in

Εἰσήγηση Καθηγουμένης Μόνικας περί τοῦ αοιδίμου ἱερατικοῦ ζεύγους Πέττα

Πανιερώτατε,

Σεβαστοί Πατέρες,


Ἐλλογιμώτατε κ. Καθηγητά,

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῶ ἀδελφοί καί ἀδελφές,

Εὐχαριστοῦμε γιά τήν ὅλως τιμητική πρός τήν ταπεινότητά μου πρόσκληση συμμετοχῆς σ’ αὐτή τήν ἀξιόλογη ἡμερίδα. Πανιερώτατε, σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν πρόσκληση καί τήν ἀβραμιαία φιλοξενία.

Πρωτίστως ὅμως εὐχαριστῶ τόν ἐν Τριάδι Ἅγιο Θεό, τήν Παναγία Μητέρα μας καί τούς Ἁγίους, πού ἁγίασαν στήν Κύπρο καί ἁγιάζουν τήν Κύπρο, γιά τήν μεγάλη εὐλογία τῆς «ἐπί τῷ αὐτῷ» συνάξεως ὅλων μας ὑπό τήν σκέπη τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Βαρνάβα, ὁ ὁποῖος μᾶς φιλοξενεῖ στόν Ναό του.

Θά ἤθελα ἐπίσης νά μεταφέρω τίς εὐχές τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας Φωκίδος κ. Θεοκτίστου, μέ τήν εὐλογία τοῦ ὁποίου παρευρισκόμεθα στήν ἀξιόλογη ἡμερίδα αὐτή.

Εἰσαγωγή.

Ἔχω τήν αἴσθηση (καί μαζί μου πάρα πολλοί πιστοί, Ἀρχιερεῖς, Κληρικοί, Μοναχοί καί λαϊκοί), ὅτι  σύντομα ἡ Ἐκκλησία θά κληθεῖ νά τοποθετηθεῖ ἐπί τῆς διακηρύξεως τῆς ἁγιότητος τοῦ π. Νικολάου καί τῆς πρεσβυτέρας Ἀνθῆς. Προηγουμένως ὅμως θά πρέπει νά τεκμηριωθεῖ ἡ ἁγιότητα αὐτή κατά τά κρατοῦντα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί τά προβλεπόμενα τόσο ἀπό τήν Ἱερά Παράδοσή της, ὅσο καί ἀπό τό Κανονικό της Δίκαιο.

Στό σημεῖο αὐτό ὁ πολυσέβαστος Πρωτοπρ. π. Γεώργιος Μεταλληνός, Ὁμότιμος Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, γράφει: «Ἁγιοπατερική, συνεχής  καί  ἀμετάβλητη  συνείδηση  εἶναι, ὅτι  ἡ  ἁγιότητα  ἀναγνωρίζεται  μέ  βάση  τήν  φανέρωσή  της  ἀπό  τόν  ἴδιο  τόν  Θεό, μέσῳ  τῆς  διενεργείας  αὐθεντικῶν  θαυμάτων. Αὐτό  τό  κριτήριο  εἶναι  ἐκκλησιαστικό, τό  ἀσφαλέστερο  καί ἐπικρατέστερο  στό  χῶρο  τῆς  Ὀρθόδοξης  Ἁγιολογίας».

Ὅταν κατά τόν 17ο αἰώνα τέθηκε ἀπό τούς Παπικούς θέμα περί ὑπάρξεως ἤ μή Ἁγίων στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μετά τό Σχίσμα τοῦ 1054, ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Νεκτάριος (1660 – 1669), μεταξύ τῶν κριτηρίων  τῆς ἀληθινῆς «παρ’ ἀνθρώποις» ἁγιότητος, ἔθεσε τήν «ἀρετῶν  κατόρθωσιν  ἁπασῶν»  καί τήν«παρά  Θεοῦ  ἐπίδειξιν  σημείων  ὑπερφυῶν  καί  θαυμάτων». Τόνισε μάλιστα ὅτι τό  πρῶτο  εἶναι «εἰς  ἁγιωσύνης χαρακτῆρα» καί τό δεύτερο «ἀναγκαιότατον εἰς  ἀπόδειξιν». Σημειώνεται ὅτι τίς πάγιες αὐτές ἐκκλησιαστικές θέσεις ἐπανέλαβε κατά τόν 19ο αἰώνα ὁ μεγάλος Διδάσκαλος τοῦ Γένους καί τῆς Ἐκκλησίας Εὐγένιος Βούλγαρης.

Στήν περίπτωση τοῦ πατρός Νικολάου καί τῆς πρεσβυτέρας Ἀνθῆς, ἡ «κατόρθωσις ἁπασῶν τῶν ἀρετῶν» ἀφορᾶ τήν ἁγιότητα τοῦ βίου τους, ἐνῶ ἡ «παρά  Θεοῦ  ἐπίδειξις  σημείων  ὑπερφυῶν  καί  θαυμάτων» ἀφορᾶ γεγονότα θαυμαστά καί ὑπερφυῆ ἐν ζωῇ, ἀλλά καί μετά τήν κοίμησή τους, τά ὁποία ἀποδεικνύουν καί τεκμηριώνουν αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἁγιότητα.

Καί τά δύο καλύπτονται ἀπό τόν ἐλλογιμώτατο Καθηγητή κ. Φώτιο Δημητρακόπουλο, σέ μία εἰδική Ἱστοσελίδα ( www.pnikolaos.gr ), ὅπου καί ἡ πηγή τῶν γεγονότων γιά τήν παροῦσα εἰσήγηση), πού δημιούργησε τό 2013, μέ σκοπό, ὅπως γράφει: «Νά καταστεῖ ἕνα ἀφιέρωμα πρός τιμήν ἑνός συγχρόνου ἡγιασμένου λευίτη, πού ἔζησε κατά τήν ἐποχή μας στήν Πάτρα, τοῦ ὄψιμου σημειοφόρου αὐτοῦ Ἱερέα, γιά τόν ὁποῖο, ἄν καί ἔχει κοιμηθεῖ ὁσιακῶς περισσότερο ἀπό μία δεκαετία, τόσα πολλά ἀκούγονται γιά τήν ἐν Χριστῷ βιοτή του, ὥστε προκαλοῦν τόν θαυμασμό».

