Κώστας Σαμαράς
Προειδοποίηση από τον αμερικανικό οργανισμό φαρμάκων. Ποιο είναι και τι κίνδυνος υπάρχει.
Έχετε «μπούκωμα» και βήχετε πολύ, και έτσι κάθε λίγες ώρες παίρνετε ένα φάρμακο ειδικό για τη γρίπη και το κρυολόγημα. Αργότερα την ίδια μέρα, παρουσιάζετε πονοκέφαλο και σκέφτεστε να πάρετε παρακεταμόλη για να σας περάσει. Μην το κάνετε.
Μπορεί να μην το γνωρίζετε, αλλά εκατοντάδες παυσίπονα και αντιπυρετικά φάρμακα περιέχουν παρακεταμόλη. Στις ΗΠΑ, λ.χ., είναι περισσότερα από 600.
Άλλα από αυτά τα φάρμακα χορηγούνται χωρίς και άλλα με ιατρική συνταγή. Άλλα περιέχουν σκέτη παρακεταμόλη και άλλα σε συνδυασμό με διάφορες ουσίες (π.χ. με καφεΐνη). Έχουν επίσης διάφορες ενδείξεις, άλλοτε γενικές (π.χ. παυσίπονο) και άλλοτε πιο ειδικές (π.χ. για τον πονοκέφαλο, τις ημικρανίες, τη γρίπη & το κρυολόγημα).
Είτε όμως τα πάρετε για μία λοίμωξη του αναπνευστικού, είτε για τον πυρετό ή τον πόνο της εμμήνου ρύσεως, τον πονόλαιμο, τον πόνο στα δόντια ή στη μέση, όλα παρακεταμόλη περιέχουν. Και είναι πολύ εύκολο να υπερβείτε την ημερήσια συνιστώμενη δόση, εάν τα συνδυάσετε.
Κίνδυνος υπερδοσολογίας
Την προειδοποίηση αυτή απευθύνει η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA). Σε ανακοίνωση που εξέδωσε τονίζει ότι τα προαναφερθέντα φάρμακα είναι ασφαλή και αποτελεσματικά όταν λαμβάνονται σωστά.
Όταν, όμως, το παρακάνει ένας ασθενής και υπερβεί τις συνιστώμενες δόσεις, μπορεί να κάνει αντιδράσεις υπερδοσολογίας και να υποστεί σοβαρές ηπατικές βλάβες.
Στα συμπτώματα της υπερδοσολογίας από την παρακεταμόλη συμπεριλαμβάνονται:
- Ναυτία
- Έμετος
- Πόνος στην κοιλιά
- Νοητική σύγχυση
- Ίκτερος (κιτρίνισμα στο δέρμα και στα μάτια)
Τα συμπτώματα αυτά δεν τα εκδηλώνουν όλοι οι ασθενείς. Μερικοί δεν έχουν κανένα. Μπορεί επίσης να χρειασθούν αρκετές ημέρες έως ότου εκδηλωθούν. Ακόμα, δε, και όταν αναπτύσσονται, μπορεί να μιμούνται εκείνα της γρίπης ή του κρυολογήματος. Ωστόσο οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειασθούν μεταμόσχευση ήπατος, ενώ υπάρχει κίνδυνος ακόμα και για τη ζωή.
Τι να κάνετε
Η FDA τονίζει πως περισσότεροι από ένας στους δέκα πολίτες (το 12%) εκδηλώνουν ετησίως γρίπη. Περισσότεροι από επτά στους δέκα, δε, παίρνουν μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για τη γρίπη, τις ιώσεις και τον βήχα.
Πολλά από αυτά περιέχουν παρακεταμόλη (στις ΗΠΑ ονομάζεται ακεταμινοφαίνη). Κάποια την περιέχουν σε συνδυασμό με άλλα παυσίπονα, όπως η κωδεΐνη, η οξυκοδώνη ή η υδροκοδώνη.
Για να μην υπερβείτε την ανώτατη συνιστώμενη δόση (είναι τα 4.000 mg ημερησίως από όλα τα φάρμακα που την περιέχουν) η FDA συνιστά τα εξής:
- Να διαβάζετε πόσα χιλιοστά του γραμμαρίου (mg) παρακεταμόλη περιέχει κάθε φάρμακο που λαμβάνετε
- Μην παίρνετε ταυτοχρόνως περισσότερα από ένα (1) μη συνταγογραφούμενο φάρμακο με παρακεταμόλη
- Μην παίρνετε ταυτοχρόνως συνταγογραφούμενο και μη συνταγογραφούμενο φάρμακο με παρακεταμόλη, εκτός κι αν σας το έχει συστήσει ένας γιατρός
- Όταν ο γιατρός σας χορηγεί ένα φάρμακο, να τον ρωτάτε εάν περιέχει παρακεταμόλη. Να τον ενημερώνετε επίσης για όλα ανεξαιρέτως τα φάρμακα που παίρνετε – ακόμα και για το πιο απλό παυσίπονο. Να τον ενημερώνετε και για τα διατροφικά συμπληρώματα (βιταμίνες) και για τα βότανα.
Να συμβουλεύεστε επίσης τον φαρμακοποιό σας για κάθε φάρμακο που παίρνετε μόνοι σας, για να σας λέει αν περιέχει παρακεταμόλη.
Όσον αφορά τα φάρμακα με παρακεταμόλη για παιδιά, μην μαντεύετε ποτέ πόσο πρέπει να δώσετε. Αν στις οδηγίες χρήσεως δεν αναγράφουν το βάρος ή/και την ηλικία του παιδιού σας, να ρωτάτε τον παιδίατρο.
Αν δεν υποχωρεί ο πόνος ή/και ο πυρετός σας μετά τη λήψη του φαρμάκου, μην πάρετε μεγαλύτερη δόση από τη συνιστώμενη. Καλύτερα είναι να συζητήσετε το θέμα με τον γιατρό σας.
Τέλος, αν έχετε ιστορικό προβλημάτων με το ήπαρ σας, ρωτήστε τον γιατρό σας αν κάνει να πάρετε παρακεταμόλη. Το ίδιο και εάν πίνετε τρία ή περισσότερα αλκοολούχα ποτά την ημέρα.
