Πέγκυ Σκουλού
Η κλιματική αλλαγή, η εντατική γεωργία και η ζήτηση για καλαίσθητα προϊόντα έχουν αλλάξει σημαντικά τη γεύση των φρούτων και λαχανικών. Παλαιότερα, οι ντομάτες ήταν ζουμερές και γλυκές και τα ροδάκινα αρωματικά και χυμώδη. Ακόμα και τα πιο απλά λαχανικά είχαν ιδιαίτερη γεύση. Σήμερα, ωστόσο, παρατηρείται μια γενική απώλεια της γεύσης τους, παρόλο που τα μεγέθη τους έχουν αυξηθεί.
«Η φρεσκάδα και η γεύση είναι οι δύο κύριοι παράγοντες που οδηγούν στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών» εξηγεί στο ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA ο Ρομπέρτο Ντέλα Κάζα, καθηγητής μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και ιδρυτής της Agroter.
Η ανάγκη για τέλεια εμφάνιση στα προϊόντα έχει οδηγήσει στη χρήση λιπασμάτων και την εντατική καλλιέργεια σε θερμοκήπια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή φρούτων και λαχανικών που είναι μεν όμορφα, αλλά συχνά άγευστα. Η αυξανόμενη ζήτηση για διαθέσιμα προϊόντα όλο το χρόνο έχει επίσης συμβάλει στην απώλεια της εποχικότητας. Με αποτέλεσμα τη συγκομιδή πριν από την πλήρη ωρίμανση, κάτι που μειώνει τη γευστική τους αξία. Οι ντομάτες, για παράδειγμα, συχνά καλλιεργούνται σε θερμοκήπια χωρίς φυσικό φως. Γεγονός που επιδρά αρνητικά στη γεύση τους και στη θρεπτική τους αξία.
Ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής στην ποιότητα των φρούτων και των λαχανικών
Η κλιματική αλλαγή έχει επίσης αρνητική επίδραση στη γεύση των φρούτων και λαχανικών. Η άνοδος της θερμοκρασίας, οι αλλαγές στη διαθεσιμότητα του νερού και οι περιορισμοί στα θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη των καλλιεργειών. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA), η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να μειώσει την παραγωγή και να επηρεάσει τη γεύση των προϊόντων.
Ταυτόχρονα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως οι πλημμύρες μπορούν να οδηγήσουν σε μειωμένη γεωργική παραγωγή και σε αύξηση των τιμών, ενώ η γεύση των προϊόντων επηρεάζεται από τη διαδικασία ωρίμανσης. Για παράδειγμα, τα κλιμακτηριακά φρούτα, όπως οι ντομάτες και οι μπανάνες, συνεχίζουν να ωριμάζουν μετά τη συγκομιδή, αλλά αν δεν έχουν συσσωρεύσει αρκετό άμυλο πριν κοπούν, η γεύση τους μπορεί να απογοητεύσει.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής φτάνουν στο… πιάτο μας
Με την κλιματική αλλαγή παρούσα όχι μόνο με τη μορφή έντονων καιρικών φαινομένων αλλά και με ήπιους χειμώνες όπως αυτός, που διανύουμε, οι άνθρωποι του πρωτογενούς τομέα έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις της.
– Πρωιμότητα αγροτικών προϊόντων όπως συνέβη με μπρόκολα και κουνουπίδια,
– μικρότερες καλλιεργητικές περίοδοι,
– ασθένειες σε κηπευτικά,
– προβλήματα σε ανθοφορία και
– καρπόδεση λόγω έλλειψης χαμηλών θερμοκρασιών
φέρνουν ένα γαϊτανάκι επιπτώσεων στην παραγωγή, αλλά και στην αλυσίδα της αγοράς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η μικρή παραγωγή ελιάς λόγω ήπιων καιρικών συνθηκών που έφερε με τη σειρά της μεγάλες ανατιμήσεις στο ελαιόλαδο. Ακολουθούν οι παραγωγές σε φρούτα οι επιπτώσεις στα οποία θα φανούν την Άνοιξη. Οι μικρές παραγωγές φέρνουν ανατιμήσεις και εισαγωγές προϊόντων.
Η κλιματική αλλαγή δεν έχει σύνορα. Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στον πρωτογενή τομέα απασχόλησαν τους υπουργούς γεωργίας των χωρών της Μεσογείου.
Η εντατική καλλιέργεια και η απώλεια της γεύσης στα φρούτα και τα λαχανικά
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of American College of Nutrition έδειξε ότι σε διάστημα περίπου 50 ετών, τα επίπεδα θρεπτικών συστατικών σε διάφορα λαχανικά έχουν μειωθεί. Οι γεωργοί πληρώνονται για την ποσότητα της παραγωγής και όχι για τη γεύση. Ο Χάρι Κλι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, ανέπτυξε μια ντομάτα με υψηλή θρεπτική αξία, αλλά μικρότερο μέγεθος, γεγονός που αυξάνει το κόστος παραγωγής.
Αυτό σημαίνει ότι σήμερα μια ολόκληρη γενιά μεγαλώνει χωρίς να γνωρίζει την αυθεντική γεύση των φρούτων και λαχανικών. Κάτι που αποτελεί ανησυχητική εξέλιξη για τη διατροφική μας κουλτούρα.
«Ανατρέφουμε μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων που δεν ξέρουν πώς είναι η γεύση μιας ντομάτας» λέει ο Κλι.