Πέραν ὅμως τῆς πρωτοβουλίας αὐτῆς τοῦ κ. Καθηγητοῦ, καί ὁ Γέρων Μάξιμος Ἰβηρίτης, τ. Πρωτεπιστάτης τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἐπιμελήθηκε μία ἐξαιρετική ἐργασία ὑπό τόν τίτλο, «ΝΕΑΙ ΗΓΙΑΣΜΕΝΑΙ ΜΟΡΦΑΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ: Ὁ πατήρ Νικόλαος Πέττας (1941- 4.1.2000) καί ἡ πρεσβυτέρα του Ἀνθή (1943-21.11.2012)».

Ἀκόμη εἰδικά ἀφιερώματα στόν π. Νικόλαο ἔγιναν ἀπό τά Περιοδικά ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ καί Αὐγουστίνου Ἰππῶνος (φ. 156, 2012) καί ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ τῆς Ἱερᾶς μας Μονῆς Ἁγίου Νεκταρίου (φ. 48, 2012), τοῦ  Γέροντός μας ἀρχιμ. π. Νεκταρίου Μουλατσιώτη, μέ ἐπιμέλεια τοῦ παλαιοῦ μαθητῆ του π. Νικολάου καί σήμερα ἀρχιμανδρίτη πατρός Ἰωακείμ Σωτηρόπουλου, καθώς καί στό Περιοδικό ΠΟΛΥΤΕΚΝΗ  ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ (φ. 33/1987 καί 121/2009).

Τέλος, πολλές μαρτυρίες γιά τόν π. Νικόλαο καί τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή βρίσκονται ἀναρτημένες στό Διαδίκτυο, σέ ἀξιόλογες, ἔγκυρες καί μεγάλης ἐπισκεψιμότητας Ἱστοσελίδες.

Στίς πηγές αὐτές ὑπάρχουν ἀξιολογότατες μαρτυρίες περί τῆς «μαρτυρουμένης» ἁγιότητος τοῦ π. Νικολάου καί τῆς πρεσβυτέρα Ἀνθῆς. Ἡ ἀξιοπιστία τόσο τῶν μαρτυριῶν, ὅσο καί τῶν μαρτύρων εἶναι ἀναμφισβήτητη. Καί αὐτό εἶναι κομβικό σημεῖο στήν πραγμάτευση παρομοίων θεμάτων, διότι, ὅπως γράφει ὁ μακαριστός Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Στυλιανός Παπαδόπουλος, ἡ διαπίστωση τῆς ἁγιότητος εἶναι «πράξη  ἐμπειρική, ἀποτέλεσμα  θέας  τῶν  γεγονότων  τῆς  ζωῆς  καί  τῆς  δράσεως  τοῦ  προσώπου, ἀλλά  καί  γνώσεως, πού ἀποκτᾶται  μέσῳ  ἀφηγήσεων  ἤ  γραπτῶν  μαρτυριῶν» καί «μέ  τρόπο  συνήθως  ἁπλό  καί  σπάνια  συστηματικό, γίνεται  διαπίστωση  τοῦ  γεγονότος, ὅτι  τό  τάδε  ἀποθανόν  μέλος  τῆς  Ἐκκλησίας, εἶχε  καί  ἔχει  χαρίσματα Ἁγίου». Έτσι, «ἡ  πράξη  διακηρύξεως σημαίνει πανηγυρική  διακοίνωση  γεγονότος  ἤδη  ἐμφανοῦς  καί  ἀποδεκτοῦ  ἀπό  μικρό  ἤ  μεγάλο  ἀριθμό  ἀξιοπίστων  μελῶν  τῆς  Ἐκκλησίας».

Ὁ λόγιος Μανουήλ  Γεδεών ὁμολογεῖ ὅτι «κατέττατεν  εἰς  τόν  χορόν  τῶν  Ἁγίων  πάντοτε  ὁ  λαός. Οἱ  κάτοικοι  πόλεως, ἐπαρχίας  ἤ  χωρίου  ἤ  μοναστηρίου, τόν  ὑπ’ αὐτῶν  κρινόμενον  τοιοῦτον».

π. Δημήτριος Κούτσιος

Κατά τόν μακαριστό Καθηγητή Ἁμίλκα Ἀλιβιζάτο,   «σύσσωμος  ἡ  Ἐκκλησία, Κλῆρος  καί  λαός, ἐν  ἀδιασπάστῳ  ὁμοφωνίᾳ  καί  ἄνευ  τυπικῶν  καί  ὀργανωτικῶν  πράξεων, ἀνεγνώριζον  τήν  ἁγιότητα  τῶν  τιμωμένων, ἡ  δέ  πάνδημος  αὕτη  ἀναγνώρισις  ἀπετέλει  οἱονεί  καί  τήν  ἐπικυρωτικήν  καί  καθιερωτικήν  πρᾶξιν  τῆς τῶν  Μαρτύρων  καί  Ἁγίων  ἐν  τῆ  Ἐκκλησίᾳ  ἀναγνωρίσεως».

Οἱ θεοσημεῖες  τοῦ π. Νικολάου.

Οἱ θεοσημεῖες, πού ἀφοροῦν τόν π. Νικόλαο ἔχουν ὡς ἀφετηρία τά παιδικά του χρόνια, ἤδη ἀπό τήν βάπτισή του. Ἡ ἀνάδοχός του ἀείμνηστη Γερόντισσα Ἀγαθαγγέλη Κουρκουνάκη, καθηγουμένη και κτιτόρισσα τῆς Μονῆς Γεννήσεως Θεοτόκου Ντάρδιζας Ἀττικῆς, μαρτυρεῖ ὅτι τό λάδι στήν κολυμβήθρα τῆς βαπτίσεώς του σχημάτισε Σταυρό καί ὅλοι ἐξέλαβαν αὐτό τό σημεῖο ὡς ἔνδειξη τῆς μελλοντικῆς του πορείας.

