Κώστας Σαμαράς
Η Κλαυδία με το τραγούδι «Αστερομάτα» θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στον τελικό της Eurovision 2025, με στίχους που συγκινούν και παραπέμπουν σε παραδοσιακά ακούσματα.
Τι είναι το «τζιβαέρι» που τραγουδά η Κλαυδία
Η λέξη «τζιβαέρι», που ακούγεται στους στίχους «Αχ Αστέρι Μου, Τζιβαέρι Μου», κεντρίζει το ενδιαφέρον πολλών, ξυπνώντας αναμνήσεις από λαϊκά τραγούδια και παραδοσιακές μελωδίες, ενώ η σημασία της παραμένει για πολλούς άγνωστη.
Η προέλευση και η πορεία της λέξης
Η λέξη «τζιβαέρι» δεν είναι καινούργια στα ελληνικά ακούσματα. Προέρχεται από την τουρκική «cevahir», που με τη σειρά της έχει τις ρίζες της στην αραβική λέξη «jawāhir» (جواهر), η οποία σημαίνει πολύτιμος λίθος, ουσία ή απόσταγμα. Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο όρος χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει πολύτιμα κοσμήματα και φυλαχτά, αντικείμενα δηλαδή μεγάλης αξίας και σημασίας.
Με την πάροδο των χρόνων, η λέξη «τζιβαέρι» πέρασε στην ελληνική γλώσσα, διατηρώντας την έννοια του πολύτιμου αντικειμένου, αλλά αποκτώντας σταδιακά και μεταφορική σημασία. Στη λαϊκή ποίηση και τα παραδοσιακά τραγούδια, η λέξη χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει κάτι εξαιρετικά αγαπητό και ανεκτίμητο, όπως ένα παιδί, έναν σύντροφο ή ακόμη και την πατρίδα.
Το «τζιβαέρι» στην παράδοση και τη μουσική
Πριν η Κλαυδία το φέρει στη σκηνή της Eurovision, το «τζιβαέρι» είχε ήδη χαράξει τη δική του πορεία στη μουσική παράδοση της Ελλάδας. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι η ερμηνεία της Δόμνας Σαμίου στο μικρασιάτικο θρήνο «Τζιβαέρι μου», όπου η λέξη χρησιμοποιείται τρυφερά από μια μητέρα που αποχαιρετά το παιδί της στην ξενιτιά.
Στη συγκεκριμένη μελωδία, το «τζιβαέρι» δεν είναι απλώς ένα κόσμημα, αλλά το ίδιο το παιδί, ένα πολύτιμο κομμάτι της καρδιάς της. Οι στίχοι «το τζιβαέρι μου, το μοσχολούλουδό μου» φανερώνουν τη βαθιά συναισθηματική σύνδεση, αποδίδοντας στη λέξη την έννοια του μοναδικού και του αναντικατάστατου.
Διαχρονικότητα και λαϊκή χρήση
Η λέξη «τζιβαέρι» δεν περιορίζεται στη μουσική παράδοση, αλλά έχει ενταχθεί στην καθημερινή γλώσσα, κυρίως σε περιοχές της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας. Εκεί, οι άνθρωποι την χρησιμοποιούν για να εκφράσουν την αξία ενός αγαπημένου προσώπου, ενός παιδιού ή ακόμη και ενός αντικειμένου με συναισθηματική σημασία. Το «τζιβαέρι» δεν δηλώνει απλώς κάτι ακριβό, αλλά κάτι που έχει ανεκτίμητη συναισθηματική αξία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το «τζιβαέρι» δεν πρέπει να συγχέεται με το «τζιέρι», μια άλλη λέξη που χρησιμοποιείται για αγαπημένα πρόσωπα, αλλά με διαφορετική προέλευση. Το «τζιέρι» προέρχεται από το τουρκικό «ciğer», που σημαίνει σπλάχνο, δηλώνοντας μια ακόμη πιο εσωτερική και βαθιά συναισθηματική σύνδεση.
Η επιλογή της Κλαυδίας να συμπεριλάβει τη λέξη στο τραγούδι της, ενισχύει τη νοσταλγία και την παραδοσιακή ελληνική ταυτότητα, ενώ παράλληλα ενώνει το παρελθόν με το παρόν σε μια μοναδική μουσική αφήγηση.
