλλητα.
Φυσήξτε μαζί τα μπαλόνια σας, από τη θέση εκκίνησης, και αφήστε τα ταυτόχρονα ελεύθερα. Παρακολουθήστε την πορεία τους προς τον «στόχο» και επαναλάβετε την διαδικασία μέχρι να γίνει σαφές ότι η «νίκη» δεν είναι εύκολη υπόθεση. Κάντε δοκιμές φουσκώνοντας το μπαλόνι πότε λίγο και πότε πολύ και παρακολουθήστε τη διαδρομή που κάνει σε όλες τις περιπτώσεις.
Μετά από μερικές προσπάθειες, συζητήστε με το παιδί για όσα παρατηρήσατε. Όταν αφήνουμε το μπαλόνι να ξεφουσκώσει, η πορεία του δεν είναι στο χέρι μας -όσο κι αν θέλουμε να προσγειωθεί στον στόχο, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι θα φτάσει εκεί. Επισημάνετε ότι όσο πιο φουσκωμένο είναι το μπαλόνι, τόσο πιο «τρελή» γίνεται η διαδρομή του -φτάνει στο ταβάνι, συγκρούεται με τα άλλα μπαλόνια και, τελικά, μόνο από τύχη μπορεί να φτάσει τον στόχο.
Τελειώνοντας, εξηγήστε στο παιδί την αναλογία μπαλονιού/αέρα και συναισθημάτων/ επιπτώσεων. Κάντε την σύγκριση και επισημάνετε ότι, όταν αφήνουμε την πίεση ή τον θυμό που νιώθουμε εντελώς ελεύθερα, χάνουμε εντελώς και τον έλεγχο της κατάστασης και τα αποτελέσματα είναι απρόβλεπτα. Όπως το μπαλόνι, όταν φύγει από τα χέρια μας θα ακολουθήσει μια αλλόκοτη πορεία που δεν μπορούμε να προβλέψουμε, θα ξεφυσήξει ενοχλητικό αέρα στο πρόσωπό μας, θα «χτυπηθεί» με το μπαλόνι του διπλανού και δεν θα φτάσει στον στόχο του παρά μόνο από τύχη, έτσι και εμείς, όταν αφήνουμε τον εκνευρισμό ή το άγχος εντελώς ελεύθερα χάνουμε τον έλεγχο του εαυτού μας και γινόμαστε απρόβλεπτοι και ενοχλητικοί τόσο για τον εαυτό μας, όσο και για τους άλλους.
Αντίθετα, αν προσπαθήσουμε να αφήσουμε τον αέρα να βγει λίγος-λίγος, ελέγχοντας την πίεση με το χέρι μας και αφήνοντάς το να φύγει από τα χέρια μας όταν πια θα είναι σχεδόν ξεφούσκωτο, έχουμε σοβαρότερες πιθανότητες επιτυχίας. Αντίστοιχα, λοιπόν, όταν προσπαθούμε να ηρεμήσουμε, να μετρήσουμε από μέσα μας έως το 10 και να καλμάρουμε τα νεύρα μας, θα είμαστε πολύ πιο αποτελεσματικοί, πιο φιλικοί και χαμογελαστοί και πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα.