Πράγματι ὁ π. Νικόλαος σήκωσε στή ζωή του πολλούς Σταυρούς. Ἀρχικά τόν Σταυρό τοῦ Χριστιανοῦ πολυτέκνου πατέρα, ἐφόσον γέννησε μέ τήν σύζυγό του πρεσβυτέρα Ἀνθή 12 παιδιά (!) καί δημιούργησε μία πολύτεκνη, ἀλλά καί καλλίτεκνη χριστιανική οἰκογένεια.

Στήν συνέχεια σήκωσε τόν Σταυρό τῆς Ἱερωσύνης καί τῆς πνευματικῆς πατρότητας, μέ τήν ὁποία ἀναδείχθηκε πράγματι ποιμένας τῶν πονεμένων καί φτωχῶν ἀνθρώπων, τῶν λαϊκῶν/ἐργατικῶν συνοικιῶν τῶν Πατρῶν. Στό πετραχήλι του ἀκούμπησαν ὅλες οἱ κοινωνικές τάξεις, ἀλλά καί πρόσωπα ὅλων τῶν ἱεραρχικῶν θέσεων μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἔρχονταν ἄνθρωποι, γιά νά ἐξομολογηθοῦν, πολλοί ἀπό τούς ὁποίους ἦταν κληρικοί, ἀπό ὅλα τά μέρη τῆς Ἑλλάδος, ἀκόμη καί ἀπό τό Ἅγιο Ὄρος καί τά Ἱεροσόλυμα. Καί ὅλοι ἔφυγαν ἀναπαυμένοι.

Ὁ λόγος του χαριτωμένος, «ἅλατι ἠρτυμένος», ἀποκαλυπτικός, διδακτικός, χαρούμενος, ἀναγεννητικός.

Τέλος, σήκωσε τόν σταυρό τῆς συκοφαντίας ἀπό ψευδαδέλφους κληρικούς καί γεύθηκε τήν πικρία τῶν «ὑπ’ αὐτοῦ εὐεργετηθέντων», ὅπως γράφει ὁ ἀρχαῖος ποιητής Μένανδρος.

Ὁ π. Νικόλαος ἦταν ἐλεημένος ἀπό τόν Θεό μέ τά ἁγιοπνευματικά χαρίσματα τῆς προοράσεως καί τῆς παραμυθίας, δηλαδή τῆς παρηγορίας. Οἱ σχετικές μαρτυρίες εἶναι ἐξαιρετικά πολλές.

Ὅλοι, ὅσοι τόν γνώρισαν, ἔχουν νά καταθέσουν κάποια σημαντική ἐπέμβασή του στή ζωή τους: Προρρήσεις / προφητεῖες, πού ἐπαληθεύθηκαν, ἐμφανίσεις σέ ἄλλους τόπους (ἐν ζωῇ καί μετά θάνατον), θεραπεῖες ἀσθενῶν, θαυματουργικές ἐπεμβάσεις σέ δύσκολες καταστάσεις (οἰκονομικές, οἰκογενειακές, ὑγείας, σχέσεων μεταξύ τῶν συζύγων  καί μέσα στήν οἰκογένεια, κ.ἄ.).

Βαρέως ἀσθενῆ, προτοῦ φύγει γιά τό Λονδίνο, τόν θεράπευσε δι’ εὐχῶν του, τελώντας τό Ἱερό Εὐχέλαιο.

Ἄλλης ἀσθενοῦς προεῖδε τήν κοίμηση καί ἔσπευσε στό νοσοκομεῖο, γιά νά τήν ἐξομολογήσει καί νά τήν μεταλάβει.

Ἀποκάλυπτε ὀνόματα, οἰκογενειακή κατάσταση καί θέματα ὑγείας ἤ ἄλλα προβλήματα σέ πρόσωπα, πού δέν γνώριζε ἤ πού συναντοῦσε γιά πρώτη φορά!

Σέ σπουδαστές του προέλεγε τήν Σχολή καί τόν τόπο, ὅπου θά περνοῦσαν μετά τίς Πανελλήνιες ἐξετάσεις.

Σέ εὐλαβεῖς δικαστές πού ζητοῦσαν τήν προσευχή του, ὥστε νά ἀπονείμουν πράγματι δικαιοσύνη, ὁ πατέρας Νικόλαος τούς ἀνέλυε τίς ὑποθέσεις, χωρίς κἄν νά γνωρίζει τόν φάκελο τῆς δικογραφίας!

Σέ ναρκομανεῖς, πού ἔκρυβαν τά χέρια τους μέ τά σημάδια τῶν ἐνέσεων ἡρωίνης, σήκωνε διακριτικά τά μανίκια καί ἀπεκάλυπτε τό πρόβλημα, σκύβοντας μέ ἀγάπη στούς δυστυχεῖς νέους ἤ νέες, πού ταλαιπωροῦνταν.

Προεῖδε, κατά τήν Προσκομιδή, τόν βίαιο καί αἰφνίδιο θάνατο τῆς θυγατέρας του Σοφίας, σέ τροχαῖο δυστύχημα κατά τό ἔτος 1992.

Σέ νεαρό σπουδαστή, σήμερα κληρικό στήν Ἠλεία, προεῖπε τήν χειροτονία του.

Πολλά ἀπό τά σημεῖα, πού ἀφοροῦν τόν πατέρα Νικόλαο, ἔχουν σχέση μέ τήν ἱερατική του ἰδιότητα.

Ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Πατρῶν Νικόδημος, πού τόν χειροτόνησε, στόν λόγο του μεταξύ ἄλλων τόνισε: «οὐράνιο κάλεσμα τοῦ οἰκογενειάρχη Καθηγητοῦ Νικολάου Πέττα, πού τόν πρόσταζε αὐστηρά ἐπί τρία χρόνια νά γίνει λειτουργός καί οἰκονόμος τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ».

Ὁ πατέρας Νικόλαος βίωνε τήν Θεία Λειτουργία τόσο πολύ, ὥστε μετά τήν Ἀπόλυση ἔμενε ξαπλωμένος 2 – 3 ὦρες μπροστά στήν Ἁγία Τράπεζα, γιά νά συνέλθει – ὅπως ἔλεγε γιά νά προσγειωθεῖ στά γήινα, ἀφοῦ τό σῶμα δέν ἀντέχει αὐτά, πού τελοῦνται.

