Κώστας Σαμαράς
Ο ξεχασμένος καρπός που κάποτε συμβόλιζε την αγάπη και τη γονιμότητα αποδεικνύεται εξαιρετικά ωφέλιμος για την υγεία μας. Το κυδώνι, πέρα από την ιδιαίτερη γεύση του, ρυθμίζει το σάκχαρο και τη χοληστερίνη και επιστρέφει σταδιακά στην κουζίνα μας.
Ένα φρούτο με μακρά ιστορία
Το κυδώνι αποτελεί βασικό στοιχείο της ελληνικής διατροφής, χρησιμοποιούμενο τόσο σε γλυκές όσο και σε αλμυρές συνταγές. Από αυτό παρασκευάζονται γλυκά του κουταλιού, λικέρ, κομπόστες και μαρμελάδες. Μάλιστα, η λέξη “μαρμελάδα” προήλθε από την πορτογαλική λέξη marmelo, που σημαίνει κυδώνι.
Όπως εξηγεί η Δρ. Δήμητρα Ξενάκη, ειδικός στη Δομική Χημεία Τροφίμων, η κυδωνιά ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Το κυδώνι είχε συμβολικό χαρακτήρα, καθώς προσφερόταν σε γαμήλιες τελετές ως ένδειξη αγάπης και ευτυχίας. Οι αρχαίοι Κρήτες ήταν οι πρώτοι που καλλιέργησαν τον καρπό και από την αρχαία πόλη Κυδωνία (σημερινά Χανιά) προέρχεται και το επιστημονικό όνομά του, cydonia.
Για τους Έλληνες, το κυδώνι θεωρούταν φυλακτό κατά των αρνητικών επιρροών και σύμβολο γονιμότητας, ενώ οι Ρωμαίοι αξιοποιούσαν το αιθέριο έλαιό του για την παραγωγή αρωμάτων.
Φυσικά χαρακτηριστικά και εποχή
Το κυδώνι είναι ο καρπός της Cydonia oblonga και ανήκει στην οικογένεια Rosaceae, στην οποία κατατάσσονται επίσης η μηλιά και η αχλαδιά. Η καταγωγή του εντοπίζεται στο Ιράν.
Η εποχή του είναι το φθινόπωρο. Όταν ωριμάσει, η πράσινη φλούδα του κιτρινίζει, ενώ η σάρκα του γίνεται αρωματική, ξηρή και σκληρή. Το κυδώνι δεν καταναλώνεται ωμό λόγω της στυφότητάς του.
Γιατί κάνει καλό το κυδώνι
- Πηγή πηκτίνης
Η πηκτίνη είναι μια φυτική ίνα που δημιουργεί τζελ παγιδεύοντας νερό. Βοηθά στη μείωση των επιπέδων σακχάρου και χοληστερόλης, ενισχύει το αίσθημα κορεσμού και ενδέχεται να έχει αντικαρκινικές ιδιότητες, κυρίως για το παχύ έντερο. Παράλληλα, λειτουργεί ως φυσικό φράγμα απέναντι σε μικροβιακές μολύνσεις του εντέρου. - Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά
Το κυδώνι περιέχει ουσίες που εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες και προστατεύουν από ασθένειες. Διαθέτει επίσης αντιφλεγμονώδη δράση, χάρη στις πολυφαινόλες του, όπως το καφεοϋλοκινικό οξύ και οι προκυανιδίνες.
- Καλή πηγή καλίου
Το κάλιο ρυθμίζει το pH του αίματος, ενισχύει την παραγωγή υδροχλωρικού οξέος για την πέψη και συμβάλλει στη λειτουργία των μυών και των νεύρων. - Πηγή χαλκού
Ο χαλκός είναι απαραίτητος για τη σύνθεση αιμοσφαιρίνης και κολλαγόνου. Παράλληλα, συμμετέχει στη φυσική άμυνα κατά των ελεύθερων ριζών. - Περιέχει βιταμίνη C
Αν και το κυδώνι είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, η περιεκτικότητα μειώνεται κατά το μαγείρεμα, που είναι απαραίτητο για την κατανάλωσή του.
Διατροφική αξία ανά 100g ωμής σάρκας
- Ενέργεια: 57 kcal (238 kJ)
- Πρωτεΐνες: 0.4 g
- Υδατάνθρακες: 15.3 g
- Διαιτητικές ίνες: 1.9 g
- Σάκχαρα: 12.53 g
- Λιπαρά: 0.10 g
- Νερό: 83.8 g
Βιταμίνες
- Νιασίνη (B3): 0.2 mg
- Βιταμίνη B6: 0,04 mg
- Φυλλικό οξύ (B9): 8 μg
- Βιταμίνη C: 15.0 mg
- Βιταμίνη Κ: 4.5 μg
Ηλεκτρολύτες
- Νάτριο: 1 mg
- Κάλιο: 119 mg
Μέταλλα
- Ασβέστιο: 8 mg
- Χαλκός: 0.130 mg
- Σίδηρος: 0.7 mg
- Μαγνήσιο: 8 mg
- Φώσφορος: 17 mg
Πως να επιλέξετε και να διατηρήσετε τα κυδώνια
Κατά την αγορά, προτιμήστε φρούτα σφιχτά και σαρκώδη με απαλή κίτρινη φλούδα. Αν δεν έχουν ωριμάσει πλήρως, αφήστε τα σε θερμοκρασία δωματίου και κατόπιν φυλάξτε τα στο ψυγείο για μερικές εβδομάδες.
Στην κουζίνα, χρησιμοποιούνται όπως οι πατάτες: κόβονται σε φέτες, αφαιρούνται τα κουκούτσια αλλά διατηρείται η φλούδα. Συνδυάζονται υπέροχα με μοσχάρι, αρνί, κοτόπουλο, ακόμη και με ψάρι.
Προσοχή: οι σπόροι του κυδωνιού είναι τοξικοί και δεν πρέπει να καταναλώνονται.