Ἀξιώθηκε πολλῶν Θεοτοκοφανειῶν. Ρώτησε κάποτε ἕνα πνευματικό του παιδί: «Ποιός στήν ἄλλη ζωή ντύνει τίς ψυχές;» Και, ὅταν αὐτό τοῦ ἀπάντησε ὅτι δέν γνώριζε, ἐκεῖνος εἶπε μέ βεβαιότητα: «Ἡ Παναγία μας! Δέν λέμε στούς Χαιρετισμούς: «χαῖρε ψυχῶν, νυμφοστόλε, ἁγίων;».

Ἀξιώθηκε ἐπίσης Ἀγγελοφανειῶν καί Ἁγιοφανειῶν. «Ἀγγέλους καί Ἁγίους ἔσχε συλλειτουργοῦντας αὐτῷ», ὅπως τόν ἅγιο Βασίλειο, τόν ἅγιο Νικόλαο, τόν ἅγιο Χαράλαμπο, τόν Ἀρχιδιάκονο Στέφανο, τόν ἅγιο Νεκτάριο καί τόν ἅγιο Εὐτύχιο τόν Μάρτυρα.

Πολλοί πιστοί, κυρίως παιδιά, τόν εἶδαν αἰωρούμενο, νά μήν πατάει στή γῆ, κυρίως κατά τήν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας.

Πληροφορήθηκε τήν ἐκδημία του τήν 1η Ἰανουαρίου 2000, ἀπό τόν ἴδιο τόν Μεγάλο Βασίλειο. Ἐκεῖνος τότε τοῦ εἶπε: «Ἤγγικεν ἡ ὥρα τῆς ὑμετέρας ἀπελεύσεως, τέκνον πάτερ Νικόλαε». Παρέδωσε τήν μακαρία του ψυχή τρεῖς ἡμέρες ἀργότερα μέσα σέ ἄπλετο οὐράνιο φῶς!

Κατά τήν ἐξόδιο Ἀκολουθία του, κίνησε τό δεξί του χέρι, σύμφωνα μέ μαρτυρία πιστῶν.

Κατά τήν ἐξόδιο ἐπίσης Ἀκολουθία του, ὅταν ἕνας κληρικός προσπάθησε νά τοῦ ἀποσπάσει τό Ἱερό Εὐαγγέλιο, ὁ νεκρός παρουσίασε μεταθανάτια αἱμορραγία στό μέρος τῆς καρδιᾶς, 14 ὧρες μετά τήν κοίμησή του! Τό θέαμα ἦταν φοβερό καί ὁ παριστάμενος γιός του, τότε Διάκονος Νεκτάριος, πῆρε τόν ἀέρα πού κάλυπτε τό πρόσωπό του καί σκέπασε τήν «πληγή!».

Μετά τήν κοίμησή του ἐμφανίσθηκε στό Βαρθολομιό Ἠλείας, νά θυμιᾶ κατά τήν «Τιμιωτέραν!».

Ἐπίσης ἐμφανίσθηκε τό 2013 στόν Νοσοκομεῖο «Ἅγιος Ἀνδρέας» τῶν Πατρῶν, σέ νοσηλευόμενο γνωστό του ἀστυνομικό!

Ἐμφανίσθηκε ἀκόμη νά συμπροσεύχεται κατά τήν Θεία Λειτουργία σέ Μονή στό Μάτι Ἀττικῆς, μόλις πέρυσι, τόν Νεοέμβριο τοῦ 2014, ἐπί τῇ μνήμῃ τοῦ ἁγίου Σοφιανοῦ, Ἐπισκόπου Δρυϊνουπόλεως!

Σέ πολλούς πιστούς ἔχει ἐμφανισθεῖ νά ἐξέρχεται ζωντανός ἀπό τόν τάφο του μέσα σέ ἄπλετο φῶς! Ἄλλοι ἔχουν δεῖ τόν τάφο του νά ἀκτινοβολεῖ, «σέ ὕψος τριῶν μέτρων», ὑπερκόσμιο φῶς!

Ἐμφανίσθηκε στήν πρεσβυτέρα του Ἀνθή καί τήν πληροφόρησε γιά τήν ἐκδημία της, ὅτι δηλαδή θά συνέβαινε κατά τήν ἑορτή τοῦ ἁγίου Νικολάου. Πράγματι τό 2012, δώδεκα χρόνια μετά τήν δική του ἐκδημία, ἡ πρεσβυτέρα κοιμήθηκε, ἀνήμερα τοῦ ἁγίου Νικολάου.

Κατά τόν ἐνταφιασμό της, τά λείψανα τοῦ πατρός Νικολάου ἀνακομίσθηκαν «μυροβόλα καί χρυσαφίζοντα!».

Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης σημειώνει σχετικά: «Εἶναι  γνώμη  τῶν  Διδασκάλων  τῆς  Ἐκκλησίας  μας, ὅτι  τῶν  Ὁσίων τά Λείψανα δέν προσκυνοῦνται  ὡς  ἅγια, ἄν  ὁ  Θεός  δέν  ἀποδείξῃ  δι’ αὐτῶν  θαύματα  ἤ,   τό  ὀλιγώτερον,   τά  τιμήσ  διά  τῆς  εὐωδίας, μέ  τό  νά  μήν  εἶναι  ἀποδεδειγμένα  εἰς  τούς  ἀνθρώπους  ἡ  ἐν  κρυπτ  πίστις  καί  ἀγάπη  αὐτῶν  πρός  τόν  Θεόν». 

Ἡ ἐνάρετη καί εὐωδιάζουσα πρεσβυτέρα Ἀνθή

Ἡ πρεσβυτέρα Ἀνθή ποθοῦσε τήν μοναχική ζωή, ἀλλά μέ καθοδήγηση τοῦ Πνευματικοῦ της σύναψε γάμο μέ τόν εὐσεβῆ Καθηγητή (τότε) Νικόλαο Πέττα.  Τηρώντας αὐστηρά τίς ἐντολές τοῦ Κυρίου περί ἐγγάμου βίου, ἀπέκτησαν 12 παιδιά, 6 ἀγόρια καί 6 κορίτσια. Ὅταν ὁ σύζυγός της κλήθηκε ἀπό τόν Θεό νά σηκώσει τόν Σταυρό τῆς Ἱερωσύνης, ἡ Ἀνθή μέ ταπείνωση καί αἰσθανόμενη τήν εὐθύνη, δέχθηκε τόν τιμητικό καί σταυρικό τίτλο τῆς πρεσβυτέρας. Διακόνησε τήν πολυμελῆ της οἰκογένεια καί τήν Ἐκκλησία μέ ὑποδειγματική αὐταπάρνηση καί αὐτοθυσία.

Τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή διέκριναν σπάνιες ἀρετές, ὅπως τῆς εὐγένειας, τῆς ὑπομονῆς,   τῆς σωφροσύνης, τοῦ μέτρου, τοῦ ἡρωισμοῦ, τῆς ἐλεημοσύνης καί τῆς εὐσέβειας, ἐνῶ ζοῦσε μυστηριακή ζωή μέχρι τέλους. Ὁ πατήρ Νικόλαος, λόγῳ τῆς ἀγαθῆς καί σπάνιας ψυχῆς της, τήν ἀποκαλοῦσε χαριτολογώντας «Γερόντισσα Ἀγάθη». Ὑπῆρξε κραταιό στήριγμα  καί ἐπάξια ὑπηρέτησε τόν Ἱερέα σύζυγό της, μοιραζόμενη μαζί του τίς χαρές, ἀλλά καί τίς δοκιμασίες τῆς ἐπίγειας ζωῆς, χωρίς νά χάνει τήν πίστη της καί πάντα δοξάζοντας τόν Θεό, ἀκόμη καί ὅταν, ὅπως ὁ πολύαθλος Ἰώβ, ἔχασαν ἄδικα καί ἀδόκητα τήν θυγατέρα τους Σοφία.

Εἴχαμε τήν εὐλογία ὡς Μοναστική Ἀδελφότητα νά γνωρίσουμε τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή ἀρκετά χρόνια πρίν, ὅταν μέ τόν ἀείμνηστο Ἱερέα σύζυγό της π. Νικόλαο καί τά πολλά παιδιά τους, ἐπισκέπτονταν τήν Μονή μας ἀπό τά πρῶτα χρόνια τῆς ἱδρύσεώς της.

Γενικότερα τό ἱερατικό αὐτό ζεῦγος, ἦταν ἕνας σπάνιος πνευματικός συνδυασμός, πού θύμιζε ἐν πολλοῖς κάποιο βιβλικό δίκαιο ζεῦγος. Ἀπό τήν πνευματικότητά τους ἔφθασαν ἀπό αὐτή τήν ζωή νά ἀπολαμβάνουν Οὐράνιες Λειτουργίες. Ὅταν κοιμήθηκε ὁ π. Νικόλαος εἴχαμε καί πάλι τήν εὐλογία νά  βλέπουμε τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή συχνά, γιατί τήν ἔφερναν στήν Μονή τά παιδιά της.

Ὅταν πρωτοεγκατασταθήκαμε στό Τρίκορφο, τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1991, καί ξεκινήσαμε τόν ἀγώνα γιά τήν ἵδρυση τῆς Μονῆς τῶν Ἁγίων Νεκταρίου καί Φανουρίου,   ὁ π. Νικόλαος καί ἡ πρεσβυτέρα Ἀνθή ἐνθάρρυναν ἐμᾶς, καθώς καί τούς ἀδελφούς στήν ἀνδρική Μονή, κατά τά πρῶτα μας βήματα. Ὁ Πνευματικός μας καί Κτίτορας τῆς Μονῆς μας Πανοσιολογιώτατος ἀρχιμ. π. Νεκτάριος Μουλατσιώτης, Πρωτοσύγκελλος τῆς Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδος, ἔχει πεῖ: «Νιώθουμε ὅτι οἱ εὐχές  καί κυρίως οἱ προσευχές καί οἱ μυστικές ἱκεσίες πρός τούς προστάτες Ἁγίους τῶν δύο Μονῶν μας  τοῦ π. Νικολάου καί τῆς Πρεσβυτέρας Ἀνθῆς, μᾶς στήριξαν πολύ κατά τήν διαδικασία ἵδρυσης τῶν Μονῶν μας».

Τί νά πεῖ κανείς γιά τίς πολλές ἀρετές, ὅπως τήν εὐσέβεια, τό χριστιανικό ἦθος, τήν εὐλάβεια, τήν ὑπομονή, τήν διάκριση, τόν σεβασμό, τήν σιωπή, τήν μεγαλοψυχία, τήν παλικαριά καί τήν δυναμικότητα, μέ τήν ὁποία ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ εἶχε προικίσει τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή! Ἦταν τόσο ταπεινή καί διακριτική, ὥστε, ὅταν ἔφθανε στήν Μονή φορώντας μαῦρα ροῦχα καί καλύπτοντας τό καθαρό καί ἤρεμο πρόσωπό της μέ μαντίλα, προσκυνοῦσε μέ ἰδιαίτερο σεβασμό τούς Ἁγίους μας καί ἐντρυφοῦσε στήν ζωή τῶν Ἁγίων τῶν κατακομβῶν.

Μᾶς ἔκανε ἐντύπωση τό ἦθος της. Ἦταν ἰδιαίτερα προσεκτική, δέν ἀπαιτοῦσε, δέν προσέβαλλε, δέν ἦταν ἰδιόρρυθμη. Μέ χαρά καί μεγάλη εὐγνωμοσύνη δεχόταν ὅ, τι τῆς προσφέραμε. Τήν ρωτούσαμε ἄν ἤθελε κάτι ἰδιαίτερο, ἀλλά ἐκείνη μᾶς διαβεβαίωνε ὅτι ἦταν ἱκανοποιημένη μέ ὅ, τι ἦταν εὐλογημένο!

Ἀγαποῦσε πολύ τά ἄνθη – ὡς Ἀνθή πού ἦταν ἄλλωστε τό ὄνομά της – καθώς καί τά πουλάκια. Τά ἀπολάμβανε στόν προαύλιο χῶρο τοῦ Μοναστηριοῦ μας καί πάντα εὐχαριστοῦσε καί δόξαζε τόν Πλάστη καί Δημιουργό τους γιά τήν ὀμορφιά τους.

Ἦταν διακριτική καί σοφή πρεσβυτέρα. Μιλοῦσε λίγο καί μέ πνεῦμα Θεοῦ, σέ βαθμό πού, ἄν δέν προκαλούσαμε τόν διάλογο, ἐκείνη σιωπηλή καί ἐν προσευχῇ καθόταν σέ μία ἄκρη ταπεινά. Ὅταν μιλοῦσε, δέν ἔκανε μωρές καί τοῦ κόσμου τούτου συζητήσεις, ἀλλά μοιραζόταν μαζί μας μόνο λόγια ἀγαθά καί πνευματικά. Οἱ συζητήσεις μας ἦταν πάντα οὐσιαστικές καί ὁ τρόπος, μέ τόν ὁποῖο διαλεγόταν κανείς μαζί της  θύμιζε  παλαιές Γερόντισσες.

Ὡς σύζυγος Ἱερέως ἡ πρεσβυτέρα Ἀνθή γνώριζε τά ὅριά της καί σεβόταν τόν βαρύ τίτλο τῆς συζύγου ἑνός πρεσβυτέρου. Ἄν καί διέμενε καί ἐκκλησιαζόταν στήν ἐνορία τοῦ π. Νικολάου, δέν ἀναμιγνυόταν σέ θέματα τῆς ἐνορίας τοῦ ἀνδρός της. Ὅμως ἦταν πάντοτε πρόθυμη νά βοηθήσει τούς συνενορίτες της. Ἐπειδή μάλιστα ἔμεναν σέ ἐργατοπεριοχή, ὅταν γονεῖς ἐργαζόμενοι ἀδυνατοῦσαν νά στείλουν τά παιδιά τους σέ Παιδικό Σταθμό, τά ἀνέθεταν στήν πρεσβυτέρα λέγοντάς της χαρακτηριστικά: «Κυρά πρεσβυτέρα, ἐκεῖ πού κοιτᾶτε τά δικά σας παιδιά, νά σᾶς ἀφήσουμε καί τά δικά μας;». Καί ἡ πρεσβυτέρα ἀκούραστα φρόντιζε καί ἐκεῖνα.

Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Προικοννήσου κ. Ἰωσήφ στό διετές Μνημόσυνό της εἶπε χαρακτηριστικά: «Ἡ ἁγία πρεσβυτέρα Ἀνθή γέννησε δώδεκα παιδιά, γιατί εἶχε ταπείνωση, εἶχε ἀγάπη, εἶχε ἀρετή πολυειδή καί ὑπομονές πολλές. Μόνο αὐτό νά σκεφθεῖ κανείς, δηλαδή τό ὅτι δώδεκα φορές ἔδωσε ζωή, εἶναι θαῦμα. Δώδεκα φορές ἔφθασε μπροστά στόν θάνατο καί γύρισε πίσω, διότι αὐτό σημαίνει γέννα. Ἦταν μία πρεσβυτέρα, ἡ ὁποία ἀνέστησε τά παιδιά τῆς ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου».

Στήν Θεία Λειτουργία, πού ἔγινε κατά τήν ἡμέρα τῆς ἐξοδίου της, ὁ Πνευματικός της, πρωτοπρ. π. Ἀντώνιος Ρ.,   στόν ἐπικήδειο λόγο του τόνισε πώς  «ἡ ἄσκηση καί ἡ ἐγκράτεια τοῦ συγκεκριμένου λευιτικοῦ ζεύγους εἶναι σπανιότατη καί εἶχε δύναμη Θεοῦ,   διότι βίωναν τά συζυγικά τους καθήκοντα, ὅπως τά  ζευγάρια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης».

Σέ αὐτό ὁ λογιώτατος Ἁγιορείτης Γέροντας Μάξιμος ὁ Ἰβηρίτης, στό δημοσιευμένο πόνημά του, πού τιτλοφορεῖται: «Νέαι ἡγιασμέναι μορφαί εἰς τόν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου. π. Νικόλαος Πέττας (1941-4.1.2000) καί ἡ πρεσβυτέρα του Ἀνθή (1943-6.12.2012)», προσθέτει ὅτι: «ἡ πρεσβυτέρα  μαζί μέ τόν συζυγό τῆς π. Νικόλαο εἶχαν ἀπόλυτη καί διακριτική συνεργασία στά πνευματικά παλαίσματα καί, παρ’ ὅλο πού ἦταν τοῦ ἐγγάμου βίου, διατηροῦσαν εἰδικά διαμορφωμένα Ἀσκητήρια». Καί συνεχίζει: «μαζί προσεύχονταν, μαζί ἐξομολογοῦντο, μαζί βίωναν τίς οὐράνιες ἀποκαλύψεις».

Πολλοί ἀκόμα σημαίνοντες πνευματικοί ἄνθρωποι καί ἄνθρωποι τῶν Γραμμάτων ἐξαίρουν τίς ἀρετές τοῦ πνευματικοῦ αὐτοῦ ζεύγους.

Χαιρετίζοντας τήν ἐπανέκδοση τοῦ προαναφερθέντος βιβλίου ὁ ἄλλοτε Κοσμήτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Μιχάλης Τρίτος ὁ ὁποῖος εἶναι παρών, χαρακτηρίζει τό ἱερατικό ζεῦγος Πέττα ὡς «ἅγιο πού βίωσε τήν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου καί ἔφερε στόν κόσμο δώδεκα παιδιά», καί τήν πρεσβ. Ἀνθή ὡς «ἐκλεκτή».

Στήν παρουσίαση τοῦ ἀναφερομένου βιβλίου ὁ Λογοτέχνης καί Συγγραφέας κ. Κωνσταντίνου Νικολόπουλος – Καμενιάτης χαρακτηρίζει τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή «ἄξια», γιατί, ὅπως εἶπε, δεδομένης τῆς ὑπογεννητικότητας, πού ἀπειλεῖ μέ ἀφανισμό τό Γένος μας, ἡ ἀπόκτηση δώδεκα παιδιῶν ἀποτελεῖ «ὑγιές πρότυπο γιά ὅλους μας, καί ἰδιαιτέρως γιά τίς ἱερατικές οἰκογένειες».

Παρομοίως, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πισιδίας κ. Σωτήριος τούς ἀποκαλεῖ «ζεῦγος ἁγιασμένο» καί ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ. Ἱερεμίας, σέ πρόλογο βιβλίου γιά τόν ὅσιο Λεόντιο τῆς Στεμνίτσας, χαρακτηρίζει τόν π. Νικόλαο καί τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή «οὐρανοπολῖτες» καί «ἡγιασμένους», καί μάλιστα προσθέτει ὅτι ἡ πρεσβυτέρα Ἀνθή ἦταν «πολύαθλος».

Ὅσοι γνωρίσαμε τόν πατέρα Νικόλαο καί τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή, εἴμαστε βέβαιοι ὅτι εἶχαν λάβει ἀπό τόν Θεό πλούσιο χάρισμα καί ὅτι παρεῖχαν ἀφειδῶς τίς μεγαλοδωρίες τῆς Χάριτος σέ ἐμᾶς καί σέ ἄλλους πιστούς, ὄχι μόνο ὅσο ἦταν ἐν ζωῇ, ἀλλά καί μετά τήν κοίμησή τους. Πολλοί πιστοί τούς ἐπικαλοῦνται ὡς προστάτες τῶν ζευγαριῶν, τῶν βρεφῶν, τῶν πονεμένων, τῶν πικραμένων, τῶν ἀσθενῶν ἀκόμη καί γιά τήν ἀπαλλαγή ἀπό τά κακά πνεύματα.

Θαυμαστά σημεῖα ἀναφέρονται μετά τήν κοίμηση τῆς πρεσβυτέρας Ἀνθή Ἐνδεικτικά θά λεχθοῦν ὁρισμένα, ὅπως τά ἔζησα ἐγώ καί οἱ ἐν Χριστῷ ἀδελφές μου.

Τήν ἡμέρα τῆς ἐξοδίου ἀκολουθίας διαπιστώθηκε ἡ ἄρρητος εὐωδία τοῦ μαρτυρικοῦ της λειψάνου καί ἡ καταπληκτική εὐκαμψία του. Τήν ὥρα πού τελεῖτο ἡ Θεία Λειτουργία καί τό σκήνωμά της ἦταν στό κέντρο τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου Παραλίας Πατρῶν, ὁ ναός μοσχομύρισε καί, καθώς πλησιάσαμε περισσότερο, διαπιστώσαμε ὅτι ἡ εὐωδία ἀναδυόταν ἀπό τό σκήνωμά της!

Ἡ ἔκπληξή μας μεγάλωσε ἀκόμη περισσότερο ὅταν, παρ’ ὅλο πού ἦταν νεκρή, ἀντικρίσαμε τά δάκτυλά της νά κινοῦν τό κομποσχοίνι! Τό ἴδιο θαυμαστό γεγονός παρατήρησαν καί ἄλλοι ἀπό τούς παρευρισκομένους, μεταξύ αὐτῶν ὁ π. Γεώργιος Β. ἀπό τήν Πάτρα καί ἡ κ. Μορφούλα Β., μητέρα μοναχῆς.

Ἀκόμη, σύμφωνα μέ μαρτυρία πολλῶν ἀξιοπίστων στό Γραφεῖο Τελετῶν Τσανταρλιώτη στήν Πάτρα, ἡ νεκρή ἀπώθησε νεαρό ὑπάλληλο, πού ἐπιχείρησε νά τήν ντύσει, κάτι πού εἶχαν ἀναλάβει οἱ θυγατέρες της.

Μαρτυρίες ἄλλων ἀνθρώπων ἀπό τήν Ἑλλάδα, τήν Κύπρο καί τό ἐξωτερικό ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ φωτογραφία τοῦ ἱερατικοῦ ζεύγους, ἐκπέμπει φῶς καί εὐωδιάζει. Μάλιστα, ὅταν οἱ πιστοί προσεύχονται μετά δακρύων καί ἀσπάζονται τήν φωτογραφία νιώθουν θερμότητα στό σημεῖο τοῦ ὕψους τῆς καρδιᾶς. Σέ ταπεινές κυρίες ἀπό τόν Ἀσπρόπυργο Ἀττικῆς εἶδαν ἀπό τήν ἴδια φωτογραφία νά τρέχει μύρο καί ἔλαιο.

Ἕνα ἄλλο θαυμαστό γεγονός, πού μεταξύ ἄλλων ἐπιβεβαίωσε καί ὁ Πνευματικός μας Γέροντας Ἀρχιμ. Νεκτάριος Μουλατσιώτης, εἶναι ὅτι στόν τάφο τους ἐμφανίζονται τριάδες περιστεριῶν, ἐνῶ τό μνῆμα ἐκπέμπει οὐράνιο φῶς!

Ἕνα ἀκόμη σημεῖο εἶναι καί ἡ θαυμαστή διάσωση τοῦ γιοῦ τους, τοῦ π. Νεκταρίου, ἀπό τόν θάνατο. Μετά τό Πάσχα τοῦ 2013, ἐνῶ βρισκόταν στήν Μονή τοῦ Τιμίου Προδρόμου στό Ἔσσεξ τῆς Ἀγγλίας, ἀσθένησε βαρέως καί οἱ γιατροί ἀπό τό Νοσοκομεῖο τοῦ Κόλτσεστερ διαπίστωσαν ὅτι ἦταν πνευμονία. Ἐνῶ ἦταν ξαπλωμένος στό κελλί τῆς Μονῆς, τό βράδυ αἰσθανόταν τήν σκιά τοῦ θανάτου, καί ἔβλεπε γιά ἀρκετό διάστημα ὅτι βρισκόταν ἐπάνω σέ ἕνα μεγάλο σιδερένιο κρεβάτι, σκεπασμένος μέ λευκά σεντόνια. Τίς ἄκρες ἀπό τά σεντόνια κρατοῦσαν ἀπό τήν μία πλευρά ὁ ὅσιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, καί ἀπό τήν ἄλλη οἱ γονεῖς του. Τήν ἑπομένη ὁ Καθηγούμενος Κύριλλος κάλεσε ἀσθενοφόρο καί ἀμέσως ὁ π. Νεκτάριος εἰσήχθη στήν ἐντατική του ἀναφερομένου Νοσοκομείου καί ἔτσι εἶχε αἴσιο τέλος ἡ περιπέτειά του.

Διακεκριμένος κληρικός, πνευματικό τέκνο τοῦ π. Νικολάου σέ δημοσιευμένο κείμενό του ἀναφέρει ὡς «καινοφανεῖς ἁγίους τῶν Πατρῶν τόν π. Νικόλαο καί τήν πρεσβυτέρα Ἀνθή». Καί συνεχίζει: «Μαρτυρῶ τήν ἁγιότητα τούτων τῶν ὁσίων ψυχῶν, ὡς αὐτόπτης καί πνευματικός τούτων παῖς καί ὡς ἐνορίτης, καί ἐξομολογούμενος ὑπό τό ἅγιον τοῦ σημειοφόρου πατέρα Νικολάου ἐπιτραχήλιον, καί ἐνίοτε εἶπον, ὡς ὁ ἅγιος τῶν Ἁγίων Πάντων ἐπί ἕνα αἰώνα Καθηγούμενος π. Σάββας Δημητρόπουλος: Ναί, εἶναι Ἅγιος αὐτός ὁ Πνευματικός, καθ’ ὅτι μέ ἀναπαύει, μέ πραύνει, μέ καθοδηγεῖ ἐν Χριστῷ, μέ κάμνει καλύτερον ἄνθρωπον καί πραγματικόν Χριστιανόν».

Τελειώνοντας ἀναφέρω ὅτι, στοιχώντας στήν πίστη καί εὐλάβεια τοῦ Σεβασμιωτάτου Προικοννήσσου κ. Ἰωσήφ πρός τό Λευιτικό αὐτό ζεῦγος, συναισθήματα πού νιώθω ὅτι ἐκφράζουν ἱκανό ἀριθμό τοῦ χριστεπώνυμου πληρώματος, «γονατίζουμε μπροστά στίς ἱερές σκιές καί τῶν δύο, καί τοῦ παπα-Νικόλα καί τῆς πρεσβυτέρας Ἀνθῆς. Εὔχομαι ἐκεῖ πού εἶναι, μέ τήν παρρησία, τήν ὁποία βεβαιότατα ἔχουν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, νά δέονται καί γιά μᾶς».

Ημερίδα ακροατές 1

Πανιερώτατε, Πατέρες καί ἀδελφοί!

Ὁ Θεός σέ ὅλες τίς ἐποχές ἔχει τούς ἀνθρώπους Του στόν κόσμο. Μάλιστα στήν δική μας ἐποχή τῆς ἀποστασίας, τοῦ ὑλισμοῦ, τῆς σαρκολατρείας, τῆς κοινωνικῆς ἀδικίας καί τῆς νομοθετημένης κακίας, οἱ ἄνθρωποι πού ὑπάρχουν καί ἀγωνίζονται, ἀγωνιοῦν καί προσεύχονται, ἁγιάζονται καί ἁγιάζουν, ἀποτελοῦν τούς Μάρτυρές Του μέσα στόν χρόνο καί τήν Ἱστορία, χωρίς σέ πολλές περιπτώσεις νά φαίνονται. Διότι στήν ἐποχή μας, κατά τήν ὁποία «ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις».

Τέτοιοι ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, μαρτυρημένοι ἀπό τόν λαό τοῦ Θεοῦ, εἶναι καί οἱ μακάριοι π. Νικόλαος καί πρεσβυτέρα Ἀνθή Πέττα.

Προς τόν Γέροντα Μάξιμο τόν Ἰβηρίτη, τόν Καθηγητή κ. Φώτιο Δημητρακόπουλο, τόν Γέροντα Εὐθύμιο τῆς Καψάλας καί σέ ὅλους, ὅσοι προσπαθοῦν νά συγκεντρώσουν καί νά διασώσουν τά στοιχεῖα, πού τούς ἀφοροῦν, καί τίς μαρτυρίες, πού ἐπιμαρτυροῦν τήν ἁγιότητά τους, ἁρμόζει κάθε τιμή «ὡς πρός ἐργαζομένους τό ἀγαθόν». Διότι στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἡ ἁγιότητα εἶναι «μαρτυρουμένη» καί ὄχι ἐπιβαλλομένη.

Ὅλοι μας οἱ Ρωμιοί, Κύπριοι καί Ἑλλαδίτες, ἄς εὐχαριστοῦμε τόν Ἅγιο Θεό, πού δέν μᾶς ἄφησε μόνους καί ὀρφανούς ἀπό Πατέρες, ἀλλά καί στήν ἐποχή μας, ὅπως σέ ὅλες τίς ἐποχές, ἀνέδειξε καί ἀναδεικνύει ἀνθρώπους Του, ἱκανούς νά ἀναπτερώσουν τίς ἐλπίδες καί νά ἀναγεννήσουν τήν κλονιζόμενη πίστη.

Σᾶς εὐχαριστῶ γιά τήν ὑπομονή καί τήν κατανόησή σας.

Πανιερ. Μητροπ. Κυρηνείας κ. Χρυσόστομος

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Written Από Κώστας Σαμαράς

Παθιασμένος αναλυτής αφοσιωμένος κοινωνικός συνθέτης μέσων μαζικής ενημέρωσης. Από μικρός τα έγραφε στα ίντερνετς. Εδώ θα τον δεις να μιλάει για όλα όσα αγαπάει: Lifestyle, Lifehacks Και με πολύ πίκρα για πολιτική. Χωρίς πλάκα!

Λόγοι Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.

Survivor 2 Live Δείτε τώρα ζωντανά το Survivor 2 Greece σε Live Streaming